روزنامه جوان
1403/04/11
از رؤیای سفر تا کاروان مسافرتی ایران‌ساخت
جوان آنلاین: محبوبیت سفر با کاروان، با بهتر شدن کیفیت کاروان‌ها و سایت‌های مخصوص کمپینگ روز به روز بیشتر میشود، امروزه کاروان‌های مدرن در سایز‌های مختلفی ساخته می‌شوند. ساخت کاروان از دهه ۱۹۳۰ در امریکا آغاز شد، زمانی که کارگران آن کشور به دلیل کار در مزارع مختلف در سطح شهر‌های مختلف مجبور به جابه‌جایی در طول سال بودند، مجبور به ساخت اتاقک هابی سیاری برای زندگی شدند، به مرور زمان طبقه متوسط جامعه نیز متوجه شدند از این وسیله می‌توانند برای سفر استفاده کنند. امروزه کاروان‌های مدرن و مجللی در ابعاد مختلف ساخته میشود که بعضی از آن‌ها به عنوان یک بخش جانبی به دیگر خودرو‌ها متصل میشود و برخی دیگر از خودرو‌های مسافرتی نیز به عنوان یک خودروی مجزا مورد استفاده قرار می‌گیرد. برای اینکه اطلاعات بیشتری در رابطه با ساخت کاروان‌های مسافرتی در کشور به دست بیاوریم، به سراغ عباس اکبری، سازنده اتاقک‌های مسافرتی رفته‌ایم. در ابتدا بفرمایید که چه شد به فکر ساخت این کاروان‌های مسافرتی افتادید؟من و همسرم طبیعت‌گرد بودیم و از سال ۸۵ به سفر‌های زیادی رفتیم، معمولاً همیشه در سفر‌ها از چادر برای اسکان استفاده می‌کردیم، تا اینکه من با کاروان‌های مسافرتی برای سفر آشنا شدم و تحقیقاتی را در این زمینه آغاز کردم، هر چه جلوتر می‌رفتم، علاقه‌ام به ساخت چنین کاروانی بیشتر می‌شد.
حدود شش ماه تحقیقات من برای ساخت کاروان‌های مسافرتی طول کشید، هنگام تحقیق در این زمینه با فردی در مشهد آشنا شدم که توانسته بود، نمونه‌ای از این کاروان‌ها را بسازد.
من فوری بلیت اتوبوس گرفتم و به مشهد رفتم، فکر می‌کنم حدود ۳۶ ساعت طول کشید تا من به مشهد بروم و این فرد را ببینم و برگردم، البته ایشان نمونه‌ای که ساخته‌بودند هنوز به سرانجام نرسیده‌بود و در مراحل ابتدایی‌اش بود.
ولی مشکل اساسی که در این‌باره وجود داشت، این بود که خودم سازنده نبودم و هیچ سررشته‌ای از کار‌های فنی نیز نداشتم، چراکه ساخت کاروان ترکیبی از تمام فن‌هاست و نیازمند فن‌هایی همچون نجاری، لوله‌کشی، جوشکاری، برق‌کشی و گاز‌کشی است و کسی که می‌خواهد این کاروان‌ها را بسازد باید تا حدودی از این فن‌ها سررشته داشته‌باشد.
یکی از رشته‌های مهم برای ساخت چنین اتاقک‌هایی نجاری است، چراکه کار با چوب در کاروان‌ها با نجاری میز و صندلی خیلی متفاوت است، همچنین در بحث آهنگری نیز خیلی فرق می‌کند.
برای اینکه بتوانم در ساخت اتاقک موفق باشم، مجبور شدم تا به سراغ افرادی بروم که حرفه‌شان این کار بود و خداروشکر برای همکاری در رشته‌های نجاری و آهنگری خداوند انسان‌هایی را سر راهم قرار داد که به کار‌های جدید و نوآورانه علاقه‌مند بودند. ساخت اولین کاروان شما چقدر طول کشید؟
ساخت اولین کاروان به دلیل اینکه به صورت پاره وقت روی آن کار می‌کردم، حدود شش ماه طول کشید، ضمن اینکه، چون کارگاه ما در نزدیکی‌های قم بود باید مسافت زیادی را طی می‌کردم و این کار در محیطی کاملاً باز بدون سقف و شرایط آب و هوایی ساخته شد.
