روزنامه اعتماد
1403/05/14
شمايل رسانه‌اي سپاه
گروه گزارش |سردار رمضان شريف كه روز گذشته به عنوان رييس مركز اسناد و تحقيقات دفاع مقدس سپاه آغاز به كرده در حاشيه مراسم تكريم و معارفه معاون روابط عمومي سپاه، در مورد برنامه‌هاي آينده خود جهت ارتقای مركز اسناد دفاع مقدس سخن گفته است. سخناني در راستا و هم‌جهت با شمايلي كه در تمامي سال‌هاي حضور در جايگاه سخنگويي سپاه در آن ايفاي نقش مي‌كرد؛ تبيين و تعريف دستاوردهاي سپاه پاسداران انقلاب اسلامي.او درباره جايگاه جديد خود توضيح داده است: «يك چشم‌اندازي كه خود احساس مي‌كنم اين است منابع و تاريخ شفاهي‌هاي خوبي در خصوص دفاع مقدس جمع‌آوري شده و به لحاظ منبع و متون مورد نياز هم تلاش‌هاي ارزنده‌اي صورت‌گرفته است.» و درباره دلايل تصميم فرمانده كل سپاه براي انتصاب او بر رياست مركز اسناد دفاع مقدس تاكيد كرده است: «شايد يكي از دلايلي كه سبب شد سرلشكر سلامي، فرمانده كل سپاه بنده را به اين مسووليت منصوب كند اين باشد كه ما در امر انتشار اسناد دفاع مقدس و انتخاب رسانه‌اي كه بتواند اينها را نشر بدهد، كمك كنيم و نيز آن بهره‌اي كه پيام‌هاي انتشار يافته از اين مجموعه‌ها داشته را افزايش بدهيم.»
واقعيت امر اين است كه نام روابط عمومي سپاه و سخنگويي اين نهاد بزرگ نظامي با نام رمضان شريف گره‌اي محكم خورده است. او به واقع طي نزديك به دو دهه به اين جايگاه اعتبار و سرزندگي داد و با تحكيم روابط بين رسانه‌ها و سپاه بخش جديد از سپاه پاسداران را در افكار عمومي معرفي و تبيين كرد. او روز هفتم مرداد نيز در مراسم توديع خود از سخنگويي و روابط عمومي سپاه تاكيد كرده بود كه «در مقام سخنگوي سپاه عقلانيت و به موقع حرف زدن ما خيلي مهم بود.» رمضان شريف برخلاف بسياري از چهره‌هاي نظامي علاوه بر اطلاع‌رساني و كار معمول روابط عمومي حضور پررنگي در گفت‌وگوها داشت. گفت‌وگو و مصاحبه‌هايي با رسانه‌ها از جناح‌هاي مختلف كه به شفاف سازي عملكرد و رويكرد سپاه در برهه‌هاي مختلف و رخدادهاي سياسي و غيرسياسي كمك كرد. بسياري از اظهارات او منبع تاريخ شفاهي اين نهاد نظامي تلقي مي‌شود. او كه سابقه حضور در جنگ را نيز داشت در برهه‌اي با لباس سپاه حضور در سنگر روابط عمومي را تقبل كرد و با مانور رسانه‌اي با بسياري از عمليات‌هاي رواني مقابله كرد. تجربه اين دوره مديريتي حالا باعث مي‌شود تا انتظار داشته باشيم تا مركز اسناد دفاع مقدس نيز از اين به بعد وارد دوران تازه و احتمالا پوياتري نسبت به قبل باشد.
از رفسنجان تا جبهه جنگ عراق و ايران
رمضان شريف متولد 1340 در رفسنجان است او در گفت‌وگويي كه در سال 1396 با «العالم» انجام داده درباره دوران كودكي خود و ايام قبل از انقلاب اسلامي اينگونه روايت كرده است: «من در سال 57 كه انقلاب به پيروزي رسيد كلاس چهارم دبيرستان تحصيل مي‌كردم، من اهل رفسنجان هستم كه در زمان انقلاب بسيار فعال بود. در رفسنجان روحانيون انقلابي در زمان‌هاي مختلف مجالس مذهبي بر پا مي‌كردند و من و جمعي از دانش‌آموزان در آن حضور داشتيم. در همان سال پيروزي انقلاب، با همكلاسي‌هايم در همان ابتدا در سپاه شهر خود حضور پيدا كرديم تا به پاسداري از انقلاب بپردازيم؛ حال و هواي آن روزها بي‌نظير بود و همه تلاش كرديم دين خود را ادا كنيم.» شريف همچنين در زمان جنگ بين ايران و عراق به عنوان نيروي سپاه در جنگ حضور داشت.
