[عبدالباسط انصاری] «تصویری معمولی از انقلاب‌های رنگی در جهان که به تشویق گرینگوها (خارجی‌ها) پیش می‌رود». این سخنان مادورو در پی تشدید التهابات به رهبری اپوزیسیون در دومین روز پس از اعلام نتایج انتخابات ریاست‌جمهوری است. نتایجی که حاکی از پیروزی مادورو با کسب بیش از 51درصد آرا و اختلاف حدودا 7درصدی وی با ادموندو گونزالس بود. ماریا ماچادو و ادموندو گونزالس رهبری اعتراضات ونزوئلا را بر عهده گرفته و مدعی‌اند 73درصد آرا متعلق به آنان است و مادورو پس از شکست سنگین با دستکاری نتایج و تقلب گسترده اعلام پیروزی کرده‌است. در پی این ادعا، اپوزیسیون با فراخوان تجمع، خیابان‌های کاراکاس را تبدیل به صحنه درگیری معترضان با پلیس کرد. با تشدید اعتراضات و پس از دستگیری ده‌ها نفر از معترضان بر اثر رفتارهای خشن، حمله به پلیس و آتش زدن ساختمان‌ها و خودروها، مشخص شد بسیاری از آنان شرورهای سابقه‌دار، قاچاقچی و دزد بوده‌اند و نشانه‌هایی از سازمان‌یافته بودن اعتراضات آشکار شد. در گفت‌وگو با کارشناسان به بررسی اعتراضات ونزوئلا و تلاش آمریکا برای کودتا در این کشور پرداخته‌ایم:

اعتراضات شدید در خیابان‌های کاراکاس
با تجمع معترضان به نتایج انتخابات در کاراکاس و دیگر ایالت‌ها درگیری در این کشور تشدید شده و خیابان‌های ونزوئلا شاهد آتش‌سوزی، اغتشاش و حمله به نیروهای پلیس بوده است. ایرنا درباره اعتراضات ونزوئلا نوشته است: «در روز دوشنبه در مناطق مختلف این کشور اعتراض‌هایی علیه نتایج انتخابات گزارش شده است. به گزارش ال پائیس، اعتراض‌ها در برخی مناطق کاراکاس، پایتخت ونزوئلا با واکنش نیروهای پلیس مواجه شده و طی این درگیری‌ها ۴۶ نفر بازداشت و دو نفر جان خود را از دست داده‌اند.» پایگاه اروپایی یورونیوز نیز درباره این اعتراضات نوشته است: «پس از آنکه مقامات انتخاباتی ونزوئلا نیکلاس مادورو، را به‌طور رسمی پیروز انتخابات ریاست‌جمهوری اعلام کردند، اعتراضات گسترده‌ای در چندین شهر ونزوئلا برگزار شد و معترضان مادورو را به تقلب متهم کردند. در کاراکاس، پایتخت، نیروهای امنیتی برای متفرق کردن انبوه جمعیت معترضان، از گاز اشک‌آور استفاده کردند. تاکنون ۱۸۷ اعتراض در ۲۰ ایالت ثبت شده است.»

افشاگری مادورو از پشت صحنه اعتراضات
نیکلاس مادورو رئیس‌جمهور منتخب ونزوئلا که پس از اعتراض اولیه اپوزیسیون عنوان کرده بود اجازه هرج و مرج در کشور را نمی‌دهد، طی یک سخنرانی در روز گذشته، سه‌شنبه به افشاگری درباره نقش آمریکا در ایجاد اغتشاش در این کشور و سازمان یافته بودن اعتراضات پرداخت. مادورو در سخنرانی خود درباره اعترضات عنوان کرد: «آنها می‌خواستند روی کار بیایند و قدرت را به‌دست بگیرند؟ برای آنکه کشور را به ورطه یک جنگ داخلی بکشانند؟ ۹۰درصد از کسانی که دست به اقدام‌های خشونت‌آمیز در کشور می‌زنند، مواد‌مخدر مصرف کردند و در ازای دریافت پول، سلاح با خود حمل می‌کنند. آنها در تلاش هستند تا بار دیگر کودتای فاشیستی و ضدانقلابی را بر ونزوئلا تحمیل کنند. عاملان اقدام‌های خشونت‌بار، تروریستی و جنایتکارانه دوشنبه شناسایی و بازداشت شدند و معلوم شد که ۸۰درصد آنان دارای پیشینه جنایی هستند.»

