سینما هنوز به زن ایرانی بدهکار است

جوان آنلاین: سیمای زن در سینمای ایران اگر چه پس از انقلاب اسلامی به شدت روندی درست را طی کرد و زنان در فیلم‌های سینمایی کرامت از دست رفته‌ای را که با فیلمفارسی‌ها شکل گرفته‌بود تا حدود زیادی بازیافتند، اما حقیقت ماجرا این است که هنوز سینمای ایران در ترسیم چهره زنان ایرانی و نقش بی‌بدیل این قشر در جامعه بدهکاری‌های زیادی دارد. 
تصویری را که سینمای پیش از انقلاب اسلامی از زن در جامعه ایران ارائه می‌داد، باید توهین‌آمیزترین تصویری دانست که می‌شود از این قشر ترسیم کرد و خدا می‌داند اگر تغییرات سیاسی به برکت انقلاب اسلامی در این کشور رخ نمی‌داد، سینمای پیش از انقلاب، زن ایرانی را به چه ورطه‌ای از سقوط سوق می‌داد. با این حال پس از انقلاب اسلامی نیز با وجود ترمیم بسیار زیاد چهره زن همچنان زن الگو و حقیقتی زیرپوست جامعه ایران در سینما آن‌طور که باید به تصویر درنیامد و بسیاری از آثار سینمایی تصویری مخدوش از این قشر ارائه دادند که هم وهن‌آمیز بود و هم به شکلی گزینشی ارائه می‌شد. 
در نشست تخصصی «بازتاب نقش رسانه‌ای زن در سینمای ایران» که با حضور جمعی از بانوان و فعالان سینمایی در سالن قصرشیرین باغ‌موزه دفاع مقدس برگزار شد مریم پوریامین، دبیر فرهنگی جشنواره فیلم کوثر در سخنانی به این نکته اشاره کرد که متأسفانه امروز در میان برخی نحله‌های فکری بی‌فرهنگی، نشانه و معادل پیشرفت تلقی می‌شود، بنابراین لازم است قدم‌های مربوط به گام دوم انقلاب در بستری فرهنگی برداشته شود تا ناملایمات موجود از سیمای جامعه زدوده شود و امور انقلاب و نظام در مدار طبیعی خود قرار گیرد. باید به این نکته توجه کرد که سینما در این زمینه مسئولیتی دو چندان دارد. نشست تخصصی امروز بررسی این موضوع است که چگونه الگوی زن تراز انقلاب اسلامی بر پرده سینما قابل‌مشاهده است.   اهمیت ترسیم زن برای تمدن‌سازی 
پوریامین ادامه داد: امیدوارم مدیران فرهنگی اهمیت سینما را در نشان دادن ارزش‌های زن مسلمان و موضوع تمدن‌سازی درک کنند. سینما یک هنر بی‌بدیل است و امیدوارم با برگزاری این نشست‌ها، راهکار‌هایی پیدا شود تا هر چه بیشتر و بهتر بتوانیم ارزش‌های زنان ایرانی را به جهانیان نمایش دهیم. 


در ادامه فهیمه فرهمند‌پور، رئیس شورای فرهنگی و اجتماعی زنان و پژوهشگر حوزه اجتماع و تمدن پژوه، در تعریف مفهوم تمدن و نگاه تمدنی، آن را توجه به دستاورد‌های جمعی، تدریجی و مبتنی بر یک دال گفتمانی دانست و افزود: اگر مجموعه عوامل نامبرده شده رخ دهند، یک جریان تمدنی شکل می‌گیرد و البته هر تمدن ارزیابی مختص به خود را خواهد داشت. زمانی که یک فعالیت منسجم، هماهنگ و همگرا شکل بگیرد، این حرکت به تدریج به یک دستاورد تمدنی منجر خواهد شد. تمدن به صورت تدریجی و به شکل همه‌جانبه و جمعی شکل می‌گیرد، به این معنا که تنها افراد گروهی خاص مانند نخبگان در آن نقش ندارند. 
فرهمندپور ادامه داد: باید تمامی این فعالیت‌های منسجم بر محوریت یک دال گفتمانی مرکزی شکل گیرد. باید دید چرا تمدن غربی توانسته توفیق اثرگذاری بیشتری داشته‌باشد؟ این تمدن توانسته یک جریان همه‌جانبه به وجود بیاورد که از جهات مختلف یکدیگر را پوشش می‌دهند. آیا ما در تفکر دینی موفق شده‌ایم چنین جریان درهم تنیده‌ای را به وجود بیاوریم؟
فرهمندپور در بخش پایانی صحبت‌های خود گفت: زمانی که درباره زن تراز اسلامی صحبت می‌کنیم، در واقع صحبت از یک خانواده متعادل در میان بوده و به هیچ عنوان به دنبال قدرت بیشتر زنان نسبت به مردان نیستم. باید زنان در حوزه تصمیم‌سازی ورود پیدا کنند و در مواردی این اتفاق صورت گرفته‌است، اما متأسفانه این موارد در بدنه قبلی هضم می‌شود. باید مطالبه‌گری‌ها به صورتی هدفمند و جهت‌دار داشته باشد و این موضوع در قالب سلسله نشست‌هایی پیگیری شود. 
