صعود سعید

جوان آنلاین: تحلیل انتخابات هشتم تیر تا سال‌ها گریبان تحلیلگران را می‌گیرد. صورت ظاهر نتایج آن را می‌توان با شگفتی‌های چندگانه نشان داد، اما تحلیل دقیق‌تر آن، هم زمان می‌برد و هم یک کار پژوهشی علمی می‌خواهد. مردم ایران نشان دادند بسیار پیش‌بینی‌ناپذیر هستند و فراتر از نظرسنجی‌ها ظاهر می‌شوند. اولین این شگفتی‌ها صعود رأی سعید جلیلی از ۴ میلیون قبلی به ۵/۹ میلیون فعلی است و این ابطال گزاره‌ای بود که می‌گفتند جلیلی یک سبد رأی مشخص و ثابت دارد و آن سبد تکان نمی‌خورد. می‌توان رأی مسعود پزشکیان را هم شگفتی دوم دانست، اما اصلاح‌طلبان در تریبون‌ها و روزنامه‌های خود ابراز می‌کردند که مشارکت در انتخابات، بالای ۶۰ و پزشکیان، پیروز مرحله اول است. بنابراین دست‌کم از زاویه دید آنان رأی او یک شگفتی نیست و نبود، برعکس باید آن‌ها را بهت‌زده کرده باشد! از طرفی مشارکت در این انتخابات را نظرسنجی‌ها بیشتر پیش‌بینی می‌کردند و این خود شگفتی تازه‌ای شد. اکنون سعید و مسعود در مرحله دوم رقابت می‌کنند. هنوز نمی‌توان با قاطعیت گفت که مرحله دوم مثل همیشه با کاهش نرخ مشارکت همراه می‌شود یا برعکس این‌بار با افزایش همراه است. حتی این انگاره که آن بخش از آرای قالیباف که متأثر از عملکرد اوست، به سبد پزشکیان می‌رود و آن بخش که متأثر از شخصیت انقلابی اوست، به سبد جلیلی، چندان چنگی به دل نمی‌زند. آن‌قدر بازار مکاره تحلیل‌های دوزاری آبکی از قوطی عطاری کسانی که از مردم فاصله دارند، زیاد شده است که ذهن‌ها آشفته و عقل‌ها دم‌به‌دم حیران می‌شوند. این انتخابات در هر استانی یک شگفتی بود. باید دید مرحله دوم قلوب مردم به کدامین جهت هدایت می‌شود. 
انتخابات مرحله اول چند شگفتی دیگر هم داشت، ازجمله رفتار اخلاقی شکست‌خوردگان! آن‌قدر اصلاح‌طلبان در سال‌های اخیر بعد از هر انتخاباتی بر طبل تقلب کوبیدند که هر ناظر بی‌طرفی انتظار داشت مثلاً قالیباف هم مثل کروبی بگوید تا آخرین ساعت‌ها در نظرسنجی‌ها جلو بودم و بسیاری مرا رئیس‌جمهور می‌دانستند، اما صبح که از خواب بیدار شدم، نفر سوم بودم! اما او برخلاف فتنه‌گران و فتنه‌سازان چنین نکرد. 
آن رقص میانه میدان اصلاح‌طلبان برای مشارکت بالا که نتیجه عکس داد هم شگفتی چندم است. می‌توان با ارفاق از آنان پذیرفت که نتیجه برعکسی نبود زیرا ربطی به آنان نداشته است. در این صورت پیروزی احتمالی نامزد منسوب به خود یا افزایش مشارکت در دور دوم را نمی‌توانند به خود ببندند!
صعود سعید جلیلی، اما در میانه تمامی این شگفتی‌ها بارز بود، حتی از شگفتی نپذیرفتن دعوت اصلاح‌طلبان برای مشارکت بالا شگفتانه‌اش بیشتر است. او وعده خودرو، یارانه، زمین، طلا، آزادی‌های کاذب، غش‌کردن در دل امریکا، ملاقات با امریکایی‌ها در دستشویی‌های سازمان ملل یا حتی وعده نیاز‌های فوری مردم را نداد، فقط گفت که ما یک جهان جهش در پیش‌رو داریم؛ و با همین سخنان که برخی آن را بیش از حد تئوریک می‌دانستند، نزدیک ۱۰ میلیون رأی آورد و به دور دوم رفت. اگر به حساب صداقت و راستگویی بود، به نظر می‌رسد مردم صداقت را از او بیشتر پسندیدند تا دیگران. 


شگفتی دیگر این انتخابات این است که رأی‌دهندگان به نامزد‌های همسو و نامزدی که سوم شد، در پیامی که در حمایت از جلیلی داد، بیشتر از آنکه از خود نامزد اصلاح‌طلبان ابراز نگرانی کنند، از اطرافیان سالوس او نگرانند. پزشکیان خود بار‌ها برخلاف فشار‌هایی که از سوی اطرافیانش به او وارد می‌شد و هجمه توئیتری که علیه او به راه می‌انداختند، می‌گفت که فقط می‌خواهد برنامه هفتم و سیاست‌های کلی مصوب مقام معظم رهبری را اجرا کند، اما با ایجاد وحدت و حذف برخی افراد. برخی معتقدند که این رفتار‌ها و گفته‌ها خود عاملی بر افزایش سبد رأی او شد، زیرا بودند کسانی که به اخلاق خاص او که دم‌به‌دم نهج‌البلاغه می‌خواند (و برخی گمان می‌کنند قرآن می‌خواند!) و سادگی سخن‌گفتنش اعتماد کردند و به او مایل شدند، اما نگران ستیز او با نظام به تبعیت از افراطی‌های ستادش بودند که تأکید او بر ادامه سیاست‌های مصوب رهبری معظم خیال آن‌ها را آسوده کرد. اما نکته اینجاست که اگر او افراطی‌ها را رها کند، افراطی‌ها او را رها نخواهند کرد!
با این‌حال، به‌نظر نمی‌رسد که انتخابات دور دوم یک برنده قاطع داشته باشد. اگر همین میزان مشارکت ثابت بماند و بیشتر آرای قالیباف به سبد جلیلی برود، او پیروز می‌شود و اگر مشارکت افزایش یابد، باید دید آرای خاکستری که در ۸۸ نامزد ضداصلاح‌طلبان را پیروز کرد و در ۹۲ نامزد نزدیک به اصلاح‌طلبان را و باز در ۱۴۰۰ نامزد انقلابی را، این بار به سبد چه کسی ریخته می‌شود.