تقریباً در نوروز سال ۹۶ این کاروان ساخته شد و سفرمان را با آن آغاز کردیم، هزینه ساخت اولین نمونه حدود ۱۰ میلیون تومان شد. چه مشکلاتی برای ساخت کاروان‌ها سر راه شما قرار داشت؟
به مرور زمان هر چقدر جلوتر رفتیم، متوجه شدیم که در بازار ایران پیدا کردن برخی قطعات و تجهیزات بسیار سخت است، چون زمانی که به دنبال وسیله‌ای در بازار می‌گردید که خیلی مرسوم نیست، متأسفانه فروشندگان در برابر آن مقاومت می‌کنند، به طور مثال زمانی که به دنبال قطعه یا وسیله‌ای می‌گشتیم تا بتوانیم در اتاقک به کار ببریم، فرد مقابل می‌گفت که شدنی نیست یا رقم بالایی پیشنهاد می‌داد.
یا بر فرض مثال؛ ما باید برای لوله کشی آب باید سیستمی را طراحی می‌کردیم که هر لحظه که بخواهیم آب در اختیار داشته باشیم، برای اینکه آب در این کاروان‌ها وجود داشته‌باشد، مخزنی در زیر کاروان‌ها وجود دارد که باید پمپ شود و متأسفانه اکثر تجهیزاتی که در این کاروان‌ها استفاده میشود ۱۲ ولتی است.
زمانی که در بازار به دنبال کلید پمپ ۱۲ ولتی می‌گشتیم، فرد اگر نداشت، نمی‌گفت که ندارم، می‌گفت اصلاً چنین چیزی در کشور نداریم و بعد از چند ماه کشتن مجبور شدم تا یک کلید اتومات ۲۲۰ ولت بگیرم و زمانی که آن را باز کردم، متوجه شدم دارای مکانیزم بسیار ساده‌ای است و می‌توان برق ۱۲ ولت را هم به آن وصل کرد.
در کشور‌های خارجی به دلیل اینکه ساخت چنین کاروان‌هایی یک صنعت محسوب میشود، تمامی تجهیزات از جمله در و پنجره‌ها، پروفیل‌ها و تجهیزات برقی ۱۲ ولتی آن وجود دارد و می‌توان به راحتی تمامی وسیله‌ها را سفارش دهید و در منزل تحویل بگیرید، اما در ایران هر قطعه یا تجهیزات را باید عملاً یا خودمان بسازیم یا بگردیم و سازنده را به گونه‌ای توجیه کنیم که چنین وسیله‌ای را برای شما بسازد. به طور مثال، چون پنجره‌های ما خیلی کوچک بود، باید افرادی را پیدا می‌کردیم که پنجره‌های اتوبوسی قدیمی را می‌ساختند، پیدا کردن چنین افرادی به دلیل اینکه صنعت اتوبوس‌سازی در ایران تغییر کرده‌است، خیلی سخت بود و باید به کارگاه‌های خارج از شهر سر می‌زدیم و در اطراف شهر به دنبال آن‌ها می‌گشتیم.
یکی دیگر از مشکلات این بود که در بحث تولید ممکن است برای یک کاروان قطعه‌ای وجود داشته‌باشد، اما اگر بخواهیم در تعداد بیشتری بسازیم آن قطعات دیگر در بازار وجود ندارد، بنابراین مجبورید به سراغ قطعاتی بروید تا بتوانید دوباره آن را تکرار کنید. اندازه کاروان‌ها چه تفاوت‌هایی دارد؟
اندازه کاروان‌ها بستگی به درخواست مشتری دارد، در دنیا کاروان‌ها در دو یا سه سطح مختلف ساخته‌می‌شوند، یکی از مرسوم‌ترین اندازه‌ها و اولین نمونه‌ای هم که من ساختم به قطره اشک معروف است، تقریباً شکل اشک بوده و برای دونفره طراحی میشود، دارای آشپزخانه‌ای کوچک است که البته در آن نمی‌توان سرپا بایستید.
