فصل نامیرایی آه و ماه!
[ شهروند ] این روزها در آستانه تاسوعا و عاشورای حسینی به بهترین ایام برای خواندن و درک این رویداد تاریخ‌ساز رسیده‌ایم. واقعه‌ای که بی‌کمترین تردیدی مهم‌ترین واقعه تراژیک در فرهنگ شیعیان به شمار می‌آید. این رویداد که در ادبیات این سرزمین از دریچه‌هایی متعدد، هم به مثابه یک تجربه قدسی، هم یک واقعه تاریخی، هم رفتاری دینی، هم جلوه‌ای از یکی از آیین‌های شیعی و هم در قامت اسطوره‌ای بی‌بدیل روایت شده؛ در گذر چهارده قرن چنان تبدیل به فرهنگ شده که تأثیرش را می‌توان در زوایای مختلف زندگی شیعیان، از مسائل اجتماعی و فرهنگی تا بحث‌های علمی و پرداخت‌های هنری و ادبی و شعر و نثر و موسیقی به نظاره نشست.
از منظر ادبی- که بحث امروز «شهروند» است- قیام امام حسین علیه‌السلام و واقعه عاشورا یکی از مهم‌ترین عوامل تأثیرگذار بر ادبیات ایران است؛ طوری که با گذشت قرن‌ها نویسندگان و شاعران هنوز و هم‌چنان وام‌دار این واقعه‌اند و در قالب‌های متعددی- از آثار داستانی و غیرداستانی تا متون علمی و پژوهشی و ادبیات نمایشی و البته مقتل‌نگاری و بسیار قوالب دیگر- به آن پرداخته و شماری از غنی‌ترین و حماسی‌ترین ذخایر فکری و احساسی مکتب شیعه را به وجود آورده‌اند.در این مطلب سعی کرده‌ایم در آستانه عاشورا مهم‌ترین کتاب‌های داستانی و غیرداستانی مربوط به عاشورا را معرفی کنیم- که به ویژه در بخش ادبیات داستانی نشان‌دهنده گام‌های بلندی است که در این حوزه در سال‌های پس از انقلاب برداشته شده است...
«شهید عشق»
«شهید عشق» که از سوی انتشارات کتابستان معرفت منتشر شده؛ روایتی است از زندگی امام حسین(ع) از زبان و قلم احمد تورگوت- نویسنده‌ای حنفی‌مذهب اهل کشور ترکیه که علاوه برر چاپ‌های متعددی که در ترکیه داشته؛ بارها و بارها در ایران نیز تجدید چاپ شده است. درباره تعداد خوانندگان این کتاب همین بس که گفته می‌شود تاکنون در ترکیه بیش از 500 هزار نسخه از این اثر به فروش رفته و گفته می‌شود به همین اندازه نیز نسخه‌های غیرمجاز آن به‌صورت قاچاقی منتشر و فروخته شده است.
احمد تورگوت در «شهید عشق» زندگی امام حسین(ع) از دوران کودکی تا هنگامه کربلا را روایت کرده است؛ اثری ارزشمند با نگاه و رویکردی که می‌توان آن را تلفیقی از عرفان اسلامی، روایت تاریخ اسلام و شرایط اجتماعی دوران امامت امام حسین(ع) است، تلاش کرده تا از دیدگاه شاهدی زنده و از بعد انسانی و احساسی به بررسی و انعکاس واقعه کربلا پرداخته و به خوانندگان خود منعکس کند. در واقع «شهید عشق» روایتی داستانی از حرکت انقلابی امام حسین(ع) و قیام عاشورایی حسینی‌ست که در آن نویسنده با استفاده از تخیل به‌نحوی که به اصل تاریخ آسیبی وارد نشود، امام حسین(ع) را به‌عنوان شخصیت اصلی رمانش وارد داستان کرده و پس از شرح زندگی ایشان، به شرح چرایی و چگونگی قیام امام حسین(ع) پرداخته است، بدون این که به دام تحریف‌های معمول داستان‌های دینی- که یکی از آسیب‌های مهم این نوع داستان‌هاست- گرفتار آمده باشد. نتیج: کتابی است که سندیت تاریخی را با زیبایی‌ها و جذابیت‌های داستانی درآمیخته و اثری ارزشمند حاصل آورده است.
