کتاب در کشور ویترین مناسب ندارد‌

جوان آنلاین:  انتشارات مهرستان از جمله انتشارات نوپا در کشور است که توانسته‌است در مدت کوتاه حضور در فضای نشر کشور به خوبی عرض‌اندام کند در حالی است که هم یک انتشارات شهرستانی محسوب می‌شود و هم موضوع فعالیت آن زرد و عوام‌پسند نیست که تنها به فروش فکر کند. قدرت تأثیرگذاری این انتشارات در میان فعالان فرهنگی باعث شد تا با سید احمد حسینی مدیر این انتشارات گفتگو کنیم.
 
موفق‌ترین تولیداتی که داشتید، کدام است؟
نشر مهرستان از سال ۹۵ با محوریت خانواده کار خود را شروع کرده‌است که در فضای خانواده کتاب‌های مهارتی، تربیتی، کودک ونوجوان داریم و سعی کردیم سراغ موضوعاتی که کمتر کار شده و جذابیت دارند برویم. بعضی از عناوین پرفروش‌تر بوده‌است، کتاب‌های مهارتی مثل «فرزندت را فالو کن» که مربوط به تربیت فرزند در عصر رسانه است یا کتاب «مادر شوهرت را بکش» که به ارتباط بین خانواده همسر و خود همسر می‌پردازد یا کتاب «پریدخت» نامه‌های سید محمود به پریدخت زبان قجری است یا برای نوجوانان به خصوص کتاب‌هایی که درباره غدیر است با ۲۶۰ هزار نسخه فروش خوبی داشته‌است.  کار ترجمه هم دارید؟


به تازگی شروع کردیم به صورت مبادله‌ای عمل می‌کنیم؛ یعنی به صورت رایت شده کتاب‌ها را می‌فروشیم و می‌خریم.   آیا شرایط نشر در تهران بهتر است؟
طبیعتاً به دلیل تمرکزگرایی در برخی زمینه‌ها به خصوص فرهنگ در تهران شرایط بهتر است و دسترسی خوبی هم وجود دارد، منتها ما سعی کردیم محدود نشویم برای همین در تهران ما را بیشتر می‌شناسند، ولی، چون فرا استانی کار می‌کنیم تقریباً با همه استان‌ها مرتبط هستیم مثل قم، خراسان، اصفهان و فارس همچنین با خیلی از نویسندگان کار می‌کنیم و به صورت ملی فعالیت داریم.  کرونا در فروش و فعالیت شما اثر داشت؟
بله با افت زیادی مواجه شدیم، چون فروشگاه‌ها و نمایشگاه‌های کتاب بسته شد و تقریباً ۵۰ درصد تولیدات ما معطل ماند. برای جبران فروش در فضای مجازی و سایت فعال شدیم و در کنار آن فایل‌های اینترنتی هم بود تا مشکلات زمان کرونا کمتر شود؛ البته در فضای تولید مشکل نداشتیم  نویسنده‌های شما عمدتاً از کجا هستند؟
بدون محدودیت کارخوب نویسندگان را از همه جای کشور داریم، همچنین تصویرگران و سایر افراد هم از نقاط مختلف هستند.   در فضای بین‌الملل هم حضور داشتید؟
بله رایت مجموعه چهارجلدی «من و بقیه» را به اردن فروختیم. کتاب ۸ جلدی از ناهده شبا فلسطینی‌الاصل که در منطقه کشور‌های عربی کار می‌کند. بیشتر تمرکز ما در منطقه خاورمیانه و کشور‌های عربی، ترکیه، افغانستان، پاکستان و هند است که ظرفیت بالایی دارند ولی از آن‌ها غفلت شده‌است، قطعاً قرابت فرهنگی باعث می‌شود محصولات ما را هم بیشتر بپسندند. یک آژانس ادبی داریم که به واسطه آن کار‌ها را دنبال می‌کنیم.  شما چطور کتابخوان شدید؟ 