به مرور زمان در دنیا اندازه‌های بزرگ‌تر این گونه کاروان‌ها در طرح‌های مختلف ساخته‌شد و اکنون کاروان‌هایی در طول ۵/۳ و ۵/۴ متر و عرض حدود ۲ متر و همچنین کاروان‌هایی در طول‌های ۵ متری نیز ساخته شد که دارای سرویس بهداشتی، حمام و آشپزخانه کامل است و جای خواب نیز برای چهار نفر دارد.
اندازه‌های بزرگ‌تر نیز وجود دارد که زیاد مرسوم نیست، به دلیل اینکه خودرویی که برای جابه‌جایی نیاز دارید، باید بزرگ‌تر باشد.
در دنیا برای هر موضوعی استاندارد‌هایی تعیین می‌کنند، در خصوص ساخت چنین کاروان‌ها و شاسی‌هایی هم استاندارد‌هایی در دنیا تعیین شده‌است که البته برخی از این استاندارد‌ها در سازمان ملی استاندارد ایران هم ترجمه شده، اما متأسفانه به دلیل اینکه صنعتی در این رابطه در کشور وجود ندارد، ترجمه‌ها انتخابی بوده‌است.
برخی از کمیته‌هایی که این استاندارد‌ها را ترجمه می‌کنند، بدون اینکه عملاً در مورد این موضوعات اطلاعاتی داشته‌باشند، ترجمه کرده‌اند، بنابراین حلقه این استاندارد‌ها در کشور کامل نیست.
بر فرض مثال برای سیم‌کشی استاندارد‌هایی را ترجمه کردند، اما در مورد شاسی کاروان‌ها که قسمت اصلی به لحاظ ایمنی است، استاندارد ترجمه‌شده‌ای وجود ندارد. معمولاً چه خودرو‌هایی برای این کاروان‌ها مناسب است؟
به دلیل اینکه اینگونه کاروان‌ها بر اساس وزن رده‌بندی می‌شوند نوع خودرو برای استفاده از آن متفاوت است، وزن این کاروان‌ها نیز از ۴۵۰ کیلو تا هزار کیلو در رده‌های مختلف از جمله یک و دو قرار می‌گیرند و بسته به اینکه از کدام کاروان استفاده می‌کنید، ماشین هم تغییر می‌کند بر فرض مثال برخی از خودرو‌های هاچ بک ماکسیما هم می‌تواند چنین کاروان‌هایی را بکشد.
البته این موضوع را کارخانه سازنده خودرو تعیین می‌کند و در دفترچه راهنمای خودرو با طرح یدک و تریلر این مبحث تعیین شده‌است یا اینکه مواقعی نیز در دفترچه راهنما می‌نویسند کاروان یا تریلر اگر ترمز نداشته‌باشد به طور مستقل می‌تواند چنین وزنی با این خودرو بکشد یا اگر به طور مستقل دارای ترمز است با وزن بالاتر را می‌تواند یدک کند، به دلیل اینکه روی برخی از کاروان‌ها و تریلر‌ها از یک وزنی باید ترمز نصب شود، یعنی کلاس دو‌ها حتماً باید ترمز داشته‌باشند.
معمولاً سفارش‌دهند‌گان دنبال چه مشخصاتی هستند؟
به دلیل اینکه این صنعت در ایران نوپا است و افراد اطلاعات زیادی در این زمینه ندارند، درخواست‌ها بسیار متفاوت است، مسئله این است که سفارش‌دهنده انتظار دارد با رقم بسیار پایینی برایش کاروان بسازیم، چون همه مشتاق هستند که با چنین کاروان‌هایی سفر کنند و زمانی که استاندارد‌ها لازم و قیمت به آن‌ها را توضیح می‌دهیم، به سراغ کسی می‌رود که با قیمت پایین‌تری برایش کاروان بسازد.
ما در ساخت کاروان‌ها ابتدا به کیفیت و ایمنی کار اهمیت می‌دهیم و همیشه پشت کارگاه انواع مختلف کاروان‌ها را با سرعت‌های مختلف تست می‌کنیم، اولین نمونه‌ای را که ساختم حدود ۵ هزار کیلومتر با آن رانندگی کردم، بعد حاضر شدم تا آن را بفروشم.
