رضا نصری
کارشناس ارشد روابط بین‌الملل

آن‌چه دکتر پزشکیان در مورد سیاست خارجی تاکنون مطرح کرده بیانگر این است که هم درک واقع‌بینانه و درستی از مسیر تحولات منطقه‌ای و بین‌المللی دارد و هم به نقش و کارکرد سیاست خارجی در ارتقاء سطح کیفی زندگی مردم به خوبی واقف است. به عنوان مثال، دکتر پزشکیان سیاست خارجی خود تاکید کرده که به دنبال ایجاد توازن در مناسبات با همه کشورهاست و رویکرد «تک‌گزینه‌ای» در سیاست خارجی را قبول ندارد. این یعنی او به خوبی می‌داند که در دنیای امروز اگر حتی نزدیک‌ترین متحد شما تصور کند جز او «گزینه» دیگری ندارید، با شما وارد رابطه نامتعادل و نابرابری خواهد شد به نحوی که قادر نخواهید بود از فرصت‌ها و ظرفیت‌های آن اتحاد به درستی بهره‌برداری کنید. دکتر پزشکیان به نظریه «منطقه قوی» معتقد است، به این معنا که کشورهای همسایه باید به سطحی از تعامل و همکاری برسند که بتوانند به جای مهار یکدیگر، ثروت و منابع خود را به رشد و توسعه منطقه اختصاص دهند. یعنی مناسباتی ایجاد کنند که از یک سو بتوانند در فضایی امن‌تر به رشد اقتصادی خود بپردازند و از سوی دیگر با تشکیل یک بلوک قدرت جدید، در مناسبات کلان بین‌المللی تأثیرگذارتر شوند، طرح چنین ایده‌ای نشان می‌دهد دکتر پزشکیان روند غالب در همسایگی را به خوبی درک کرده و قصد دارد در آن نقش‌آفرینی کند. موضع او در باب «پرهیز از غربگرایی و شرق‌گرایی در حین پرهیز از غرب‌ستیزی و شرق‌ستیزی» یا مواضعی که در مورد چین، روسیه، اروپا، بریکس، شانگهای و مدیریت تنش با آمریکا مطرح کرده نیز نشان می‌دهد نگاه واقع‌بینانه‌ای به مناسبات حاکم در نظم جدید جهانی دارد و قصد دارد از همه ظرفیت‌های موجود در جهت تامین منافع ملی استفاده کند. مواضع دکتر پزشکیان در مورد ضرورت رفع تحریم‌ها، مبادرت به سیاست‌های غیرشعاری و زیان‌بار یا طراحی سیاست خارجی به نحوی که جوانان کشور فضایی با ثبات و فرصت‌های مناسب شغلی در کشور پیدا کنند و از مهاجرت منصرف شوند، حاکی از این است که او رابطه میان سیاست خارجی، کیفیت زندگی مردم و معضلات اجتماعی را درک کرده و قصد دارد از این ابزار برای رفع این قبیل چالش‌های داخلی نیز استفاده کند.