من از نوجوانی کتابخوان بودم. خیلی از کتاب‌های بالاتر از سن خودم را می‌خواندم، مثل کتاب‌های تونس تیجانی را در سن ۱۴ سالگی خواندم که روی من اثر زیادی داشت. خانواده من اهل کتاب نبودند، ولی خودم خیلی به مطالعه علاقه داشتم و در همین مسیر هم قرار گرفتم. بعد‌ها هفت تا هشت سال در حوزه علمیه تدریس کردم.  چند عنوان کتاب کار کردید؟
۱۶۰ عنوان کتاب در نشر مهرستان چاپ شده و حدود ۱۰۰ عنوان هم در حال تولید است.  اگر یک روز مقام معظم رهبری به نشر شما بیاید، شما کدام کتاب را به ایشان پیشنهاد می‌د‌هید؟
امسال در نمایشگاه کتاب آقا تشریف آوردند، هر چند جزو غرفه‌های در مسیر ایشان بودیم، اما، چون غرفه آخری بودیم، ایشان بعد از بازدید طولانی با سرعت از غرفه ما رد شدند، اما اگر فرصتی پیش بیاید ما کتاب «خانه کتاب‌بازها» را به ایشان تقدیم می‌کنیم، مجموعه تجربیات مادری که بچه‌های خود را کتابخوان کرده‌است، علاوه بر تجربه‌نگاری، دارای نکات علمی برای سنین مختلف است و می‌دانم کتاب را می‌خوانند.   حالا اگر این سعادت را پیدا کنید که کتابی به امام زمان (عج) بدهید چطور؟
 قطعاً کتاب‌های غدیر را تقدیم خواهم کرد، چون در بین کتاب‌ها در این‌باره جست‌وجو کردیم دیدم چهار عنوان کتاب بیشتر برای غدیر در بازار نداریم که باید روی این قضیه کار کرد. در همین رابطه کتاب «سفری که پرماجرا شد» ۶۵ هزار نسخه چاپ کردیم سال بعد کتاب «بچه‌ای که می‌خواهد آدم باشد» چاپ شد. متأسفانه درباره غدیر دارای خلأ هستیم و شرمنده امام زمان که برای نوجوانان درباره امام صادق و سایر اهل بیت کتاب نوشته نشده‌است. تنها برای امام رضا و حضرت علی آن هم نه زیاد، کتاب منتشر شده‌است که شایسته جامعه شیعی ما نیست.  اگر در جزیره‌ای تنها باشید، غیر از کتاب‌های دینی چه کتاب‌هایی را با خود می‌برید؟
 یک کتاب که فرصت نکرده‌ام بخوانم «تاریخ جنگ ایران» است. محتوای بسیار جالبی دارد؛ شاید این کتاب را با خود ببرم. حالت دایره‌المعارفی دارد و البته گران‌قیمت هم هست. اگر پول و فرصتی به دست آمد، آن را تهیه می‌کنم و می‌خوانم.   کار کدام نویسنده را بیشتر دوست دارید؟ 
من معمولاً کتاب‌هایی را دوست دارم که فکر من را به کار بیندازد و به چالش بکشد و صرفاً اطلاعات ندهد. مثل کتاب‌های علی صفایی حائری که وقتی آثارش را می‌خوانیم تکان می‌خوریم؛ البته قصد داوری ندارم، بلکه منظورایجاد فکر است اینکه ذهن من را به کار می‌اندازد. ما از این دست نویسندگان کم داریم. این باعث می‌شود به تعالی برسیم.  آیا خودتان هم نویسندگی کرده‌اید؟
 من برای پایان‌نامه کار انجام داده‌ام، مطالبی دارم ولی هنوز در قالب کتاب درنیاورده‌ام، فعلاً برای نوشتن اقدام نکرده‌ام در خدمت دوستان نویسنده هستم.  اگر نویسنده بودید، دوست داشتید چه کتاب‌هایی را بنویسید؟ 
کتاب‌هایی که برای نوجوانان باشد، مثلاً ایده کتاب «کتابخانه نیمه‌شب» را دوست داشتم مربوط به نشر کوله‌پشتی است. همیشه با خودم می‌گفتم‌ای کاش از این نوع کتاب‌ها را می‌توانستیم برای فضای فرهنگی و فکری داشته باشیم.  درباره حجاب چه کتاب‌هایی داریم؟
