نوبت تصمیم گیری


توکلی-دومین و آخرین دوئل پزشکیان و جلیلی هیجانی، چالشی و پربیننده بود و البته با حاشیه هایی نیز همراه شد. در یک بررسی کلی، در  آخرین مناظره انتخاباتی سعید جلیلی سعی کرد از لاک دفاعی خود بیرون آمده، ادبیات نخبگانی خود را کنار گذاشته و به عنوان یک بازیکن تهاجمی وارد فینال مناظره ها شود. تهاجم بی امان جلیلی حکایت از آن داشت که او می خواهد شکست در مناظره اول را جبران کند. در مقابل اما پزشکیان اگرچه در برابر حملات جلیلی فرصت حمله از او گرفته شد و کمی در لاک دفاعی فرو رفت اما  گاف اساسی نداد و سعی کرد مناظره را با تساوی به پایان برساند.  در همین راستا و آن طور که احمد خورشیدی، مدیرعامل تلوبیون خبر داده، دور برگشت تقابل پزشکیان و جلیلی پربیننده‌ترین مناظره صداوسیما بوده تا جایی که به گفته او  ۴ برابر مخاطب مسابقه همزمان فوتبال جام ملت‌های اروپا این مناظره بیننده داشته است. در آخر اما می توان گفت اگر دو مناظره پزشکیان و جلیلی را کنار یکدیگر گذاشته و بخواهیم یک ارزیابی کلی از آن ها داشته باشیم می توانیم بگوییم که برنده شاخصی نداشت. طبق تحلیل کارشناسان به همان میزان که پزشکیان توانسته آرای مردد را به سمت خود جذب کند، به همان میزان سعید جلیلی نیز با بازی که در دور برگشت به نمایش گذاشت توانست  آرای مرحله اول انتخاباتی اش را تثبیت و دیگر آن که سهمی از آرای مردد سبد قالیباف را به سمت خود جذب کند. به هر روی نامزدها هرآن چه در چنته داشتند برای جلب وجذب آرا به سبد خود روکرده و با صحبت‌های نهایی خود تا حد زیادی تکلیف مردم رابرای انتخاب رئیس جمهور نهم روشن کردند. در ادامه ارزیابی و برداشت حامیان و منتقدان هر یک از دو نامزد ریاست جمهوری را از مناظره دوم می خوانید:

 سعید جلیلی


موافقان

جلیلی نسبت به شب اول با تفاوت زیادی به استودیوی مناظره آمده بود. او سعی کرد از دیدگاه‌های کارشناسی همیشگی فاصله بگیرد و پزشکیان را به چالش بکشاند. او برعکس رقیب، محترمانه حرف می‌زد و از افعال جمع و ضمایر جمع استفاده می‌کرد. جلیلی در چند مورد پزشکیان را تا مرز یک چالش جدی برد ولی خیلی ادامه نداد. البته احتمالاً اثر اولیه این استراتژی جلیلی تثبیت همه بدنه رأی اوست و درمقابل مرددها را نسبت به خودش امیدوار کرد. جلیلی با ارجاع به برخی اطلاعاتی که پزشکیان گفته بود آن ها را نقض کرد؛ هرچند مثل یک اهل مناظره تمام‌عیار رفتار نکرد و چالش را تا حد بالا نبرد. / جلیلی به عنوان یک رئیس جمهور آگاه و مقتدر همان است که در مناظره آخر به ویژه بیانیه پایانی، خود را نشان داد. او می‌تواند حماسه بیافریند و حق مردم را از سیاست بازان بگیرد. در بقیه مناظره‌ها بیشتر شبیه یک استاد دانشگاه مهربان بود که می‌خواست ثابت کند برای هر مشکلی راه حلی وجود دارد./ عالی شروع و پرقدرت تمام کرد، راستش امید نداشتم آقای جلیلی از پس ارتش جنگ روانی آن ها برآید ولی به نظرم از امشب ورق برگشت/ جلیلی خیلی راحت می‌تواند بگوید که چه کارهایی خواهد کرد و مانعی برای آن ها به جز ناکارآمدی احتمالی دولتش یا موانع بین‌المللی وجود نخواهد داشت، اما آقای پزشکیان درباره بسیاری از مطالبات بدنه‌اش تنها می‌تواند وعده تلاش بدهد. / اصل اول مدیریت احترام به زیر مجموعه است جلیلی تمام زیر مجموعه‌اش را بارها تکریم کرد. اما ‎پزشکیان حتی یک نفر را گردن نگرفت، حیف از جوانانی که در آن ستاد کار می کنند.
مخالفان
از شگفتی‌های تاریخ؛ آقای دکتر جلیلی می‌فرمایند که آیه و حدیث برای امام جماعت مسجد است. / حملات  یک طرفه جلیلی بخشی از آرای تحریمی را ترساند و ممکن است به افزایش مشارکت آن ها منجر شود. جلیلی هم با این حملات پایگاه رای  اصولگرایانه خود را  امیدوار و مصمم کرد اما نتوانست پیامی برای  رای دهنده مردد بفرستد. جلیلی بین ادامه مسیر قبلی و جذب آرای مردد،  گزینه سوم رویکرد تهاجمی را برگزید. اما  مشکل این بود که بی محابا و گاه بی دلیل حمله می کرد و لذا تصویر فرد عصبانی را بازنمایی می کرد. تذکرهای  مجری و دعوت جلیلی به آرامش هم  این تصویر عصبانی بودن   جلیلی را تقویت کرد. کسی که عادت به رفتار تهاجمی ندارد، نمی تواند نقش مهاجم  را  با آرامش  ایفا کند./  جلیلی در حملات  آرامش نداشت و لرزش دستانش و آب خوردن های مکرر نشان می داد شدیدا تحت فشار و عصبانی است.  لذا  نتوانست نقش چالشگر مهاجم  و مقتدر را  بازی کند. /مشکل  جلیلی آن بود که همزمان نقش چالشگر  دولت روحانی  و مستقر و مدافع دولت رئیسی را ایفا می کرد. ایفای همزمان این دو نقش  نه ممکن است و نه باور پذیر./ سوالات از پزشکیان با هدف تخریب و شبهه افکنی بود و سوالات از جلیلی در راستای رفع شبهه/ من چندین سال اقتصاد خوندم. اگر آقای جلیلی بهمون نگن غرب‌زده باید عرض کنم که اصلا چیزی به عنوان «بیمه کردن سهام‌داران بورس» نداریم. نمی‌شه. جوکه. شوخیه. سر به سرت گذاشته‌اند برادر من. جایی نگو اینو./ جلیلی مدام از نقش خود در جلوگیری از ورشکستگی هپکو می گوید. موضوع چیست؟ یک شرکت را واگذار کردند، نگذاشتند کار کند، پسش گرفتند، ورشکستش کردند و بعد آقای جلیلی آمدند و از جیب همه مردم (بانک) هزاران میلیارد تومن وام به آن دادند تا حقوق بدهد و وامش را هم نمی تواند پس بدهد. یعنی تورم!