دهه 80؛ شالوده‌سازي براي روابط عمومي سپاه
دهه 80 سال‌هاي پي‌ريزي شالوده نهاد روابط عمومي براي سپاه است. او در اين سال‌ها در سكانداري اداره تبليغات و عمليات رواني ستاد مشترك در قالبي ديگر در عمل كار روابط عمومي سپاه را پيش مي‌برد و برنامه‌هاي فرهنگي زيادي را در زمينه گراميداشت دفاع مقدس برگزار كرد و در كنار اين اقدامات در اين سال‌ها در كسوت دبير جشنواره ستاد فجر سپاه پاسداران نيز نقش‌آفريني كرده است.
علاوه بر اين شريف در اين سال‌ها رزومه پررنگي نيز در برگزاري همايش‌هايي در مورد وضعيت منطقه و فلسطين دارد. برگزاري همايش‌هايي از قبيل «بررسي عمليات رواني امريكا و انگليس در جنگ عليه عراق» در ارديبهشت سال 1382 از مهم‌ترين اين موارد است.
در سال‌هاي پاياني دهه 80 فعاليت‌هاي رمضان شريف به عنوان سخنگوي رسمي سپاه برجسته شد. واكنش به اخبار مربوط به فرماندهان و نهاد سپاه، تبيين برنامه‌ها و اهداف فعاليت‌ها و پاسخگويي به اظهاراتي درباره سپاه پاسداران محتواي اصلي اظهارات او در اين سال‌ها است. نقطه عطف شكل‌گيري و شالوده‌سازي براي اين رويه را مي‌توان در رخدادها و اخبار مربوط به رمضان شريف در پاييز 1387 جست‌وجو كرد، وقتي در 15 مهرماه سال 1387 در مراسم توديع و معارفه روساي اداره تبليغات با اهداي لوح تقدير از زحمات سردار رمضان شريف در راه‌اندازي اداره تبليغات سپاه قدرداني و از همين تاريخ او به عنوان «مسوول اداره روابط عمومي و انتشارات سپاه» منصوب شد. از همان ماه‌هاي نخست شريف هدف‌گذاري در مسير تقويت روابط عمومي سپاه پاسداران را انجام داد. در آبان سال 1387، در برنامه بازديد «محمدعلي جعفري» فرمانده وقت كل سپاه از اداره روابط عمومي و انتشارات سپاه در جمع شوراي معاونان اين اداره تاكيد كرده است «هدف‌گذاري و برنامه‌ريزي جامع براي حضور هوشمندانه و اثر بخش سپاه پاسداران در عرصه رسانه‌هاي كشور و تلاش در توسعه و تعميق مشي مردمي و خصيصه انقلابي بودن سپاه و افزايش اعتماد و پايگاه اجتماعي سپاه و بسيج در جامعه شاخصه‌هاي جدي در رويكرد و رفتار روابط عمومي سپاه به شمار مي‌رود.» يك سال بعد او در تيرماه سال 88 نگاه خود در حوزه كاري و برنامه راهبردي‌اش در اين زمينه را با يك جمله در جمع مسوولان روابط عمومي و تبليغات رده‌هاي قرارگاه سازندگي خاتم‌الانبيا بيان مي‌كند: «نخستين فاكتور در تعريف يك روابط عمومي خوب اين است كه محيط خود را خوب بشناسد و بتواند آن را خوب بشناساند و ادامه حيات سپاه مستلزم روابط خود با افكار عمومي است.»
