بازار سیاه سیمان مشهد در سایه کمبود و صادرات

 غلامی/ خراسان رضوی یکی از قطب های تولید سیمان در کشور است و بخش عمده ای از صادرات کشورمان را به دیگر کشورها پوشش می دهد. با وجود این، امسال نیز همچون سال های اخیر، با گرم شدن هوا از جمله تدابیری که مسئولان برای جلوگیری از قطع برق شهروندان در نظر گرفته اند، صرفه جویی در برق صنایع است به طوری که رئیس اتحادیه مصالح ساختمانی مشهد با بیان این که تولید به دلیل قطعی دو روز در هفته برق کارخانه سیمان کاهش داشته است، به شکل گیری بازار سیاه و نبود عدالت در توزیع بین شرکت ها اشاره می کند. همچنین به گفته مسئول بازرسی و نظارت سازمان صمت استان، بعضی شرکت ها به اسم توزیع در داخل سیمان را می خرند ولی صادر می کنند. قطب تولید سیمان کشور در شرایط نوسان و کاهش میزان تولید اگر همراه با مدیریتی دقیق نباشد، مانند هر کالای دیگری اسیر بازار سیاه و افزایش قیمت خواهد شد. اسفند ماه گذشته رئیس دبیرخانه شورای گفت وگوی دولت و بخش خصوصی استان در نشستی طرح کرده بود: مجتمع سیمان غرب به نمایندگی از سوی کارخانجات سیمان استان طی مکاتباتی اعلام کرده که عرضه سیمان در بورس کالا به صورت ۱۰۰ درصد توسط کارخانجات سیمان کشور تحت نظارت سازمان حمایت از مصرف کننده و تعیین قیمت های کف انجام می شود، در حالی که نرخ های بورس در راستای تنظیم بازار و حمایت از مصرف کنندگان، به صورت حداقلی در نظر گرفته شده است. وی در ادامه افزوده بود: با توجه به ظرفیت بالای تولید سیمان در استان و تقاضای داخلی پایین تر، قیمت انواع سیمان در بازار بورس فیزیکی برای استان همواره در کف بوده و به هیچ عنوان رقابتی نمی شود و با همان قیمت های کف، عرضه و خرید انجام می شود، این اتفاق موجب بروز مشکلات متعدد برای واحدهای تولیدی در بازار داخلی و فراهم کردن شرایط کمبود سیمان در فصول پیش رو می شود؛ چراکه به علت قطع گاز، «کلینکر»، ماده اولیه تولید سیمان، بیشتر کارخانجات به حداقل رسیده و از طرفی شروع فصل کار (گرم) تقاضای سیمان را افزایش خواهد داد.   هر پاکت سیمان از 76 تا 85 هزار تومان طی روزهای اخیر، قیمت هر کیسه سیمان مشهد 50 کیلویی افزایش قیمت داشته است. با بررسی بعضی قیمت های فروش مشخص شد قیمت هر پاکت سیمان مشهد (تیپ 2) که در بعضی واحدهای فروش کمی بیش از 50 هزار تومان بوده است اکنون در بازار تا هر کیسه 76 هزار تومان به فروش می رسد. یکی از واحدها نیز قیمت 85 هزار تومان را برای هر پاکت 50 کیلویی سیمان با ویژگی های مشابه در نظر گرفته بود. سیمان مشهد (تیپ 2) در جایی دیگر 59 هزار تومان قیمت خورده بود و فرد دیگری همان را بیش از 60 هزار تومان می فروخت.   کمبود سیمان و شکل گیری بازار سیاه رئیس اتحادیه مصالح ساختمانی مشهد در پاسخ به چرایی افزایش قیمت طی روزهای اخیر گفت: افزایش قیمت نیست، بازار سیاه به وجود آمده، علتش هم کمبود سیمان است که به دلیل قطعی برق کارخانه اتفاق افتاده است. گویا در هفته دو روز برق کارخانه به علت کمبود برق قطع می شود. البته ما به کارخانه نامه زده ایم ولی پاسخی دریافت نکرده ایم. آردی افزود: قطع برق، باعث کاهش تولید و کاهش سیمان در سطح شهر شده است. از سویی دیگر توزیع نیز ناعادلانه انجام می شود. برای مثال یک شرکتی که عمده فروش است10 کامیون تحویل بگیرد، دیگری تنها یک کامیون در اختیارش قرار بگیرد. ما از تولیدکنندگان خواستیم همکاری کنند تولید از آن ها و توزیع و فروش در اختیار اتحادیه باشد اما تاکنون کسی با ما همکاری نداشته است.وی درباره تغییر قیمت ها اظهار کرد: تا شنبه هفته جاری، هر پاکت سیمان مشهد 50 کیلویی، 76 -77 هزار تومان فروخته می شد. این قیمت مشخصا برای سیمان مشهد است و سیمان شهرستان به دلیل کرایه ای که اضافه می خورد در مشهد گران تر خواهد بود. قبل از این، قیمت هر پاکت 50 کیلویی کمی بیش از 60 هزار تومان بود.   صادرات آزاد و تخلف شرکت های فروش در ادامه از مسئول بازرسی و نظارت سازمان صمت استان نیز درباره افزایش قیمت اخیر سوال کردم. بیاتی افزایش قیمت را تایید کرد و گفت: افزایش قیمت از خرداد ماه به وجود آمده است و دلایل متعددی دارد. از جمله، افزایش 20 درصدی قیمت پایه عرضه سیمان در بورس نسبت به اردیبهشت ماه و پیش از آن، علت دوم، محدودیت مصرف برق است که باعث تنش قیمتی در بازار شده است. موضوع سوم افزایش کرایه حمل است که از ابتدای سال 30 درصد افزایش داشته است. مورد چهارم، افزایش صادرات واحدهای تولیدکننده سیمان در سطح کشور است. بخشی صادرات را از تولیدات خودشان با رعایت کف عرضه تکلیفی که بورس مشخص کرده است، انجام می دهند در کنار آن برخی از شرکت های بازرگانی هم از محل سیمانی که برای بازار داخلی است، صادرات می کنند و آزاد بودن صادرات سیمان باعث شده است قیمت افزایش یابد. طی دو هفته گذشته مکاتباتی با کارخانجات سیمان انجام شده است و بعضی صادرات را محدود کرده اند و مورد آخر بحث مالیات بر ارزش افزوده است، سال گذشته 9 درصد بوده و امسال به 10 درصد رسیده است. در نهایت، هر پاکت سیمان 50 کیلویی بسته بندی شده (تیپ 2) به طور میانگین بین 72 هزار تومان تا حداکثر 75 هزار تومان بسته به نوع کارخانجات متغیر است و بیش از آن تخلف است. وی با تایید وجود بازار سیاه و رعایت نکردن عدالت در توزیع تولیدکنندگان برای شرکت ها توضیح داد: محدودیت عرضه و افزایش قیمت باعث سوءاستفاده برخی واحدهای صنفی شده است، زیرا ساخت و ساز در فصل تابستان افزایش می یابد. بیاتی با اشاره به تذکر سازمان صمت به کارخانجات ادامه داد: بعضی کارخانجات بیشتر تمایل دارند برای بعضی شرکت های بازرگانی که به صورت عمده خرید می کنند، بارشان را سریع تر حمل کنند.