جای خالی نظارت بر شهریه مدارس دولتی
[شهروند]سالیان سال است که آموزش‌وپرورش می‌گوید مدارس دولتی حق گرفتن پول از والدین دانش‌آموزان را برای ثبت‌نام یا تحویل کارنامه ندارند، اما به همان نسبت سالیان سال است که مدارس به بهانه کمک به مدرسه و اینکه نمی‌توانند هزینه‌های مدرسه را تامین کنند مُهر تأیید ثبت‌نام را منوط به کشیدن کارت بانکی می‌کنند. هرسال موقع ثبت‌نام دانش‌آموزان در مدارس بحث تأیید و تکذیب پرداخت هزینه از سوی خانواده‌ها به مدارس هم داغ می‌شود. خانواده‌ها می‌گویند مدارس دولتی برای ثبت‌نام پول می‌گیرند، اما آموزش‌وپرورش قویا تأکید می‌کند که مدارس هیچ وجهی برای ثبت‌نام از خانواده‌ها دریافت نمی‌کند. این بحث‌ها وجود دارد و خانواده‌ها هم چه بخواهند چه نخواهند برای ادامه تحصیل فرزندان‌شان، به اجبار این پول را پرداخت می‌کنند. شاید برخی خانواده‌ها هم به این موضوع فکر می‌کنند که چند میلیون تومان برای مدرسه بچه‌ها بسیار به‌صرفه‌تر از ثبت‌نام آنها در مدارس غیرانتفاعی است! با اینکه آموزش‌وپرورش اعلام کرده که خانواده‌ها درصورت تخلف مدارس دولتی برای دریافت وجه می‌توانند شکایت کنند اما بسیاری از خانواده‌ها حاضر به شکایت نیستند، چراکه معتقدند از آنجاییکه قرار است فرزندشان یک سال در این مدرسه درس بخواند، دود این شکایت در طول سال قطعا به چشم بچه‌هایشان خواهد رفت . ضمن آنکه از سوی دیگر هر شکایتی هم که صورت بگیرد نتیجه‌ای در بر نداشته و تنها وقت و انرژی خود را هدر خواهند داد.
خانواده‌ها شاکی از پرداخت هزینه ثبت‌نام
اما این سریال هر سال وجود دارد. سریالی که یک طرف آن والدین هستند و یک طرف دیگر آموزش‌وپرورش و مدارس.
خلجی پدر دو دانش‌آموز پسر است که هر دوی آنها در یک مدرسه در محدوده سبلان به مدرسه می‌روند. او می‌گوید: «وقتی می‌خواستم کارنامه بچه‌ها را بگیرم از من برای هرکدام از آنها دو میلیون دریافت کردند و گفتند برای ثبت‌نام هم باید نفری 4میلیون تومان پرداخت کنید.»
او ادامه می‌دهد: «من یک کارگر هستم و توان پرداخت این مبلغ را به‌صورت یک جا ندارم اما مدرسه به من این فرصت را داده که تا آخر آذرماه این پول را پرداخت کنم. من هم از آنجا که مدرسه بچه‌ها نزدیک خانه است و جای دیگر نمی‌توانم بچه‌ها را برای ثبت‌نام ببرم- زیرا مجبورم از سرویس استفاده کنم و هزینه‌هایم چند برابر می‌شود - ناچارم این پول را بپردازم.»
پدر دیگری به «شهروند» می‌گوید: «دخترم را می‌خواستم در کلاس پنجم ثبت‌نام کنم و مدرسه جدید برای ثبت‌نام از من 750هزار تومان گرفتند. این در حالی است که از مدرسه قبلی که می‌خواستم پرونده بچه را بگیرم پیغام دادند که با خودم کارت بانکی همراه داشته باشم و 550تومان هم آنجا پرداخت کردم تا پرونده بچه را به من تحویل دهند. با توجه به اینکه هر دو مدرسه دولتی هستند آیا این بی‌قانونی نیست؟»
مونا فرج‌اللهی، نیز یکی دیگر از والدینی است که این روزها درگیر ثبت‌نام فرزندانش است. وی در این زمینه می‌گوید سال قبل وقتی برای ثبت‌نام فرزندم به مدرسه مراجعه کردم مدیر مدرسه توضیح داد که ما دو نوع کلاس داریم هوشمند و غیرهوشمند. اگر بخواهید بچه‌ها در کلاس هوشمند درس بخوانند باید سه میلیون تومان هزینه بدهید، اما کلاس غیرهوشمند هزینه‌ای ندارد. کلاس‌های هوشمند کلاس‌هایی است که با کامپیوتر و روی تخته‌های دیجیتال برگزار می‌شود.
او ادامه می‌دهد: «خب قطعا کلاس هوشمند هم معلم‌های بهتری دارد و هم امکاناتش بهتر است به همین دلیل ناچار شدیم این پول را به مدرسه پرداخت کنیم.»
یکی دیگر از والدین نیز به «شهروند» می‌گوید: «ترفند جدید مدارس دولتی این است که به اسم کمک به مدرسه به زور از والدین پول می‌گیرند، فرقی هم نمی‌کند مدرسه پسرانه یا دخترانه باشد. هم‌اکنون در منطقه ۵ بابت کارنامه و ثبت‌نام دانش‌آموز ۳ میلیون می‌گیرند، یکی نیست بگوید این کمک به زور، آیا کمک است یا زورگیری؟»
در شهرستان‌ها هم کمک به مدرسه اجباری است
این مشکل تنها در مدارس تهران وجود ندارد و پیگیری‌های «شهروند» از شهرهای رشت، خرم‌آباد و ارومیه نشان می‌دهد که مدارس دولتی در این شهرها نیز به تناسب از خانواده‌ها پول دریافت می‌کنند، اما کمتر از تهران. فواد از ارومیه برای ثبت‌نام فرزندش در مدرسه در پایه سوم 400هزار تومان پرداخت کرده و به مژگان احمدی از رشت فرصت داده‌اند تا شهریورماه 300هزار تومان پرداخت کند تا فرزندش بتواند در مدرسه درس بخواند.