دهه 90؛ تحكيم ارتباط با رسانه‌ها
از نخستن سال‌هاي دهه 90 واكنش‌هاي سريع، به موقع و پربازتاب رمضان شريف محور بسياري از اخبار مربوط به سپاه پاسداران بود. رمضان شريف بارها در اين ايام با واكنش‌هاي سريع به رخدادهاي مختلف مسير اخبار سياسي را تعيين جهت كرد. نمونه اين موارد در واكنش‌ها به كنش و واكنش‌هاي سياسي بين رژيم صهيونيستي و ايران ديده مي‌شود. واكنش‌هاي او در كسوت مسوول روابط عمومي سپاه به بسياري از رخدادهاي تاريخي مرتبط با حوزه‌هاي مربوط به سپاه پاسداران نيز قابل توجه است. يكي از مهم‌ترين اين موارد واكنش رمضان شريف در كسوت سخنگوي سپاه به اخبار مربوط به «رسانه‌هاي سپاه» در سال‌هاي نخست دهه 90 بود.
در تيرماه سال 1394 روزنامه شرق در گزارشي مطالبي درباره انتساب شبكه افق به سپاه را مطرح كرد. شريف اين انتساب را تكذيب كرد و گفت «سپاه در راستاي وظايف ذاتي خود از بسياري از موسسات و سازمان‌هاي مردم نهاد در حوزه مسائل فرهنگي و اجتماعي به صورت موردي حمايت به عمل آورده است كه سازمان فرهنگي و هنري و رسانه‌اي اوج به عنوان يكي از سازمان‌هاي مردم‌نهاد نيز در برخي فعاليت‌ها از چنين حمايت‌هايي برخوردار بوده است.»
يك سال پيش از اين نيز در سال 1393 رمضان شريف درباره موضوع رسانه‌هاي سپاه شفاف‌سازي كرد و گفت: «تلاش برخي در متهم ساختن سپاه به تلاش براي ايجاد امپراتوري رسانه‌اي در كشور اتهامي غيرمنصفانه و غلط است. امروز رسانه ابزار مناسبي است كه در صورت استفاده صحيح از آن مي‌توان با افكار عمومي و مخاطبان ارتباط صادقانه و شرافتمندانه‌اي براي عرضه و انتقال پيام و رهنمودها و منويات فردي، اجتماعي، سازماني، ملي و فراملي برقرار كرد و علي‌‌القاعده سپاه به اقتضاي جايگاه و نقش مهم و فراگير خود بايد از آن بهره‌‌گيري كند، اما هيچگاه به شبكه‌‌سازي رسانه‌اي و انحصاري نينديشيده است. ما هرگز در پي آن نيستيم كه با رسانه‌‌سازي و آنچه دشمنان ما براي مقابله با انقلاب و ملت ايران به آن متوسل شده‌اند، اهداف خود را دنبال کنیم.»
او همچنين در اين بيانيه «دادن نسبت شبكه‌‌سازي رسانه‌اي به سپاه» را خلاف واقع خواند و تاكيد كرد: «اين نهاد منزلت خود را از طريق رسانه به دست نياورده است كه با رسانه‌‌سازي درپي ارتقای آن باشد.»
سخنگويي وراي تقسيم بندي چپ و راست و فعاليت‌هاي سياسي
رمضان شريف در مدت حضور خود در كسوت سخنگويي سپاه اظهاراتي داشته كه نشان از عملكرد فراجناحي‌اش بوده و بيان تاريخ و اطلاعات بدون در نظرگيري مواضع چپ و راست بوده است.
