[شهروند]  دفاع مقدس، وجوه گوناگونی داشت که یکی از این وجوه، حضور نخبگان در صحنه‌های نبرد و دفاع از کشور بود. نخبگانی که با وجود تحصیل در مدارج علمی بالا حتی لحظه‌ای برای شرکت در جبهه‌ حق علیه باطل تردید نکردند. در واقع این نگاه والا نسبت به تحصیلات عالیه، تأثیرات بی‌مانندش را در کالبد نقشه‌های راهبردی و عملیات‌های درخشان طول جنگ نشان ‌داد. ایثارگرانی که تحصیلات در مدارج بالاتر را مانعی برای حضور در جبهه نمی‌دانستند و تا آخرین لحظه برای دفاع از کشور با جان، مال و علم خود کوشیدند. در گزارش امروز «شهروند» نگاهی داریم بر هشت نخبه شهید جنگ تحمیلی. این روایات مستند است به خبرگزاری‌های «تسنیم»، «مهر» و «فارس».   

دکتری رشته الکترونیک و فیزیک پلاسما
شهید دکتر مصطفی چمران
دكتر مصطفی چمران در سال 1311 در تهران متولد شد. او تحصیلات خود را در مدرسه‌ای نزدیك پامنار، آغاز كرد و در دارالفنون و البرز، دوران متوسطه را گذراند. بعد با کسب رتبه 15 در دانشكده فنی دانشگاه تهران ادامه تحصیل داد و در سال 1336 در رشته الكترومكانیك فارغ‌التحصیل شد. چمران یك سال به تدریس در دانشكده فنی پرداخت. او در همه دوران تحصیل، شاگرد اول بود. در سال 1337 با استفاده از بورس تحصیلی شاگردان ممتاز به آمریكا اعزام شد و پس از تحقیقات علمی در جمع معروف‌ترین دانشمندان جهان در كالیفرنیا و معتبرترین دانشگاه آمریكا (بركلی) با درجه علمی ممتاز، موفق به اخذ مدرك دكترای الكترونیك و فیزیك پلاسما گردید. همزمان با فتح ارتفاعات اللّه‌اکبر، چمران طرح تسخیر دِهْلاویه را به کمک رزمندگان ستاد جنگ‌های نامنظم به مرحله اجرا درآورد و در ۳۱ خرداد ۱۳۶۰ بر اثر اصابت ترکش دشمن به شهادت رسید.
 

  رتبه 104 حقوق قضایی دانشگاه تهران
شهیدحسن باقری
شهید «غلامحسین افشردی» معروف به «حسن باقری»، ۲۵ اسفند سال ۱۳۳۴ در تهران چشم به جهان گشود. او سال ۱۳۵۴ پس از اخذ دیپلم ریاضی، در رشته دامپروری دانشکده کشاورزی دانشگاه ارومیه تحصیلات عالی خود را آغاز کرد اما در دانشگاه به‌عنوان یکی از عناصر مذهبی فعال، خشم مسئولان و گارد دانشگاه را برانگیخت. در نهایت هم به دلیل این فعالیت‌ها پس از یک سال و نیم تحصیل، از دانشگاه اخراج شد. شهید حسن باقری، اسفند سال ۱۳۵۶ به خدمت سربازی اعزام و پس از طی دوره آموزشی در پادگان جلدیان نقده، به ایلام منتقل شد اما به فرمان امام خمینی (ره) مبنی بر ترک خدمت سربازان، از سربازی فرار کرد و هنگام بازگشت بنیان‌گذار کبیر انقلاب اسلامی به میهن اسلامی، در کمیته استقبال از ایشان به فعالیتی چشمگیری پرداخت. او که بعدها مغز متفکر جنگ شد، در سال 58، در کنکور سراسری پس از انقلاب رتبه 104 را کسب کرد و در رشته حقوق قضایی دانشگاه تهران پذیرفته شد و تحصیل کرد. حسن باقری نهم بهمن ماه ۱۳۶۱ برای شناسایی و آماده‌سازی عملیات والفجر مقدماتی در خطوط مقدم چنانه (منطقه فکه) در سنگر دیده‌بانی قرار داشت. او در سنگر مورد هدف گلوله خمپاره دشمن قرار گرفت و به شهادت رسید.
 
