جاودانگی شهید «هنیه» در ادبیات مقاومت

گروه ادب و هنر- بامداد روز گذشته، اسماعیل هنیه، رئیس دفتر سیاسی مقاومت اسلامی حماس که برای شرکت در مراسم تحلیف چهاردهمین دوره ریاست‌جمهوری اسلامی ایران در تهران حضور داشت، به دست رژیم غاصب صهیونیستی به شهادت رسید. ساعاتی پس از انتشار خبر شهادت اسماعیل هنیه، هنرمندان، به ویژه اهالی شعر و ادبیات در ایران به این جنایت و نقض آشکار قوانین بین‌المللی واکنش نشان دادند و در رثای شهید مقاومت دست به قلم شدند. علیرضا قزوه در شعری به مناسبت شهادت اسماعیل هنیه، او را مردی شبیه حاج قاسم سلیمانی توصیف کرده و سروده‌ است: «شبیه حاج قاسم بودی  اسماعیل ما بودی/ تو را قابیلیان کشتند تو هابیل ما بودی/ سراپای وجودت عطر قرآن داشت اسماعیل!/ شهادت را کدامین آیه از تنزیل ما بودی؟/ سلام‌ا... ، بازوی رشید مردم غزه!/ شما بازوی برحق خدا، سجیل ما بودی/ فلسطینی چه فرقی می کند با قوم ایرانی/ تو ای یوسف ترین ای ایلیا از ایل ما بودی/ بخوان قرآن بخوان، بی سر بخوان این بار اسماعیل!/ که صوت عرشی و بارانی ترتیل ما بودی». به مناسبت این واقعه تلخ و ناگوار، با رضا اسماعیلی (شاعر و پژوهشگر ادبیات که او هم چندین شعر با محوریت مظلومیت فلسطین و ندای آزادسازی قدس شریف سروده)،درباره وظیفه اهالی ادبیات و فرهنگ در قبال فلسطین و لزوم منسجم‌ شدن آثار تولیدشده در حوزه ادبیات مقاومت در قالب کتاب و نیز ترجمه آن‌ها به دیگر زبان‌ها گفت‌وگو کرده‌ایم.    ادبیات مقاومت در جاودانه ‌شدن راه و نام شهید اسماعیل هنیه چه نقشی دارد؟ ادبیات مقاومت یا پایداری که با ادبیات دفاع مقدس هم گره خورده‌ است، بعد از انقلاب، به‌ویژه با نام گذاری روز قدس به عنوان یکی از گونه‌های جدی ادبیات انقلاب شکل گرفت. اسرائیل بعد از پیروزی انقلاب اسلامی همیشه این بیم را داشت که روزی ملت‌های جهان علیه او متحد شوند و این جرثومه فساد را ریشه‌کن کنند. در این 45 سال هم همیشه در راه مقاومت و آزادی قدس سنگ‌اندازی و سعی کردند افکار عمومی را منحرف و به سمت و سوی دیگری هدایت کنند تا جنایات خود را ادامه دهند و به اهداف شوم خود برسند. در سال‌های اخیر بعد از شهادت حاج قاسم سلیمانی، جریان شعر مقاومت و پایداری نیرومندتر شد؛ نه تنها در ایران، بلکه در سایر کشورهای آزادی‌خواه جهان، کسانی که به صلح می‌اندیشند، اسرائیل را یک رژیم غاصب می‌دانند.  هنرمندان اصیل، اسرائیل کودک‌کش را محکوم می‌کنند. ادبیات مقاومت به‌ویژه در ایران، نقش پررنگی در افشای ماهیت رژیم صهیونیستی به جهانیان دارد.   وظیفه هنرمندان، به‌ویژه شاعران و نویسندگان در قبال جنایت‌های رژیم صهیونیستی چیست؟ امروز وظیفه هنرمندان ما به خصوص جامعه ادبی است که لحظه لحظه این مسائل را پیگیری کنند و حضور خود را در صحنه ادبیات مقاومت و محکوم کردن این جنایات نشان دهند و با زبان ادبیات، حماسه مقاومت مردم فلسطین را به تصویر بکشند و فریاد مظلومیت و حق‌خواهی ملت فلسطین را به گوش جهانیان برسانند. در طول این سال‌ها این اتفاق افتاده و شاعران و نویسندگان آزادی‌خواه در این مسیر گام برداشته‌اند، اما در سال‌های اخیر این رسالت برای اهالی قلم سنگین‌تر شده که قدرتمندتر در این عرصه حضور پیدا کنند و نقش خود را به عنوان هنرمند متعهد مسلمان ایفا کنند.   