یک ابتکار پراشکال و بر هم زدن شیوه صحیح ارزیابی

گروه سیاسی | با برگزاری اولین مناظره دوره چهاردهم انتخابات ریاست جمهوری، شیوه برگزاری این مناظره تعجب همگان را برانگیخت. طرح سوالات از سوی کارشناسان به صورت ضبط شده و تصویری و ردیف کردن چندین سوال سنگین در حوزه اقتصاد که عوامل و شرایط و زمینه‌های مختلف در آن اثرگذار است و برای پاسخگویی به آن زمان قابل توجهی نیاز است، و تعیین مدت محدود چهار دقیقه‌ای برای هر کاندیدا جهت پاسخ به انبوهی از سوالات، اولین خطای قابل توجه در شیوه برگزاری مناظرات این دوره از انتخابات بود. مسائلی چون: برنامه توسعه، رشد اقتصادی، جهش صنعتی، رفع موانع تولید، کنترل نقدینگی، مردمی کردن اقتصاد و... به شکل پشت سر هم و یکجا و قراردادن نامزدها در مضیقه و فشار و استرس برای پاسخ دادن به اینگونه سوالات، قطعا و یقینا دارای اشکال بود.
شیوه مناظره‌های سابق در سه دوره اخیر که با طرح یک سوال مشخص از حوزه مربوطه قطعا ارجحیتی بیشتری بر این شیوه برگزاری داشت. متاسفانه و به غلط تصوری درباره تحول و خلاقیت شکل گرفته است که هر روش و قاعده را فقط باید بر هم زد و دگرگون کرد و نام آن را خلاقیت و تنوع و تحول گذاشت. در مورد شکل برگزاری مناظرات، متأسفانه صداوسیما مرتکب این اشتباه شد و شیوه برگزاری ادوار پیشین که تا حد قابل توجهی امتحان پس داده و مفید بود را به کنار نهاد و این شیوه مشوش و پر ایراد را در پیش گرفت که امید است در مناظره های بعدی آن را اصلاح کند.
نقد دوم به شیوه برگزاری، تعیین وقت‌های چهار دقیقه‌ای برای نقد نامزدها به یکدیگر بود. شگفت‌انگیز است که طراحان این شیوه مناظرات مدت زمان پاسخ به انبوهی از سوالات تخصصی را با مدت زمان نقد نامزدها به یکدیگر، یک اندازه و به میزان چهار دقیقه در نظر گرفته‌اند. این میزان در نهایت زمینه‌ساز طرح جواب‌های ناقص و عجله‌ای به سوالات و نقدهای عجله‌ای در میان نامزدها به سخنان یکدیگر شد.
اما نقد سوم به مناظره نخست چهاردهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری، گرفتار شدن نامزدها در شیوه برگزاری غلط صداوسیما و عدم آمادگی آنان برای کاهش اثرات شکل غلط برگزاری بود. با توجه به اشاره مجری مبنی بر قراردادن سوالات در اختیار نامزدها، خود آنان می توانستند علیرغم غلط بودن شیوه‌های برگزاری، تمرکز خود را به عنوان کسی که داعیه دار ریاست بر قوه مجریه و حکمرانی کلان است، بر یک موضوع کلیدی تر قرار داده و منسجم تر سخن بگویند که متاسفانه این اتفاق رخ نداد.



اما در میان نقدها، یک نکته مثبت نیز قابل بیان است و ندیدن آن، خروج از مدار انصاف است. و آن اینکه به نسبت ادوار قبل، مخصوصا  ادوار یازدهم و دوازدهم، میزان سخنان تند و کل‌کل‌های مرسوم در میان نامزدها تا حدی کاهش یافته بود و از حیث ادبیات نیز تفاوت محسوس بود این نکته‌ای است که باید در کشاکش شور انتخاباتی و داغ‌تر شدن فضا در مناظره های بعدی نیز مورد غفلت واقع نشود و بین نقد جدی و داغ و صریح و بی تعارف با بداخلاقی و جنگ روانی و تندی کردن، فاصله گذاری شود.
در مجموع مناظره اول از حیث شیوه برگزاری پر اشکال، نامزدها از حیث ارائه مباحث گرفتار شده در شیوه غلط برگزاری و اما از حیث رعایت اخلاق نسبتا نمره خوبی به ثبت رساند.