از مهندسی شیمی تا پزشکی دانشگاه اهواز
شهید مجید بقایی
مجید بقایی در بهمن‌ماه سال ۱۳۳۷ در شهر بهبهان به دنیا آمد. او از همان کودکی چنان برای ذکر مصائب اهل بیت (ع) اهمیت قائل بود که می‌گفت: «همین مراسم روضه‌خوانی ما را نگه داشته است.» هوش سرشار و استعدادش هم باعث شد تا تحصیلات کلاس پنجم و ششم (نظام قدیم) را در عرض یک سال در یکی از مدارس بهبهان بگذراند و سپس رشته ریاضی را برای ادامه تحصیل در دبیرستان انتخاب کند. پس از سپری کردن تحصیلات دبیرستان و گذراندن کنکور، در رشته مهندسی شیمی دانشگاه اهواز پذیرفته شد اما این رشته نظرش را تأمین نکرد و گفت: «من باید کاری را به عهده بگیرم که واقعاً بتوانم به مردم خدمت بکنم.» به همین دلیل سال آخر دبیرستان را مجددا گذراند و دیپلم رشته طبیعی گرفت و این بار پس از شرکت در کنکور، در رشته پزشکی دانشگاه اهواز قبول شد. سرانجام مجید بقایی در تاریخ 19 بهمن 1361 در فکه به شهادت رسید.
 
مهندسی صنایع دانشگاه علم و صنعت
شهید محمود شهبازی دستجردی
شهید محمود شهبازی دستجردی در سال ۱۳۳۷ در شهر اصفهان به دنیا آمد. پدرش کشاورز بود و محمود از بدو کودکی، طعم فقر و محرومیت را چشید اما تحصیلات را ادامه داد و وارد دبیرستان احمدیه حکیم سنایی اصفهان شد. در سال ۱۳۵۶ هم در کنکور شرکت کرد و در رشته مهندسی صنایع دانشگاه علم و صنعت پذیرفته شد. شهبازی پیش از پیروزی انقلاب و در زمان تحصیل در دانشگاه به همراه دوستانش در انجمن اسلامی دانشجویان که به صورت مخفیانه فعالیت داشت، پیام‌ها و اعلامیه‌های امام خمینی را میان دانشجویان پخش می‌کرد. او در نخستین راهپیمایی شهر اصفهان نقش فعالی ایفا نمود و پس از مدتی، برنامه تحصن در منزل آیت‌الله خادمی را سازماندهی کرد. با ورود امام خمینی (ره) به ایران هم مسئولیت امنیت بهشت زهرا (س) را بر عهده گرفت. شهید محمود شهبازی با شروع جنگ در حالی که دانشجوی دانشگاه علم و صنعت بود و رشته صنایع می‌خواند، به سوی جبهه‌های جنگ شتافت. او به جبهه چپ سر پل ذهاب رفت و تا اواخر بهمن ۵۹ هدایت اطلاعاتی امور آن جبهه را به عهده داشت. سرانجام در دوم خرداد 1361 در خرمشهر به شهادت رسید.
 
تحصیل   در دانشکده   انرژی اتمی
شهید غلامعلی پیچک
شهید غلامعلی پیچک پاییز ۱۳۳۸ در تهران به دنیا آمد. مادر این فرمانده شهید کودکی او را این طور روایت می‌کند: «این پسر از بس هوش زیادی داشت، من و پدرش مجبور شدیم که از همان سن چهارسالگی او را به دبستان بفرستیم. مدرسه‌ای را سراغ داشتیم به اسم دبستان «آهنگ سخن» که اولین بار غلامعلی را در چهارسالگی به آن مدرسه بردیم تا به صورت مستمع آزاد، در کلاس اول بنشیند. منتها وقتی در آخر سال، معلمین از غلامعلی امتحان گرفتند، در همه درس‌ها نمره بیست گرفته بود. به همین خاطر، او در سن هفت سالگی تحصیلاتش تا مقطع سوم دبستان را با بهترین معدل پشت سر گذاشت.» شهید غلامعلی پیچک پس از اخذ مدرک دیپلم، خرداد ۱۳۵۶ در کنکور سراسری شرکت کرد و در دانشکده انرژی اتمی- وابسته به سازمان انرژی اتمی ایران- قبول شد. او از اوایل زمستان ۱۳۵۶ با پیوستن به جمع گروه چریکی مخفی به نام «صف»، به رهبری شهید محمد بروجردی دامنه فعالیت‌هایش علیه رژیم شاه را وسعت بیشتری داد. شهید پیچک 20 آذر سال 60 در درگیری تن به تن در عملیات مطلع‌الفجر به شهادت رسید.