غرب‌گرایان آمریکای لاتین، همسو با واشنگتن، علیه همسایه
پس از اعلام نتایج کشورهای همسو و متحد با ونزوئلا چون: ایران، روسیه، چین، و کشورهای آمریکای لاتین همچون: کوبا، نیکاراگوئه، بولیوی و هندوراس به مادورو تبریک گفتند اما هفت کشور آمریکای لاتین همسو با آمریکا یعنی: آرژانتین، کاستاریکا، اکوادور، گواتمالا، پاناما، پاراگوئه، پرو، جمهوری دومینیکن و اوروگوئه با صدور بیانیه‌ای مداخله جویانه خواستار بازنگری در نتایج انتخابات با حضور ناظران مستقل شدند که ونزوئلا در واکنش به این مسئله اعلام کرد سفرا و دیپلمات‌های خود را از این کشورها خارج می‌کند. همچنین پاتریسیا بوچ وزیر امنیت دولت آرژانتین به صف معترضان ونزوئلایی در بوینس‌آیرس پیوست و برای آنان آرزوی پیروزی کرد.

واکنش آمریکا و ردپای مؤسسات وابسته به سیا در التهابات ونزوئلا

استادیار گروه مطالعات آمریکا دانشکده مطالعات جهان دانشگاه تهران در گفت‌وگو با شهروند:
انتخاب مادورو یعنی مردم ونزوئلا خواستار ادامه حکومت چاویستی هستند

[راضیه زرگری] انتخابات ریاست‌جمهوری ونزوئلا که براساس نتایج آن مادورو بار دیگر به‌عنوان رئیس‌جمهور انتخاب شد، با حواشی قابل پیش‌بینی همراه بوده است؛ خیابان‌های شهرهای بزرگ ونزوئلا شاهد اعتراض و آشوب اپوزیسیون شده است که نتایج انتخابات را زیر سؤال برده‌اند. به همین بهانه با الهه نوری، استادیار گروه مطالعات آمریکا دانشکده مطالعات جهان دانشگاه تهران، گفت‌وگو کرده‌ایم. این پژوهشگر معتقد است جامعه ونزوئلا در گذر از دهه‌ها تحولات سیاسی و اقتصادی، حالا تقریبا یک جامعه دوقطبی محسوب می‌شود و از انقلاب بولیواری 1999تا هم‌اکنون که 25سال از آن تاریخ گذشته، همواره عده‌ای درصدد بودند تا سیاست‌های غرب محور و آمریکا محور را به این کشور برگردانند. این افراد در سال‌های چاوز کمتر موفق می‌شد، یعنی از سال 1999تا سال 2013که چاوز در ونزوئلا بر مسند قدرت بود، سیاست‌های غرب محور فضای محدودتری برای نمایش داشتند ؛ زیرا چاوز آخرین انقلاب جنگ سرد در منطقه آمریکای لاتین را در مقابله با دیکتاتورهای نظامی رقم زده بود، و از طرف دیگر به‌دلیل شرایط مساعد اقتصادی جامعه ونزوئلا در آن سال‌ها، تحرک مخالفان دولت کمرنگ‌تر بود.»