يكي از پربازتاب‌ترين اظهارات رمضان شريف در مورد سپاه به پاسخ او به موضوع «كانديداتوري نظاميان براي رياست‌جمهوري» باز مي‌گردد. در سال 1399 او با حضور در برنامه‌اي در راديو تهران در اين باره گفت: «هيچ كدام از كانديدا‌هايي كه امروز از آنها به عنوان نظامي تعبير مي‌شود نظامي كلاسيك نبوده‌اند. آنها با شروع جنگ وارد عرصه شده‌اند و رشادت‌ها از خود نشان داده‌اند. در فصل انتخابات نگاه افكار عمومي به سمت برخي از آنهاست. اين به معني آن نيست كه سپاه و نيرو‌هاي مسلح به دنبال رياست‌جمهوري است. هيچ انگيزه‌اي براي سپاه در اين حوزه وجود ندارد كما اينكه سردار سليماني هم كانديداتوري خود را به شدت تكذيب مي‌كردند و هيچگاه قصد ورود به اين عرصه را نداشتند. ساختار جمهوري اسلامي مشخص است و رييس‌جمهور وظايف مشخص دارد. اگر كسي هم سابقه حضور در دفاع مقدس را دارد و قصد ورود به انتخابات را دارد به معناي قبضه كردن امور به دست نظاميان نيست و به نظرم بيش از ۵۰ ميليون از جمعيت ما انقلاب و دفاع مقدس را نديده‌اند.» او در همان ايام با تعريف خاطره‌اي از سردار سليماني درباره شايعه نامزدي او در انتخابات گفت: «شاخص‌ترين و محبوب‌ترين فرمانده ما كه مردم به او لقب سردار دل‌ها را دادند، شهيد والامقام حاج قاسم سليماني بود. ۳ ماه قبل از شهادت ايشان، من جلسه‌اي با او داشتم. ايشان خطاب به من گفت: به عنوان مسوول روابط عمومي و سخنگوي سپاه مي‌خواهم چيزي را به شما بگويم. هر موقع شنيديد قاسم سليماني مي‌خواهد كانديداي رياست‌جمهوري شود، نيازي نيست شما با من تماس بگيريد و صحت و سقم موضوع را جويا شويد. از جانب من مسوول هستيد كه اين موضوع را به شدت تكذيب كنيد؛ زيرا آن چيزي كه من به عنوان يك پاسدار مي‌خواهم، سربلندي و عزت مردم ايران است و اساسا به اين موضوعات فكر نمي‌كنم.» خردادماه سال جاري نيز او در ايام نزديك به انتخابات دوره چهاردهم رياست‌جمهوري اين اظهارات را با ادبيات ديگري تكرار كرد و گفت: «اين موضوع بارها و بارها توسط فرمانده كل سپاه و نماينده ولي‌فقيه در سپاه اعلام شده كه همه كساني كه از شوراي نگهبان تاييديه حضور در ميدان را گرفتند براي سپاه محترم هستند و سپاه نه به نفع آنها و نه عليه آنها هيچ كاري صورت نخواهد داد.» گفت‌وگوي رمضان شريف با روزنامه شرق نيز از ديگر موارد ماندگار از موضع‌گيري‌هاي صريح شريف بود. او فارغ از تقسيم‌بندي‌هاي سياسي در اين گفت‌وگو تاكيد مي‌كند كه « در حوزه سازندگي سپاه، در دوره آقاي هاشمي و به‌ويژه در دوره آقاي خاتمي از منظر كاري موانعش كمتر بود؛ گرفتن كار در دولت‌هاي نهم و دهم سخت‌تر بود. اين نظر من هم نيست، بلكه بيان صريح فرمانده سابق قرارگاه سازندگي خاتم‌الانبيا (رستم قاسمي وزير فعلي نفت) است.»
او در اين گفت‌وگو درباره موانعي كه در دوره آقاي احمدي‌نژاد براي فعاليت‌هاي اقتصادي سپاه ايجاد شده با بيان اينكه «نمي‌خواهم بگويم عنادي داشتند ولي سختگيري‌هاي كار بيشتر بود»، مي‌گويد: «گاهي مشكلات سپاه در اين دوره بيشتر از دوره اصلاحات و سازندگي هم بود و برخلاف آنچه در برخي رسانه‌ها گفته شده كه كار سپاه با آمدن احمدي‌نژاد تسهيل شد و سپاه در همه پروژه‌ها هست، اين طور نبود. اين موضوع دقيق نيست و مستنداتش هم وجود دارد. يكي از دلايل آن هم اين است كه پذيرش كار از طرف كساني كه در دولت‌هاي نهم و دهم حضور داشتند بنا بر دلايلي مثل دولت اصلاحات و سازندگي سهولت لازم را نداشت.» در همين گفت‌وگو است كه رمضان شريف به صراحت درباره موضوعات حساسي همچون رابطه سپاه با احمدي‌نژاد و حضور اين نهاد در رخدادهاي بعد از سال 1388 نيز صحبت مي‌كند.