 متأسفانه هنوز در این‌باره کتاب جذاب و خوبی نداریم. کتاب «خاطرات سفیر» فضای حجاب را به نوعی پوشش می‌داد، ولی کامل نیست همچنین کتاب «دختران آفتاب» بانکی‌پور مدتی بورس شد، ولی کافی نیست، چون برای حجاب کار زیادی لازم است.  شما طرح یا پیشنهادی برای رشد کتابخوانی دارید؟
کتاب در فضای کنونی گران است و خانواده‌ها خیلی کم سراغ آن می‌روند، اما آیا در بحث تغذیه تا به حال شده یک فست‌فودی سراغ وزیر برود و تقاضای جنس یارانه‌ای کند، امکان ندارد، چون مشتری دارد و فروش می‌کند. خانواده‌ها در ماه یک بار هم که شده فست‌فود می‌خورند ولی وقتی موضوع کتاب است، وضعیت فرق می‌کند؛ متأسفانه ما روی فرهنگ کتابخوانی کار نمی‌کنیم؛ در صورتی که نیاز به کار حرفه‌ای است‌ای کاش دولت‌ها وقتی می‌آیند متعهد شوند حجم کتابخوانی را رشد دهند، نه یارانه نیاز است نه کاغذ، بلکه می‌تواند همین تعهد عملی باعث گسترش چرخه نشر شود.  طرح‌های زیادی در کشور برای کتابخوانی راه‌اندازی شده ولی به نظر می‌رسد جواب نداده‌است.
بله ولی همه طرح‌ها ناقص و فشل هستند وزیر ارشاد در جشن کتابخوانی گفته بود هزار میلیارد به بن کتاب اختصاص دادیم، البته به شرطی که مجلس تأیید کند من حساب سرانگشتی کردم که ۱۴ میلیون دانش‌آموز داریم اگر در سال ۵۰۰ هزارتومان کتاب غیردرسی بخرند و بخوانند که ۷ هزار میلیارد تومان می‌شود آن وقت چطور با هزار میلیارد می‌خواهیم سرانه را بالا ببریم باید کار دیگر کرد.  راهکار شما چیست؟
در مدارس حتماً باید یک روز در هفته معرفی کتاب سر صف صبحگاهی مدارس باشد. در اردو‌ها که بچه‌ها را برای تفریح می‌بریم یک‌بار در سال آن‌ها را به کتابفروشی و کتابخانه ببرند، در کنار بوفه‌های خوراکی کتاب هم باشد. سالی یکی، دوبار در مدرسه نمایشگاه کتاب باشد، قطعاً اگر مدارس این کار را بکنند، بدون صرف هزینه، رشد کتابخوانی خواهیم داشت. امسال در هفته کتابخوانی از ۲۰ تا ۳۰ مدرسه به انتشارات دعوت کردیم. یک اردوی ساده آموزشی جذاب برای بچه‌ها داشتیم به همراه یک نمایشگاه کتاب و هزار نسخه کتاب هم فروخته شد در کل هفته صبح و بعد از ظهر انتشارات شلوغ بود. منتهی مسئله این است که کتاب و کتابخوانی اولویت نیست.  رهبری که به کتابخوانی تأکید دارند. 
بله ولی مجریان خیلی به این قضیه اعتقاد ندارند، مثلاً ۲۰ درصد فروش ما ارگانی است وقتی با مدیر فلان ارگان صحبت می‌کنیم، می‌گوید کسی دیگر کتاب نمی‌خواند، در صورتی که اگر مدیر کتاب می‌خواند قطعاً وضعیت ما بهتر بود.  چرا کتابفروشی‌ها کم شده‌است؟
یکی از مشکلات ما این است که چرخه کتاب بازاری ضعیف است، چون ویترین ندارد و مشتری این چرخه کم است در محله‌ها چند فروشگاه و سوپر مواد غذایی است، چون مردم نیاز دارند فروشگاه راه‌اندازی شده ولی ببینید در مقایسه چند کتابفروشی داریم که همان‌ها هم بیشتر کتاب‌های کنکوری و کمک درسی دارند  کدام شهر‌ها وضعیت بهتری دارند؟
مشهد، قم و تهران به نسبت سایر شهر‌ها وضعیت بهتری دارند در قم ۲۰۰ تا ۳۰۰ کتابفروشی فعال است ولی اصفهان زیر ۱۰ کتابفروشی دارد که این برای یک شهر فرهنگی و تاریخی اصفهان فاجعه است.