تشدید فرونشست در پایتخت با قنات‌های رهاشده

این یک هشدار جدی است، هشداری که بیخ گوشمان است و در هر لحظه و هر قدم تهدیدمان می‌کند. یکبار در اصفهان و بار دیگر تهران، تقریباً هیچ استانی از پدیده فرونشست زمین در امان نمانده، پدیده‌ای که مانند غول بی‌شاخ و دمی می‌ماند که در یک چشم به هم زدن اتفاق می‌افتد و هر آنچه را روی زمین باشد، می‌بلعد! این‌بار، اما حادثه فرونشست زمین در خیابان ونک تهران رخ داده و موجب مصدومیت چند نفر از شهروندان شده‌است. خوشبختانه این حادثه صدمه جانی به دنبال نداشته، اما معلوم نیست بار دیگر در کدام نقطه از کشور رخ دهد و جان چند نفر از هموطنانمان را تهدید کند.  آمار‌ها حاکی از آن است که هر چند وقت یکبار فرونشست زمین بر پیکر استان‌های مختلف کشور زخم می‌زند، زخمی که روز گذشته به پایتخت زده‌شد؛ درست در ضلع جنوب به شمال خیابان ولیعصر (عج) و کمی بالاتر از میدان ونک. این اتفاق، همه افراد حاضر در آنجا را به رعب و وحشت انداخت و این سؤال را در افکار عمومی ایجاد کرد که آیا قرار نیست اقدامی ویژه برای مقابله با این پدیده انجام شود؟
دکتر علی بیت‌اللهی، عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی در رابطه با فروریزش زمین در میدان ونک به «جوان» می‌گوید: «تصاویر منتشر‌شده نشان می‌دهد که این فروریزش به صورت سطحی رخ داده‌است. مسئولان علت حادثه را ترکیدگی لوله آب و جریان آب در زیر رویه خیابان، و آب‌شستگی ناشی از آن اعلام کردند، حادثه‌ای که چند نوع از آن پیش‌تر در شهر تهران و همچنین شهر اصفهان رخ داده و ثبت شده‌است.»
او ادامه می‌دهد: «شبکه آب و فاضلاب شهر تهران به دلیل قدمتی که دارد، هر از چندی دچار گسیختگی‌های لوله و آب‌شستگی‌های ناگهانی می‌شود و حوادثی نظیر همین حادثه میدان ونک را به وجود می‌آورد. باید یادمان باشد در سرتاسر شهر تهران به واسطه قنات‌های قدیمی رها شده، پتانسیل چنین رخداد‌هایی وجود دارد و این امر دور از انتظار نیست. به ویژه در اثر نفوذ و آب‌های ناشی از بارندگی یا نشتی لوله‌ها این امر تشدید می‌شود.»
بیت‌اللهی به قنات‌های موجود در پایتخت اشاره می‌کند و می‌گوید: «حدوداً رشته قنات‌های تهران که حداقل شناسایی شده‌اند، طولی بالای ۵۵۰ کیلومتر دارند و حداقل ۵۰ هزار حلقه چاه قنات شناسایی شده‌است. علاوه بر این، لوله‌های با قدمت بالای ۶۰ سال که گاهی برخی از آن‌ها حتی به صورت دقیق، به نقشه درنیامده، پتانسیل خطری است که در اثر پدیده آب‌شستگی، فرونشست ناگهانی یا فروریزش زمین را می‌تواند موجب شود.»


عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی هشدار جدی می‌دهد و می‌گوید: «چنین حوادثی اگر در مسیر‌های پرترافیک و شلوغ اتفاق بیفتد، بدون شک با حوادث و تلفات ناگواری می‌تواند هموار باشد که خوشبختانه در این حادثه طبق گزارش مراجع مسئول تنها یک نفر زخمی شده و تلفات جانی نداشته‌است. همین رخداد نشان می‌دهد که چقدر ما باید به ساختگاه تهران و مطالعه و شناسایی آن بها دهیم و در واقع وجود یکسری بی‌هنجاری‌های زیرسطحی، حفره‌ها، گالری‌های قنات‌ها و حتی برخی از گودبرداری‌های غیراصولی با فروریزش‌ها همراه می‌شوند که خطرناک هستند.»
او در پایان تأکید می‌کند: «متأسفانه در بخش جنوبی تهران، پدیده غالب فرونشست زمین به صورت ناحیه‌ای در حال رخداد است. این پدیده با انحنایی که در جریان‌های حیاتی خطوط آب و فاضلاب و خطوط انتقال نفت و گاز وارد می‌کند این پتانسیل بالقوه و بزرگ حادثه‌زا برای شهر تهران است. بنابراین امیدوارم به عنوان یک برنامه بسیار جدی برای شهر تهران در دستور کار شهرداری و همچنین در دستور کار دولت جدید قرار بگیرد.»