«فصل شیدایی لیلاها»
«فصل شیدایی لیلاها» اثری است از سیدعلی شجاعی درباره قیام امام حسین (ع)؛ از روز حرکت آن حضرت از مکه تا غروب عاشورا؛ به روایت هفت راوی؛ که تاکنون ازشان زیاد نشنیده‌ایم. بگذارید این‌گونه بگویم: روایت عاشورا به روایت راویانی که کمتر می‌شناسیم و کمتر شنیده‌ایم از روزگارشان. زهیر بن قین، ضحاک بن عبدالله مشرفی، حر بن یزید ریاحی، عبید الله بن حر جعفی، عمرو بن قرظه انصاری، شبث بن ربعی و خود نویسنده- سیدعلی شجاعی؛ که برخی در این سفر در کنار امام هستند و شماری نیز در جبهه مقابل. این کتاب در واقع روایت عقل‌باختگی لیلاهاست، جایی که لیلاها عاشق و مجنون می‌شوند- به گاهی که سنگ هم می‌گرید، اما انسان رحم نمی‌آورد. «فصل شیدایی لیلاها» درباره بعدی دیگر از عاشوراست. یا در حقیقت حرکت در لایه آسمانی مسیر عاشورا. امام می‌داند و پیش می‌رود و در مسیرش لیلاها را می‌خواند و مرزی می‌شود تا قیامت برای روز و شب و نور و ظلمت.
این البته تنها اثر سیدعلی شجاعی درباره عاشورا نیست. این نویسنده «پدر، عشق و پسر» را نیز درباره تراژدی کربلا دارد. اثری که در آن فرازهایی از زندگی حضرت علی‌اکبر به تصویر کشیده شده است. «کرشمه خسروانی»- یا مخالف بیداد به طرز همایون- اثری دیگر در این وادی است که از نگاه و نظر بسیاری یکی از شاهکارهای سیدمهدی شجاعی نیز می‌توان دانست. داستانی در بستر تاریخ و عشق که از اتاق یزید در کاخ معاویه شروع می‌شود و در نهایت تا بیابانی می‌رسد که حضرت حسین(ع) مردانگی غریبی را به تصویر می‌نشیند. «سقای آب و ادب» هم اثری است متفاوت از سیدمهدی شجاعی در همین باره است، روایتی از زندگی حضرت عباس(ع)، که هم از حیث فرم و هم از حیث نوع نگاه محتوایی با آثار دیگر این نویسنده متفاوت است.