او تشريح مي‌كند كه «بسيجي‌ها گفتمان احمدي‌نژاد را به لحاظ نوع شعارها و عملكردي كه در زمان مديريت شهرداري از ايشان ديدند، پسنديدند اما حمايت آنان به معني حمايت سازماني بسيج و سپاه از آقاي احمدي‌نژاد نبوده است.» او همچنين تاكيد مي‌كند كه سپاه نه تنها اشتباهي در رخدادهاي بعد از انتخابات رياست‌جمهوري مرتكب نشده، بلكه «سپاه اصلا نقشي نداشته است» و با تاكيد بر اينكه «برآيند عمومي مردم رضايت از عملكرد سپاه در اين ايام بود» مي‌گويد: «البته يكي از ضعف‌هاي ما در ماجراهاي بعد از انتخابات سال ۸۸ اين بود كه از گفتمان معنوي و حضور آگاهي‌بخش فرماندهان سپاه كه از محبوبيت خوبي در افكار عمومي برخوردار بودند، در رسانه ملي كمتر استفاده كرديم و دليلش هم اين بود كه آنقدر دشمن تبليغ كرده بود سپاه در انتخابات دخالت مي‌كند كه اين نگراني وجود داشت كه خود همين حضور به دخالت سپاه در انتخابات ترجمه شود.» دي ماه سال گذشته نيز اظهارات او در مورد عمليات توفان‌الاقصي با سوءبرداشت‌هايي مواجه شد. وقتي كه گفت «توفان‌الاقصي يكي از انتقام‌هاي محور مقاومت از صهيونيست‌ها براي شهادت شهيد سليماني بود. صهيونيست‌ها در توفان‌الاقصي بيش از ۲۰۰ فرمانده را از دست دادند و بيش از 1500 تلفات داشتند كه اين اعداد براي رژيمي است كه مدعي شكست‌ناپذيري در عمليات نظامي است و نشان زوال آنهاست» اين اظهارات با واكنش حماس مواجه شد.
حماس در بيانيه‌اي تاكيد كرد: «كليه عمليات‌هاي مقاومت فلسطين در پاسخ به اشغالگري و تجاوز مستمر آن به ملت ما و مقدسات‌مان است.» اين موضع‌گيري با توضيح و شفاف‌سازي شريف همراه شد كه گفت: « نتايج توفان‌الاقصي بخشي از انتقام ترور شهيد قدس سردار سليماني است. همان‌گونه كه رهبران حماس برشمرده‌اند ظلم، جنايت و اشغالگري ۷۰ساله، توهين به مسجدالاقصي و مقدسات، محاصره و كشتار مردم مظلوم و بي‌دفاع فلسطين و هزاران اسير و زنداني فلسطيني دربند صهيونيست‌ها از جمله علل و انگيزه‌هاي عمليات كاملا فلسطيني توفان‌الاقصي است. بدون شك بخشي از پيروزي بزرگ تاريخي توفان‌الاقصي مرهون مجاهدت‌ها و تلاش‌هاي حاج قاسم سليماني است كه دستاوردهاي عمليات را در زمره يكي از انتقام‌هاي مقاومت از ترور ناجوانمردانه شهيد قدس قرار مي‌دهد.»
موارد و موضع‌گيري‌هاي مختلف شريف در طي 16 سال فعاليت به عنوان روابط عمومي سپاه پاسداران نشان از گوش به زنگي و صراحت دارد. روحيه‌اي كه حالا با حضور او در مركز اسناد دفاع مقدس مي‌تواند فصل جديدي را براي اين مركز رقم بزند.
سایر اخبار این روزنامه
بازتاب‌های منفی برخی احکام در جامعه
مجلس در انتظار معرفی کابینه
به حفظ آرامش بورس كمك كنيد
شمايل رسانه‌اي سپاه
تروراسماعیل هنیه، شلیک به صلح
تنش شديد آبي در استان و شهر تهران
انتخاب‌های شایسته پزشکیان
انتخابات امريكا فشردگي حداكثري و عدم قطعيت (2)
سياستگذاري بهنگام در حوزه انرژي
مشروطه؛ انقلابي براي قانون
افكار عمومي و بي‌توجهي شوراي شهر تهران
ترورهاي اسراييل و چشم‌انداز تحولات خاورميانه
انتخاب‌های شایسته پزشکیان
سياستگذاري بهنگام در حوزه انرژي
مشروطه انقلابي براي قانون
افكار عمومي و بي‌توجهي شوراي شهر تهران