تلاش برای نفوذ آمریکا بر کشور دارای بزرگ‌ترین ذخایر نفتی همیشگی بوده است
این استادیار گروه مطالعات آمریکا با اشاره به اینکه ونزوئلا یک اقتصاد به‌شدت وابسته به نفت دارد، ادامه داد: «بزرگ‌ترین ذخایر نفتی جهان در ونزوئلا قرار دارد و درآمدهای نفتی که وارد این کشور می‌شد در فضای سیاسی مساعد منطقه، تأثیر زیادی داشت. در زمان چاوز هم روسای جمهور چپ‌گرا در آمریکای لاتین حضور داشتند مثل داسیلوا در برزیل و کرشنر در آرژانتین. به بیان دیگر فضای قالب منطقه آمریکای لاتین دست روئسای جمهور چپ گرا بود. با این همه، از همان زمان هم که شرایط اقتصادی ونزوئلا مساعد بود و بحث تحریم‌ها هنوز وجود نداشت، -چون ونزوئلا کشوری است که خیلی دیرتر تحت تحریم‌ها قرار گرفت و تحریم هایش تقریبا عمر کوتاه 10ساله دارند- در همان زمان هم به‌رغم اینکه شرایط اقتصادی مثل سال هال بعد از چاوز نبود، اپوزوسیون همواره کارشکنی می‌کرد؛ مثلا در سال 2001کودتای ناموفقی داشتیم که بوش پسر علیه چاوز ترتیب داده بود. حتی بعد از آن هم تحرکات افرادی را شاهد بودیم که ونزوئلا را به چالش می‌کشیدند؛ مثل انریکه کاپریله.»

قوتی فقر مزمن و مهاجرت، به واسطه تحریم‌های آمریکا، وارد مسایل سیاسی ونزوئلا شد
این کارشناس مسائل آمریکای لاتین با تأکید بر اینکه تحریم‌های آمریکا عامل اصلی افت شدید اقتصاد ونزوئلا بود، ادامه داد: «سال 2013که چاوز از دنیا رفت و مادورو قدرت را به‌دست گرفت، تحریم‌های نفتی به‌شدت تشدید شد و با توجه به اینکه ونزوئلا اقتصاد به‌شدت وابسته به نفت دارد، همین باعث شد شاهد افت شدید پول ملی این کشور باشیم و موج‌های عظیم مهاجرت مردم این کشور به دیگر کشورهای آمریکای لاتین و حتی خود آمریکا شروع شد. در واقع فقر مزمن و مهاجرت وارد مسائل مهم سیاسی ونزوئلا شد.»

تحریک دائمی اپوزوسیون از بیرون مرزها
نوری ادامه داد: «از آنجایی که ونزوئلا حکومتی سوسیالیستی دارد، از این بابت دولت مادورو با ضعف‌هایی مواجه بود؛ به‌رغم همه این بحث‌ها، اپوزوسیون هیچ‌گاه دست از تلاش برنداشت و همانطور که شاهد بودیم از همین نقطه ضعف سیاسی استفاده کرد و دوره «خوان گوآیدو» برای نخستین بار رئیس‌جمهور آمریکا، رئیس‌جمهوری را به‌صورت دست نشانده برای ونزوئلا انتخاب کرد. درحالی‌که همه می‌دانیم که فرایند انتخاب رئیس‌جمهور حق مسلم مردم آن کشور است. به‌طور کلی با توجه به‌وجود جامعه به‌شدت دو قطبی همواره تلاش‌های اپوزوسیون که از خارج از مرزهای ونزوئلا هدایت می‌شوند، همواره با شدت و ضعف وجود داشته است.»

بهبودهای اقتصادی که باعث شد حکومت چاوستی دوباره جای خود را پیدا کند
وی با اشاره به اینکه مادورو حالا به‌صورت مویرگی، پیروز این انتخابات است، تأکید کرد: «با 51.2درصد آرا او دوباره رئیس‌جمهور شد. به بیان دیگر بخش اعظمی از این جامعه دو قطبی حکومت چاویستی که 25سال تحت لوایش زیسته را قبول داشتند. درحالی‌که در این سال‌های اخیر که سیاست‌های مادورو به سمت دلاری کردن اقتصاد ونزوئلا رفت و مادور سعی کرد آلترناتیوهایی برای فروش نفتش پیدا کند و از سوی دیگر تحریم‌های آمریکا تا حدودی در قبال ونزوئلا تخفیف پیدا کرد و بهبودهایی حاصل شد و باعث شد حکومت چاویستی با سابقه خوب 25ساله، به‌رغم تحریم‌ها جای خودش را پیدا کند و این روندی است که باید ادامه پیدا کند. زیرا شرایط ونزوئلا الان در مسیر رشد قرار دارد اما با رسیدن به سطح مطلوب فاصله دارد.»