ما برای تامین هزینه‌های مدرسه به کمک والدین نیاز داریم
در حالی والدین از پرداخت پول در مدارس دولتی شکایت دارند که مدیران مدارس، معتقدند که خود آموزش‌وپرورش دست آنها را باز گذاشته تا شهریه بگیرند! یکی از مدیران مدارس ابتدایی تهران که نمی‌خواهد نامی از وی برده شود، می‌گوید: «ما ناچاریم از خانواده‌ها در قالب کمک به مدرسه پول بگیریم که اگر این کار را نکنیم نمی‌توانیم مدرسه را اداره کنیم.»
او به «شهروند» می‌گوید: «اداره مدرسه به‌شدت پرخرج است و خانواده‌ها هم از مدرسه توقع دارند. این در حالی است که بودجه‌ای که آموزش‌وپرورش در اختیار مدارس قرار می‌دهد، بسیار کم است و با این پول نمی‌توان هزینه‌های مدرسه را تامین کرد. تصور کنید هزینه آب، برق و گاز مدرسه باید پرداخت شود و در کنار این گاهی رنگ‌آمیزی کلاس‌ها، پرده‌ها و ده‌ها هزینه دیگر برای مدرسه ایجاد می‌شود که واقعا اگر کمک‌های والدین نباشد، نمی‌توانیم آنها را تامین کنیم.»
او به این موضوع اشاره می‌کند که ما نمی‌خواهیم خانواده‌ها را تحت فشار بگذاریم و به همین دلیل از آنها درخواست می‌کنیم برای آنکه مدرسه بهتر اداره شود در قالب کمک به مدرسه در طول سال هزینه‌های نه چندان زیادی را به مدرسه کمک کنند تا ما بتوانیم خدمات بهتری را به بچه‌ها ارائه کنیم.
یک مدیر دیگر نیز به «شهروند» می‌گوید: «برخی مدارس، دولتی هستند اما چون با نام هیأت امنایی یا شاهد اداره می‌شوند هزینه‌هایی را از والدین دریافت می‌کنند که بین 3تا 7میلیون تومان متغییر است ولی مدارس عادی دیگر که در این گروه‌ها قرار ندارند، با مشکلات زیادی دست‌وپنجه نرم می‌کنند و حتی اگر نصف این مبلغ را هم از خانواده‌ها طلب کنند با مشکل روبه‌رو می‌شوند و خانواده‌ها هم مدام اعتراض می‌کنند. این در حالی است که واقعا مدارس با کمبود بودجه روبه‌رو هستند و اگر کمک‌های والدین نباشد مدرسه اداره نمی‌شود.»
مسئولان آموزش‌وپرورش: مدارس پولی نمی‌گیرند
این صحبت‌ها در حالی مطرح است که همین چند روز پیش، طریفی حسینی، معاون ابتدایی آموزش‌وپرورش تأکید کرد که مدارس عادی در هنگام ثبت‌نام دانش‌آموزان حق گرفتن هیچ پولی از والدین ندارند و هر کسی هم که با این موضوع روبه‌رو شد و مدرسه‌ای از او پول خواست می‌تواند به کمیته ارزیابی عملکرد آموزش‌وپرورش شهر یا منطقه‌اش برای شکایت مراجعه کند.
او در گفت‌وگو با «شهروند» به این موضوع اشاره می‌کند که امسال پیش‌ثبت‌نام بیش از یک میلیون دانش‌آموز در مقطع اول ابتدایی بدون دریافت پول انجام شده است و 8میلیون دانش‌آموز هم بدون مراجعه والدین به مدرسه به‌صورت سیستماتیک از یک مقطع به مقطع دیگر ثبت‌نام شده‌اند.
او به این موضوع اشاره می‌کند که اگر پولی هم از سوی والدین داده می‌شود به‌عنوان کمک به مدرسه است و هیچ مدرسه‌ای اجازه ندارد که برای ثبت‌نام از خانواده‌ها پول دریافت کند. به جز پول بیمه و کتاب‌های درسی، مدارس هنگام ثبت‌نام حق دریافت هیچ هزینه‌ای را از والدین ندارند. اگر این کار انجام شود، مدیر مدرسه تخلف کرده و با او برخورد می‌شود
جای خالی بازرسی
سال‌هاست که مدیران مدرسه دولتی از کمبود بودجه صحبت می‌کنند و می‌گویند که اگر کمک و مشارکت والدین در تأمین هزینه‌ها نباشد، نمی‌توانند از عهده کار‌ها برآیند. به همین دلیل به نظر می رسد که آنها مجبور باشند هزینه های جاری مدرسه را از والدین دانش آموزان دریافت کنند.
متأسفانه در تمام این سال‌ها برخورد چندان مؤثری با تخلفات مدارس دولتی که از والدین پول می‌گیرند، نشده است. درصورتی که با یک بازرسی یا تحقیق ساده از این مدارس، همه‌چیز روشن می‌شود. ولی آنچه که مسلم است این است که دریافت شهریه در مدارس دولتی، با وجود تمام تکذیب‌های آموزش‌وپرورش، ادامه دارد و والدین نیز عملا چاره‌ای جز پرداخت آن ندارند!