مسعود پزشکیان
موافقان

آخرین مناظره تلویزیونی نامزدهای انتخابات، نکات بسیار ارزشمندی داشت، به ویژه آن بخش که مسعود پزشکیان با صراحت گفت: «توهّمی بیش نیست که آقای جلیلی فکر می‌کند با اعضای هیئت علمی دانشگاه می‌تواند برنامه بنویسد!»/ اصلی‌ترین جذابیت پزشکیان برای من این است که هَوَل قدرت نیست، با آرامش ناشی از ایمان به خدا و امیرالمومنین و بدون لرزش دست و صدا با لبخندی بر لب آنچه را باور دارد می‌گوید ، نه آنچه را باید برای رای جمع کردن بگوید ./ پزشکیان در برابر حملات جلیلی از مسیر مناظره قبلی خارج نشد . اگر او هم تهاجمی برخورد می کرد تاثیر منفی بر مشارکت آرای مردد داشت. یعنی آن‌ها را نگران می کرد./ پزشکیان  در مجموع نقش پدر حامی و کهن الگوی  حاکم عاقل را نفی نکرد. نشان داد در برابر حملات خودش را نمی بازد  و عصبی نمی شود و این برای رای دهنده مردد امتیاز مثبتی است. به نظرم پزشکیان همچنان‌نمی خواست فضا را  دو قطبی کند.به مجری و شکل مناظره اعتراض نکرد و نشان داد می خواهد درون چارچوب  بازی کند. از دولت روحانی و حزبی بودن فاصله گرفت که برای رای دهنده مردد  رویکرد مثبتی بود اما برخی حامیان او را تا حدی رنجاند. / احتمال می دهم  پس از مناظره دوم  طبقه متوسط شهری  قدری بیشتر از جلیلی ترسیده باشد و میل به مشارکت آن بیشتر  شده باشد./ یک دلیل که پزشکیان تونست روی اعصاب جلیلی با حاضر جوابی هاش رژه بره، برمی گرده به تجربه اش در اداره مجلس و صدها نماینده پر سر و صدا و بی انضباط. در صورتی که جلیلی به خاطر عادت به تدریس در کلاس ها و جلسات شسته رفته سوال و جواب، عادت به قطع حرف هاش و چالشگری وسط خطابه های یک طرفه نداره.
مخالفان
 پزشکیان به سوال مهم بنزینی پاسخ عجیبی داد. او ابتدا حرف قبلی خودش را در یک جمع دانشجویی که گفته بود بنزین را ۲۵ هزار تومان می‌کند، تأیید کرد ولی گفت در دولت که مانند جلسه دانشجویی عمل نمی‌کند. او اما پاسخ عملیاتی مشخصی نداد. / پزشکیان در دو مناظره اخیر به جای طرح ایده‌هایش سعی کرد برنامه‌های جلیلی را با برخی رخدادهای سیاسی سیاه کند. یکی از جاهایی که پزشکیان از ادبیات غیرمحترمانه استفاده کرد، موقعی بود که او به برنامه‌های جلیلی حمله می‌کرد. خصوصیت مناظره چالش و بالارفتن صداهاست، اما رعایت احترام فرض بدیهی سیاست است./ پزشکیان حمله را با «لحن توهین‌آمیز» خلط کرده است. پزشکیان حتی برای اشاره به سعید جلیلی از الفاظی مانند «این» و... استفاده کرد. شاید او بعد از انتخابات -با هر نتیجه‌ای- از این کلمات پشیمان شود./  ارجاع زیاد پزشکیان به نظرات کارشناسان می‌تواند تا جایی اثرات مثبتی داشته باشد ولی از یک جایی به بعد گویا کسی که می‌خواهد رئیس‌جمهور شود، دقیقا از مسائل خبر ندارد. جناب پزشکیان سعی می‌کند وارد جزئیات نشود و برخلاف روحانی روی اعداد مسلط نیست. / تکیه زیاد پزشکیان بر حمله کلامی به جلیلی و «این‌همانی» او با «سیاه‌ترین خاطرات سیاسی» بود، بدون آن که به سوالات جواب دقیقی بدهد. لحن زننده و عجیبی که پزشکیان انتخاب کرده بود تا آخر مناظره ادامه داشت. / پزشکیان  برگه هایش را گم‌کرده بود و پیدا نمی کرد. تحت فشار حملات  جلیلی گاه جملات را کامل ادا نمی کرد/  خوب می‌شد که آقای پزشکیان می‌گفت اگر بیایم سر کار برنامه دولت من چیست. در سیاست خارجی که چند بار هم آقای جلیلی از ایشان پرسید نتوانست جواب بدهد یا آقای جلیلی که از ایشان پرسیدند راجع به برجام چه می‌گویید، آن چه باید را نگفت / تحریم ها بدون شک مهم ترین معضل اقتصاد ایران است. اما این واقعیت توجیه‌کننده دیدگاه های توهمی درباره رفع تحریم نیست که می‌پندارد تحت شرایط ضعف با چهار بار مذاکره و لبخند می شود تحریم را برداشت.