اپوزیسیونی که از آمریکا خط می‌گیرد بیکار نمی‌نشیند
نوری با بیان اینکه درهرحال مادورو بار دیگر روی کار آمد، ادامه داد: «اما با توجه به سابقه‌ای که اشاره کردم اپوزوسیون بیکار نمی‌نشیند، اپوزوسیونی که از ایالت متحده و از پایگاه‌های خارج از مرزهایش خط می‌گیرد، پایگاه هایش را در میان جامعه مهاجر و جامعه‌ای که از فقر رنج می‌برند، مستحکم کرده و طبیعتا اینکه شاهد ناآرامی در داخل ونزوئلا باشیم پدیده‌ای پسا انتخاباتی بسیار طبیعی در این کشور است.»

خرابکاری‌های اپوزوسیون فقط به دولت مادورو هزینه تحمیل می‌کند
ریشه ناآرامی‌ها از منظر این پژوهشگر افرادی هستند که از خارج خطمشی می‌گیرند: «ناآرامی‌ها با تحریک آمریکا صورت می‌گیرد. این در حالی است که انتخاب مردم ونزوئلا برقراری دولت چاویستی بوده و همین می‌تواند نشان این باشد که مردم هنوز امید دارند سیاست‌های اخیر مادورو بتواند ثبات اقتصادی را برایشان به همراه بیاورد. این نکته را هم باید اضافه کرد واقعیت این است حتی اگر عکس این نتیجه هم رقم می‌خورد، شاید تنش‌های داخل ونزوئلا به‌مراتب بدتر از حال حاضر می‌شد. به‌دلیل اینکه اکثر افرادی که الان ضد‌حکومت چاویستی هستند پایگاه هایشان خارج از کشور است و عمده افرادی که طرفدار حکومت چاویستی هستند در داخل کشور هستند. لذا این دو قطبی بودن می‌توانست در شرایط عکس، پیامدهای بدتری داشته باشد. طبیعی است که در شرایط فعلی اپوزوسیون ساکت نمی‌نشیند و خرابکاری هایش را انجام می‌دهد. با این همه، این عده درحالی‌که سابقه بسیار طولانی در شکست خرابکاری‌ها دارند فقط به دولت هزینه تحمیل می‌کنند و بعد از مدتی هم می‌بینند که کارشکنی هایشان نتیجه چندانی نخواهد داشت. »

دست برداشتن از نفت کشورهای ضد‌امپریالیستی برای قدرت‌های غربی خوشایند نیست
نوری درباره اهمیت ونزوئلا در منطقه آمریکای لاتین و علت تلاش طولانی مدت آمریکا برای نفوذ در این کشور با اشاره به اینکه باید از اقتصاد شروع کنیم و به مباحث سیاسی برسیم، گفت: «ونزوئلا بزرگ‌ترین ذخایر نفتی جهان را در اختیار دارد نفت ماده با ارزش جهانی است و هرچند آمریکا الان «نفت شل» را تولید می‌کند و تلاش می‌کند که جایگزین‌هایی را برای این انرژی پیدا کند، اما نفت ماده‌ای نیست که ما بتوانیم به راحتی جایگزینی برایش بیابیم به همین دلیل اینکه قدرت‌های غربی و شرکت‌های چند ملیتی که در سال‌های پیش از انقلاب بولیواری جای جای خاک این کشور و دیگر کشورهای دارای ذخایر نفتی مثل کلمبیا را کاویدند، حالا بخواهند به راحتی دست از این ماده با ارزش بکشند، اصلا برایشان خوشایند نیست. همه اینها باعث می‌شود ونزوئلا در بحث انرژی مهم‌ترین منابع انرژی منطقه محسوب شود.»

