الزامات مهار«تب دنگی»
[حمید رضا خالدی] چند هفته قبل بود «شهروند» از مشاهده اولین موارد ابتلا به تب دِنگی در کنارک و چابهار خبر داده و نسبت به شیوع آن از قول کارشناسان، هشدار داد. با این حال انتشار اخبار پی در پی در مورد آمار مبتلایان به این بیماری در اقصی نقاط کشور حکایت از آن دارد که آمار بیماران مبتلا، همچنان رو به افزایش است. «شهروند» در ادامه پیگیری روند شیوع این بیماری گفت‌وگو یی با دکتر « پیام طبرسی » ، رئیس بخش عفونی بیمارستان مسیح دانشوری انجام داده که در زیر می خوانید. گفت وگویی از دلایل افزایش آمار مبتلایان تا راهکارهای مواجهه با این ویروس تقریبا جدید.
آقای دکتر، اخبار منتشرشده در مورد مبتلایان به تب دِنگی حکایت از آن دارد که آمار مبتلایان به آن به سرعت در کشور در حال افزایش بوده تاکنون چند فوتی نیز داشته است. چرا این بیماری به این سرعت در کشور رشد داشته است؟
قبل از هر چیز باید به این نکته توجه داشته باشیم که تب دِنگی از طریق پشه‌ای با نام « آئدس» به انسان منتقل می‌شود. یعنی وقتی این پشه روی نقاط آلوده یا بدن افرادِ بیمار می‌نشیند و آنها را می‌گزد، به ویروس آلوده می‌شود و زمانیکه همین پشه روی بدن فرد سالمی می‌نشیند، وی را هم آلوده می کند. درواقع منشأ این بیماری آلودگی ناشی از این پشه است و عامل انتقال انسانی ندارد.در حقیقت ویروس دِنگی از طریق نیش پشه‌های موش‌های پراکنده‌کننده به بدن انسان منتقل می‌شود. پس از ورود به بدن، ویروس به سرعت به سیستم گردش خون وارد شده و باعث عفونت در بدن می‌شود.
اما در پاسخ به سؤال شما باید بگویم که مطالعات و تحقیق‌های ما نشان می‌دهد که دلیل افزایش آمار مبتلایان به تب دِنگی، سفرهای تابستانی هموطنان به کشور امارات بوده است، چراکه این کشور محل رفت‌وآمد شهروندان بسیاری از کشورها ازجمله هند و پاکستان است که پشه‌های آلوده و ویروس از طریق آنها منتشر می‌شود . وقوع سیل در این شهر نیز عامل دیگری برای افزایش این ویروس در دوبی شده است.
یعنی گزش این پشه داخل کشور باعث بروز این بیماری نشده است؟
ما این پشه را در جنوب و شمال کشور هم داریم. ولی از آنجاییکه در کشور کمتر شاهد نقاط آلوده جدی هستیم، این پشه چندان در داخل کشور نتوانسته باعث انتقال آلودگی شود و اکثر بیماران، هموطنانی بوده‌اند که به دوبی سفر کرده‌اند و حالا کار به جایی رسیده که حدود 100 بیمار در کشور شناسایی شده‌اند و 5-4نفر هم فوتی داشته‌ایم.
اصولا این بیماری چه علایمی دارد؟
شاید بد نباشد که بدانید، نزدیک به ۸۰درصد از بیماران مبتلابه ویروس دِنگی هیچ‌گونه نشانه‌ای نداشته یا نشانه‌های بسیار خفیفی (مانند تب ملایم) دارند. ضمن اینکه نشانه‌ها ۳ تا ۱۴ روز بعد از ابتلا به ویروس دِنگی نمایان می‌شوند. بیشتر مواقع نشانه‌ها بین ۴ تا ۷ روز آشکار می‌شوند. بنابراین اگر شخصی از مکانی که ویروس دِنگی در آن شایع است، بازگردد و پس از ۱۴ روز نشانه‌ها را در خود مشاهده کند، به ویروس دِنگی مبتلا نشده است. معمولاً نشانه‌ها در کودکان مبتلا به ویروس دِنگی، مشابه سرماخوردگی معمولی یا گاستروآنتریت (آنفلوآنزای معده، برای مثال استفراغ و اسهال) است. در مورد بزرگسالان نیز نشانه‌های معمول تب دِنگی شامل تبی است که به‌طور ناگهانی آغاز می‌شود و در کنار آن عوارضی مانند: «سردرد، حساسیت پوستی و درد ماهیچه‌ها و مفاصل ظاهر خواهد شد.»