در کل پنج نمونه از این کاروان‌ها را ساخته‌ام که تکرار نشده، به طوری که هر کدام با نمونه‌های قبلی متفاوت است و همیشه سعی داشته‌ایم جهشی را به سمت جلو داشته‌باشیم، به طور مثال؛ اولی شاسی ترمز نداشت، دومی با وجود اینکه کوچک بود، ولی ترمز داشت و دارای امکانات بیشتر بود، بعدی هم اتاق و شاسی بزرگ‌تر داشت و یک نمونه دیگر نیز اتاقی کوچک داشت، ولی تخت‌های تاشویی نیز در آن به کار برده بودیم. شما نفر چندم در کشور بودید که چنین کاروان‌هایی را ساخته‌اید؟
زمانی که من اولین کاروان را در کارگاه خود ساختم، یک هفته جلوتر فردی نمونه کار خود را ساخته و فروخته‌بود و در واقع من به عنوان دومین نفر در کشور ساخت چنین کاروان‌های مسافرتی را آغاز کردم. البته ساخته‌های ما کلاً با هم متفاوت بود، ایشان از بدنه کامپوزیتی استفاده کرده‌بودند و من از بدنه چوبی و کامپورزیت برای ساخت بهره برده‌بودم. اینگونه کاروان‌ها چه خطر‌هایی می‌تواند داشته‌باشد؟
طبق استاندارد، زمان حرکت نباید کسی در این کاروان‌ها باشد یا اینکه کپسول گازی که استفاده میشود باید در محل خاصی تعبیه شود تا هنگام حرکت، پرت نشود، این کاروان علاوه بر اینکه با بکسل به خودرو وصل میشود باید با چند زنجیر ایمنی نیز وصل شود، ضمن اینکه باید ترمز دستی داشته باشد تا اگر طی حادثه‌ای از خودرو جدا شد، باعث شود چرخ متوقف گردد و از حرکت بایستد و به ماشین‌های دیگر در جاده نخورد.
متأسفانه اغلب سازنده‌های ایرانی این موضوعات را رعایت نمی‌کنند، هر چه جلوتر رفتیم، متوجه شدیم باید کاروان را به گونه‌ای بسازیم که اتاقش سریع از بین برود، به دلیل اینکه اگر اتاق محکمی داشته‌باشد، زمانی که جدا میشود به ماشین‌های دیگر برخورد می‌کند و باید کمترین آسیب را به خودرو بزند.
در واقع ساخت کاروان‌های مسافرتی علم جالبی است، یعنی در عین حالی که باید دارای استحکام باشند باید به راحتی هم محصول تبدیل شود، خوب این‌ها همه دانشی است که به مرور زمان باید انسان به دست بیاورد.
افرادی که به دنبال ساخت کار‌های باکیفیت هستند، اگر کارگاه از خودشان نداشته‌باشند، به مرور شرایط بازار به آن‌ها تحمیل میشود که بعد از مدتی این کار را رها کنند وگرنه سازنده‌هایی هستند که کیفیت پایینی دارند به طوری که حتی چندین حادثه در این حوزه داشتیم که خوشبختانه منجر به فوت افراد نشده‌است. شرایط نگهداری از کاروان‌های مسافرتی چگونه است؟
مردم زیادی هستند که تجربه سفر با این کاروان‌ها را دوست دارند و بر اساس علاقه‌ای که پیدا می‌کنند، سفارش می‌دهند، اما زمانی که قیمت را می‌بینند، نصف آنان پشیمان می‌شوند، برخی از افراد هم سفارش می‌دهند، بعد زمانی که کار پیش می‌رود فرد تازه متوجه میشود که آیا شرایط نگهداری از آن را دارد یا نه و به فکر می‌افتد که این وسیله را باید کجا نگه دارد و هزینه نگهداری آن به چه شکل است و مسلماً پشیمان میشود.
معمولاً به دلیل شرایط نگهداری خاص، قیمت‌هایی می‌دهیم که فرد بی‌خیال سفارش دادن شود، چون می‌بینم فرد شوق و انگیزه‌ای برای استفاده از این کاروان‌ها داشته ولی متوجه سختی‌های بعد آن نیست.
این وسیله اندازه یک خودرو در پارکینگ جا می‌گیرد و بعد از هربار استفاده باید مخزن آب آن را خالی کنید، باتری آن را در بیاورید.