محور مقاومت آمریکای لاتین در تقابل مستقیم با آمریکا است
این پژوهشگر حوزه آمریکا با تأکید بر اینکه ساختارهای اقتصادی این کشور با توجه به زیسته استعماری و دیکتاتوری که در طول تاریخ داشته، مستحکم نیست، تصریح کرد: «اما به لحاظ سیاسی این کشور بعد از انقلاب بولیواری با وجود شخصیت‌هایی مثل هوگو چاوز که از همان ابتدا سعی کردند جبهه ضد‌اپریالیسم و چپ‌گرا در منطقه را با همکاری مضاعف با کشورهای دیگر تقویت کنند، ونزوئلا به یکی از مهره‌های کلیدی ضد‌امپریالیسم تبدیل شد. توجه داشته باشید که وقتی می‌گوییم آمریکای لاتین منظورمان منطقه‌ای است که از قرن پانزدهم که کریستف کلمپ قدم به این قاره گذاشت یک تاریخ دو قرنی استعماری را داشته و بلافاصله این استعمار با استثمار آمریکا جایگزین شد. در واقع طی این 5قرن زیسته استعماری و استثماری آمریکای لاتین، ونزوئلا یکی از مهره‌های اصلی ضد‌امپریالیسم بوده است. و حالا اینکه دوباره مادورو دوباره قدرت را به‌دست گرفته یعنی پرچم چپ‌گرایی همچنان در منطقه افراشته است و محور مقاومتی که ونزوئلا و کوبا دارند، میدان نبرد مستقیم با آمریکا است زیرا وارد تقابل با قدرتی می‌شوند که در همسایگی‌شان قرار دارد و مترصد کوچکترین فرصت است تا جبهه آنها را از هم بپاشد.»

سفیر اسبق  ایران در  ونزوئلا: کودتای ارتش در ونزوئلا ممکن نیست

[فرشته کیانی] احمد سبحانی، سفیر اسبق ایران در ونزوئلا و مدیر کل اسبق آمریکای جنوبی وزارت امور خارجه، درباره اتفاقات پس از انتخابات ریاست‌جمهوری ونزوئلا  به «شهروند» گفت: «در طول 25 سال گذشته، بیش از 25 انتخابات در ونزوئلا انجام شده است. با توجه به اینکه رأی دولتی‌ها و مخالفان به هم نزدیک است، هر بار پس از اعلام نتایج انتخابات معمولا شاهد تظاهرات و تخریب در ونزوئلا هستیم و اتفاقات پس از این انتخابات مسبوق به سابقه است. دولت‌هایی که در ونزوئلا بر سر کار می‌آیند و می‌روند معمولا سیاست‌های کاملا متضادی دارند و مانند ایران نیست که مقام معظم رهبری حضور دارند و با تغییر رئیس‌جمهوری سیاست‌های کلی عوض نمی‌شود. به عنوان مثال، در آرژانتین دولتی چپگرا بر سر کار بوده و حالا رئیس‌جمهوری آمده است که طرفدار اسرائیل، بسیار فاشیست و سیاست‌هایش صد در صد مخالف دولت قبل است.

مخالفان مادورو حامی امپریالیسم و اسرائیل هستند
سبحانی ادامه داد: «امروز هم کسانی که در رأس مخالفین آقای مادورو هستند، متحد اسرائیل‌اند، در جنگ غزه از اسرائیل حمایت می‌کنند و سیاست‌هایشان کاملا نزدیک به امپریالیست‌ها و آمریکایی‌هاست. جدا از اینکه نتیجه انتخابات ریاست‌جمهوری ونزوئلا چه بود و چه اتفاقاتی افتاده، این حوادث در ونزوئلا قابل پیش‌بینی بود. حتی قبل از انتخابات معمولا مردم این کشور به فروشگاه‌ها هجوم می‌برند تا آنچه را نیاز دارند بخرند، چرا که بعد از انتخابات معمولا چنین حوادثی رخ می‌دهد.»