سپس نادره ترکمانی، فیلمساز که در این نشست حضور داشت در سخنان کوتاهی گفت: هر زمانی که محصولات سینمایی و رسانه‌ای را مشاهده می‌کنم، همیشه با خود فکر می‌کنم آیا افرادی که سازنده و پدیدآورنده آثار بوده‌اند، دارای بن‌مایه فکری نسبت به تمدن کشور هستند یا خیر. من از دهه ۶۰ سینما را آموزش دیدم و به زعم من، ما گذشته و راه طی شده را دیدیم تا به زمان حال رسیدیم. 
ترکمانی ابراز کرد: جشنواره‌بین‌المللی فیلم کوثر دارای پایگاه فکری ارزشمندی است و بحث‌های خوبی در خلال آن شکل می‌گیرد. در سینمای ایران به ندرت زنان دارای شمایل مطلوبی هستند و به خصوص آثار عرضه شده توسط پلتفرم‌ها، تصویر درستی از زن ایرانی ارائه نمی‌دهند. من به عنوان یک زن سینماگر درخواست می‌کنم تا جشنواره کوثر جریان حمایت از تولید آثار را پیگیری کرده و در خلال این رویداد، اتاق‌های فکری وجود داشته‌باشد تا از دل آن فیلمنامه‌های خوب و فیلم‌های باارزشی شکل بگیرد. 
در ادامه انسیه شاه‌حسینی، فیلمنامه‌نویس و کارگردان سینما گفت: متأسفانه در کشور، مهندسی کلان فرهنگی وجود ندارد و به همین دلیل هیچ‌گاه جریان‌سازی بدون وجود تقطیع اتفاق نیفتاده‌است. زمانی که کشور دارای مهندسی فرهنگی نباشد، جریان‌سازی هم رخ نمی‌دهد
مریم فیروزی، تهیه‌کننده تلویزیون نیز در ادامه عنوان کرد: هر زمان صحبت از تمدن‌سازی می‌شود، نگاهی پیشبردی در مسیر پیشرفت عیان می‌شود. در طی تاریخ، دوران طلایی تمدن اسلامی وجود دارد که تمام دنیا به آن واقف هستند و نیاکان ما در این سرزمین بیش از ۸۰ درصد از توانمندی‌های موجود در این مقطع را رقم زده‌اند. باید پرسید که چرا این دوران را از دست دادیم؟ نیاکان ما با حمایت قاطع از ائمه باعث شکل‌گیری آن دوران طلایی شدند، اما آیا امروز در طراحی برنامه‌های توسعه‌محور چنین نگاهی وجود دارد؟ خرد و معنویتی که بر دین اسلام حاکم است، به اعتلای امور تمدن‌ساز می‌انجامد و متأسفانه نگاه سطحی به مسائل باعث شده صفت تمدن‌سازی از بین برود.   زنان باید خود مطالبه‌گری کنند 
سونیا پوریامین تهیه‌کننده، کارگردان و مجری تلویزیون نیز گفت: من از سال ۵۹ و در حوزه‌های مختلفی در تلویزیون مشغول فعالیت هستم. باید بپذیریم تصمیم‌گیری در این حوزه برعهده مدیران است. بعد از چهل و دو دوره برگزاری جشنواره فیلم فجر، چرا باید همچنان مشکلاتی وجود داشته‌باشد؟ تصمیم‌گیری در خصوص تولیدات سینمایی توسط نهاد‌ها تأیید شده و برای اکران آن‌ها برنامه‌ریزی می‌شود. مشکلات اصلی در این مسئله به حوزه مدیریت بازمی‌گردد. آیا به غیر از تولید برنامه‌های گفتگو محور توانستیم شکل مؤثر دیگری از برنامه‌سازی را تجربه کنیم؟ ما زنان در این حوزه‌ها نسبت به یکدیگر کم کار هستیم و باید کار‌های بیشتری صورت گیرد و مطالبه‌گری زنان در حوزه‌های مختلف مانند شورا‌های طرح و برنامه ضعیف بوده و نیاز است تا فعالیت‌های بیشتری صورت بگیرد.