«نامیرا»
«نامیرا» که از سوی انتشارات کتاب نیستان منتشر شده؛ رمانی از صادق کرمیار درباره واقعه عاشوراست. درباره دختر و پسری جوان که بین حمایت از امام حسین (ع) و یزید تردید دارند؛ اما در ادامه داستان، این دو جوان طی استدلال‌های مختلف به حقانیت امام حسین (ع) پی می‌برند. «نامیرا» که پیکره اصلی‌اش درباره پیوستن مردی از قبیلهٔ بنی‌کلب به نام عبدالله بن عمیر به سپاه حسین‌بن‌علی است؛ به گفته صادق کرمیار ایده اصلی‌اش ریشه در تفاوت نامه عبدالله بن عمیر به امام حسین (ع) درباره بدعهدی کوفیان و البته نامه‌های بقیه کوفیان به نوه رسول خدا دارد که طومارهای بلندی نوشتند و ایشان را به کوفه دعوت کردند. اما در نهایت در جدال میان حق و باطل؛ عبدالله بن عمیر ساکت ننشست و به یاری امام زمانه‌اش در کربلا رفت، آن بقیه اما در ادامه به جای بیعت، شمشیرهای شقاوت را انتخاب کردند. چرایی این امر حکایتی است که «نامیرا» روایت می‌کند. در حقیقت این کتاب روایت ساده‌ای است از این که چگونه اوضاع کوفه به واقعهٔ کربلا تبدیل می‌شود. درباره «نامیرا» این نکات را نیز باید گفت که این رمان که در آغاز در قالب یک فیلمنامه پانزده قسمتی نوشته شده بوده؛ در سال ۱۳۸۹ در دوره سوم جایزه ادبی جلال آل‌احمد که گران‌ترین جایزه ادبی ایران محسوب می‌شود شایسته تقدیر شناخته شد. «نامیرا» اثر برگزیده چهارمین جشنوارهٔ «کتاب دین و پژوهش‌های برتر» نیز معرفی شده و البته در بیست و هشتمین دوره جایزه کتاب سال نیز شایسته تقدیر شناخته شده است. درباره این کتاب هم‌چنین باید گفت که این کتاب تاکنون بیش از 50 بار تجدید چاپ شده است.
«ماه به روایت آه»
«ماه به روایت آه» روایت ابوالفضل زرویی نصرآباد از زندگانی و شخصیت حضرت ابوالفضل العباس(ع)- ماه بنی‌هاشم- است. نویسنده در این کتاب کوشیده تا از زبان دوازده راوی، ناگفت‌ه‌هایی از قبل و بعد از شهادت پرچمدار کربلا را با امانتداری، پایبندی به مستندات تاریخی و روایی و پرهیز از اغراق روایت کند. روایاتی که با تکیه بر منابع دست اول تاریخی و مطالعه و فیش‌برداری از قریب شصت کتاب، ضمن رعایت ایجاز و پرهیز از اطناب و نگاه احساسی، متنی خواندنی و قابل اعتماد و استناد فراهم آورده است. جالب‌تر این که به جز یک راوی (زید بازرگان) تمام راویان کتاب (مسلم بن عقیل ، فاطمه کلابیه ، حضرت زینب ، امام حسین علیه السلام ، ام کلثوم ، لبابه ، عبدالله بن ابی محلّ ، کزمان ، شبث بن ربعی ، سرجون و عبیدالله بن عباس) شخصیت‌های واقعی‌اند.
«آفتاب در حجاب»
«آفتاب در حجاب» روایتی است از زندگی حضرت زینب. از کودکی تا عاشورا تا اسارت و تا وفات. رمانی که به پشتوانه تحقیقات دقیق و عالمانه تاریخی و روایی، به همه زوایای پنهان و آشکار زندگی و رفتار و درونیات حضرت زینب پرداخته است.راوی دانای کلی است نامحدود که در تمام روایت حضرت زینب را مخاطب قرار داده و روایتش را پیش می‌برد. فرمی که در ادبیات داستانی ایران نمونه‌اش کمتر دیده شده.
«آفتاب در حجاب» مثل بسیاری دیگر از کتاب‌هایی از این دست از سوی انتشارات کتاب نیستان منتشر شده است.
حسین (ع) از زبان حسین (ع)
«حسین (ع) از زبان حسین (ع)» نوشته محمد محمدیان شرح زندگی و زمانه امام سوم شیعیان از زبان خود امام علیه‌السلام است- که انتخاب همین راوی بر جذابیت‌های کتاب افزوده است. در کتاب حسین از زبان حسین مطالبی مستند و واقعی پیرامون ویژگی‌های شخصیتی امام حسین علیه‌السلام و ماجرای کربلا و حرکت ایشان به سمت کربلا و اسارت حضرت زینب و… آمده است. «حسین از زبان حسین» در هشت فصل همه زندگی سیدالشهداء را به صورت یک گزارش تاریخی سالم و پاکیزه بیان کرده است...