نزدیک بودن آرا ؛ زمینه‌ساز شائبه تقلب
سبحانی در پاسخ به این سوال که با وجود موفقیت مادورو در عبور از ابرتورم و احیای رشد اقتصادی این کشور، آیا واقعا مخالفان اعتباری برای پیروزی در انتخابات داشته‌اند؟، افزود: «ونزوئلا از ابرتورم عبور کرده است، البته در این مسیر یک سری سیاست‌های غرب‌گرایانه و کاپیتالیستی را اجرا کرده که طبقه پایین جامعه را تحت فشار قرار داده است. چنانکه می‌دانیم همیشه حامیان انقلاب بولیواری، مردم طبقه پایین ونزوئلا بوده‌اند. آمریکای لاتین این‌بار با اجرای سیاست‌های کاپیتالیستی تا حدی تورم را کنترل کرده است، اما فشار آن را مردم عادی متحمل شده‌اند و این خطری است که در گذشته وجود نداشته است. در این انتخابات آرای مخالفان و موافقان دولت، همان‌طور که در رأی‌گیری مشخص شد، بسیار به هم نزدیک است و آقای مادورو طبق اعلام قوه مستقل انتخابات ونزوئلا 51 درصد آرا را کسب کرده و همین بهانه‌ای برای شائبه تقلب و ایجاد آشوب شده است.»

آمریکا به دلیل کوتاه شدن دست خود همواره در پی کودتا در ونزوئلاست
این دیپلمات سابق درباره اهمیت ونزوئلا در منطقه آمریکای لاتین برای آمریکا و اینکه آیا کودتا در این کشور ممکن است زمینه‌ساز احیای نفوذ هرچه بیشتر آمریکا در این منطقه شود؟، ادامه داد: «به هر حال ونزوئلا حیاط خلوت آمریکا بوده است و آمریکایی‌ها سال‌ها در آنجا حضور داشته‌اند. سفارت آمریکا در ونزوئلا دژی بسیار بزرگ و چندده هکتاری بود با صدها دیپلمات و افرادی که آن کشور را اداره می‌کردند. نفت و همه منابع ونزوئلا در اختیار شرکت‌های آمریکایی بود. امروز آمریکایی‌ها از ونزوئلا بیرون رانده شده‌اند و ونزوئلا در مجامع بین‌المللی به عنوان کشوری انقلابی و حامی کشورهای انقلابی دیگر مقابل زورگویی‌های آمریکا ایستاده است. به هر حال آمریکایی‌ها هر کاری انجام داده‌اند که  دولت ونزوئلا -در گذشته دولت هوگو چاوز و اکنون دولت نیکلاس مادورو- را سرنگون کنند و تا امروز هم موفق به این کار نشده‌اند. آمریکایی‌ها همه راه‌ها را به این منظور رفته‌اند و طبیعی است که باز هم به دنبال همان روش‌های غیر دموکراتیکی هستند که خود نام دموکراتیک بر آن می‌گذارند و از کودتاگران و آشوبگران حمایت می‌کنند  که بتوانند به اهداف خود برسند.»

احتمال کودتا  از سوی ارتش منتفی است
سبحانی در پاسخ به این پرسش که آیا ممکن است این‌بار ارتش ونزوئلا به شکل گسترده‌تری به مخالفان بپیوندد و جنگ داخلی جدی در این کشور آغاز شود؟، افزود: «تقریبا تمام ارتش از بدنه تا رأس، به انقلابیون وابستگی دارد. به عقیده من، احتمال کودتایی جدی از طرف ارتش منتفی است. در گذشته که تمام ژنرال‌ها و بدنه ارتش با انقلاب بولیواری همراه نبودند، کودتایی اتفاق افتاد که عده‌ای از داخل ارتش و با حمایت مردمی برخاستند و در دفاع از دموکراسی کودتاگران را شکست دادند. می‌توان گفت اکثر بدنه و روسای ارتش طرفدار دولت‌اند و اگرچه در سیاست هیچ چیز غیرممکن نیست، اما احتمال اینکه ارتش بخواهد کودتا کند بسیار ضعیف است. درباره ادامه وضعیت بعد از انتخابات هم فکر می‌کنم آشوب‌ها همچنان ادامه‌دار خواهد بود و به احتمال زیاد دولت موفق خواهد شد آنها را کنترل کند.»