اگر علایم و عوارض آن شدید نیست پس چطور تعدادی از شهروندان به‌خاطر ابتلا به این بیماری فوت می‌کنند؟
به هر حال از آنجاییکه این ویروس در موارد شدید منتج به سندروم نشت عروق و افت فشار پلاکت‌های خون خواهد شد، می‌تواند جان شهروندان را تهدید کند. به‌خصوص اگر فرد شرایط جسمانی خوبی نداشته باشد یا بیماری جانبی داشته باشد، البته همانطور که گفته شد، درصد فوتی‌ها درصد کمی است و شاید به 5درصد هم نرسد. ولی به هر حال وقتی آمار مبتلایان بالا برود، همین درصد کم هم می‌تواند قابل توجه باشد.
چه دارویی برای درمان این بیماری وجود دارد؟
هنوز داروی خاصی برای بیماران مبتلا به این ویروس وجود ندارد.
پس یعنی درمان خاصی هم ندارد؟
خیر. اولا در اکثر موارد فرد مبتلا بدون آنکه نیازی به درمان خاصی داشته باشد، به مرور زمان خوب می‌شود. ثانیا اگر وضعیت فرد وخیم شد در بیمارستان بستری می‌شود تا تحت درمان‌های حمایتی قرار بگیرد.
وضعیت ایران از لحاظ آمار مبتلایان به «تب دِنگی» در منطقه و جهان چگونه است؟
هنوز لیستی در این زمینه منتشر نشده است ولی آنچه مسلم است این است که تب دِنگی در تمام جهان رو به رشد و افزایش است. از پاکستان و هند گرفته تا فرانسه و ایتالیا. به هر حال طبیعی هم هست. وقتی هوا گرم می‌شود تب دِنگی هم افزایش
پیدا می‌کند.
هنوز یک‌ماه از انتشار نخستین اخبار در مورد مشاهده نخستین مورد تب دِنگی در ایران نمی‌گذرد که به قول شما، آمار مبتلایان به حدود 100نفر رسیده است. این افزایش طبیعی است؟
البته احتمالا همان زمان هم آمار مبتلایان زیادتر از یک نفر بوده است. منتهی از آنجاییکه هنوز کیت‌های تشخیص نداشتیم، نمی‌توانستیم آنها را ببینیم و آمار درستی داشته باشیم. ولی الان کیت‌های تشخیص سریع داریم و به کمک آنها موارد مشکوک را به خوبی و به سرعت تشخیص می‌دهیم.
گفتید این بیماری درمان مشخصی ندارد. پس برای مبارزه با این ویروس چه باید کرد؟
بهترین روش برای مواجهه با این ویروس، و پیشگیری رعایت یکسری موارد بهداشتی است. مثل اینکه ته‌مانده غذاها را بیرون نگذارید یا اینکه زیر گلدان، آبِ راکد باقی نماند و از این دست موارد. البته شنیده‌ام که در مناطق جنوبی کشور برای مبارزه با این بیماری به‌شدت دارند سمپاشی می‌کنند که در نوع خودش اقدام مؤثری است. ولی باز هم بهترین راهکار همان رعایت بهداشت عمومی است.
در چنین شرایطی فکر می‌کنید باز هم رشد آماری مبتلایان در ایران ادامه خواهد داشت؟
هنوز مشخص نیست... چون در ابتدای راه هستیم. ولی همین قدر می‌توانم بگویم که اگر مسیر درستی را در پیش نگیریم ممکن است فراگیری این بیماری به حدی برسد که سلامت کشور را عملا به چالش بکشد. پس باید تا دیر نشده تمامی دستگاه‌های متولی دست‌به‌دست هم بدهند و مانع از اپیدمی شدن این بیماری به ظاهر ساده شوند.