همیشه شاعران و نویسندگان کشورمان در واکنش به حوادثی مانند شهادت حاج قاسم سلیمانی، طوفان الاقصی، وعده صادق و ترور اسماعیل هنیه و به شهادت رسیدن ایشان، اشعاری سروده‌اند یا نثر ادبی نوشته‌اند. به‌نظر شما این دغدغه وجود دارد که این حجم از آثار ادبی تولیدشده به نحوی شایسته گردآوری و منتشر شود؟ من این دغدغه را به صورت سازمان‌یافته و منسجم در نهادهای فرهنگی ندیده‌ام که مثلاً یکی از آن‌ها این اشعار را گردآوری کند. اگر هم بوده، خود شاعران مجموعه آثار خودشان را گردآوری و منتشر کرده‌اند. با توجه به حجم گسترده اشعار مقاومت در سال‌های اخیر چنین کاری انجام نشده است. اگر این اشعار بعد از شهادت حاج قاسم سلیمانی گردآوری می‌شد، بالغ بر ده‌ها جلد کتاب به چاپ می‌رسید. الان هم بعد از شهادت اسماعیل هنیه شاعران بسیاری برای سرودن شعر اعلام آمادگی کرده‌اند. مطمئناً تا اربعین این شهید صدها قطعه شعر سروده خواهد شد. بهتر است به نهادهای مرتبط و متولی یادآوری کنیم که از کنار این موضوع به سادگی نگذرند و اشعار منتخب  برگزیده را ویرایش و چاپ کنند. تا به حال موسسه شاعران فارسی زبان و حوزه هنری در این‌باره چند جلد کتاب چاپ کرده‌اند که برای کشوری انقلابی مانند ایران اصلاً کافی نیست. ما باید حرف اول را در ادبیات مقاومت بزنیم.   اگر این اشعار گردآوری و به دیگر زبان‌ها هم ترجمه شوند، بازتاب وسیع بین‌المللی در میان کشورهای مختلف خواهد داشت. بله، اما متاسفانه انتشار این اشعار از مرزهای خودمان هم به آن سوتر عبور نمی‌کند. نه‌تنها بسیاری از این آثار در داخل ایران گردآوری نمی‌شوند، بلکه برای کشورهای جهان اسلام هم ترجمه نمی‌شوند تا بدانند شاعران ایران در این موارد بی‌تفاوت نیستند. به‌نظر من این کوتاهی غیرقابل‌بخشش است. در حالی که دغدغه مقام معظم رهبری این است که ما در ادبیات مقاومت گام‌های بلندتری برداریم. لازم است تا اربعین این شهید بزرگوار چند مجموعه شعر ارجمند با محوریت شهید سلیمانی و اسماعیل هنیه منتشر و ترجمه شود. باید در این حوزه سرمایه‌گذاری جدی شود و ما هم به‌عنوان جامعه ادبی باید آن را از نهادهای فرهنگی مطالبه کنیم.   شما اشعار متعددی با محوریت فلسطین و قدس شریف سروده‌اید. آیا آن‌ها را گردآوری کرده‌اید؟ بله. من چند ماه پیش، بعد از تجاوز اسرائیل به غزه، همه شعرهایی که برای فلسطین سروده  بودم، گردآوری کردم که در بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس با نام «ایستاده با سنگ» منتشر شد. در این اثر کارهای گذشته و جدید من درباره فلسطین آمده است. من از فردای پیروزی انقلاب اسلامی احساس می‌کردم باید با خلق آثار هنری در این زمینه حضور داشته باشم و به عنوان عضوی کوچک از جامعه ادبی کشور در این راه تلاش کردم و امیدوارم بتوانم همچنان در کنار ملت فلسطین با اسلحه قلم باشم.