قیمت ساخت کاروان بستگی به نوع سفارش دارد اینکه چند نفره می‌خواهند، چه تجهیزات و امکاناتی در آن به کار رود، خودرویی که دارند چیست و تا چه مسیر‌هایی می‌خواهند بروند.
ولی در بحث قیمت صرف نظر از اینکه کدام مدل سفارش می‌دهند باید هزینه‌های روز را هم در نظر گرفت، به طور مثال سال گذشته بر اساس برآوردی که انجام دادم فقط حدود ۲۰۰ میلیون تومان هزینه ساخت کاروان‌های کوچک با امکانات ساده هزینه بود، ولی در حال حاضر با توجه به شرایط اقتصادی نمی‌توانم قیمتی تعیین کنم.
در حال حاضر فقط هزینه دستمزد خودمان را به سفارش‌دهنده می‌دهیم و خرید تجهیزات را به خودش واگذار می‌کنیم، متأسفانه بازار هم جنس با کیفیت نمی‌خواهد، خیلی از سازنده‌ها ممکن است با جزئیات به فرد توضیح ندهند و فقط می‌خواهند قرارداد را ببندند ولی من سعی می‌کنم همه جزئیات را توضیح دهم، خیلی از افراد را منصرف می‌کنم، چون برخی از افراد با توجه به حجم تجهیزات و قیمت، وسط کار پشیمان می‌شوند. همسر شما در این راه چقدر همراه شما بوده‌است؟
من تمام روز‌های آخر هفته را به مدت بیش از شش ماه اصلاً کنار خانواده‌ام نبودم با وجود اینکه همسرم پزشک بود، مجبور شد به تنهایی در طول این زمان در کنار کار از بچه‌ها نیز مراقبت کند، علاوه بر این اولین سفری که با این کاروان انجام دادم، به همراه خانواده‌ام بود، البته سختی‌های خاص خودش را داشت، چراکه ما باید یک وسیله‌ای را برای اولین‌بار استفاده می‌کردیم و مطمئن هم نبودیم با وجود اینکه سعی کردیم به بهترین شکل بسازیم. هنوز هم به سفر می‌روید؟ آیا کارگاه همچنان باز است؟
واقعاً سال‌هاست که نتوانستم به سفر بروم، چون کاروان‌هایی که خودم داشتم یا سفارشی بوده به مرور زمان فروختم و معمولاً بعد از ساخت برای یکبار هم که شده‌بود با آن‌ها به سفر می‌رفتم یا اینکه برخی اوقات پیش می‌آمد از مشتری قرض می‌گرفتیم تا با آن به سفر برویم. ولی مدت‌هاست که به دلیل شرایط اقتصادی نتوانستم کار درستی انجام دهم به طوری که یک سال و نیم است که به دنبال ساخت یک کاروان مسافرتی ۵ متری برای خودم هستم، ولی با توجه به شرایط بازار و تغییر قیمت‌ها توان ساخت آن را ندارم و مانده‌ام با آن چه کنم.
طی سال‌های گذشته سه‌چرخه‌هایی را ساختیم که قابلیت حمل وسیله را دارند، در سال ۱۳۹۹ نمونه خارجی آن را دیدم و با توجه به مشتری که داشتم این وسیله را ساختم، به نظر می‌رسد بتوان از آن در تبلیغات و برخی از کار‌های دیگر استفاده کرد.
سایر اخبار این روزنامه
همه چیز فدای فوتبال فاسد
از رؤیای سفر تا کاروان مسافرتی ایران‌ساخت
ناکامی ضدانقلاب در پروژه ۱۰۰۰ میدان
بن‌بست متقاعد کردن بایدن برای کناره‌گیری
تنه زدن رمان «پرواز مسکو» به واقعه مسجد گوهرشاد و بهاییت
خانه‌دار‌شدن ۶میلیون ثبت‌نام‌کننده طرح نهضت ملی مسکن با کدام رئیس‌جمهور؟
کابینه‌ات کو؟
مجاهدین عرصه‌های نو
آنچه اصلاح‌طلبان دوست ندارند در موردش حرف بزنند!
عامل ۵۰ درصد جرائم عمدی اتباع هستند
