آثار سرکوب دامنه نوسان بورس


گروه اقتصاد کلان: مهم‌ترین چالش این روزهای بازار سرمایه تصمیم سازمان بورس مبنی بر دامنه نوسان یک‌ درصدی و حذف حجم مبنای یک برای نمادهای فرابورسی حذف است. بعد از دو روز افت سنگین سازمان به سراغ محدودیت دامنه نوسان رفت. با‌ این ‌حال براساس تجربه می توان بیان کرد که دامنه نوسان معمولا آخرین ابزاری است که سیاستگذار باید سراغ آن برود. به گزارش «تجارت»، اولین و مهم‌ترین کار باید کنترل بحران با کمک تزریق منابع باشد که نقش بانک مرکزی و بانک‌ها و لاین‌های اعتباری در آن برجسته است. اگر بتوانیم بر ریسک‌های سیاسی فائق بیاییم و بر آنها غلبه کنیم و تکلیف کابینه نیز سریع‌تر روشن شود، قابلیت‌های یک برگشت دوباره در بازار وجود دارد که تجربه آن را در دفعات گذشته نیز شاهد بودیم. در چنین شرایط بحرانی باز شدن لاین اعتباری در قالب‌های مختلف می‌تواند به کمتر شدن عمق بحران کمک کند. البته جریان پول به‌ تنهایی برای این موضوع کافی نیست و برگشت اعتماد هم عاملی مهم است. در شرایط فعلی اگر اندک تصمیمات اعتماد ساز و منطقی صورت گیرد اصلا نیازی به چنین جریان پولی نیست و بازار بر مدار تعادلی قرار می‌گیرد که حتی به نفع اقتصاد است. تصمیماتی نظیر منطقی شدن نرخ بهره، از بین بردن رانت ارزی برای واردکننده‌ها و اصلاح نرخ نیما، تعیین بلند‌مدت و پیش‌بینی پذیر بودن مولفه‌های موثر در سودآوری شرکت‌ها، جلوگیری از قیمت‌گذاری دستوری و به رسمیت شناختن بازارهایی نظیر بورس کالا به عنوان مرجع قیمت‌گذاری و در یک کلام حرکت به سمت عقلانیت و اقتصادی منطقی می‌تواند به ‌سرعت اعتماد را به بازار بازگرداند. به اعتقاد کارشناسان جریان پولی تماشاگر را به سمت بازار سرمایه آورده و به تقویت بازارهای اولیه و ثانوی منجر می‌شود.
اما تا کنون نشانه‌هایی از آن دریافت نشده است. در چنین شرایطی وقتی تکلیف کابینه‌ جدید مشخص نشده است انتظار چنین تصمیماتی هم کمی سخت است. از طرفی به دلیل اینکه پس از انتخابات ریاست‌جمهوری اقدام خاصی به‌ منظور بهبود وضعیت بازار صورت نگرفته و نرخ اوراق بدون‌ریسک در حدود ۳۰‌ درصد است و ریسک‌های سیاسی نیز وضعیت خوشایندی ندارند، فضای نامساعد بازار سرمایه چندان دور از تصور نبوده‌ است، از این‌ رو به‌نظر می‌ رسد تا انتخاب کابینه اقتصادی دولت چهاردهم و استقرار متولیان جدید بازار در سایه انجام اقدامات عملیاتی شرایط بازار تغییر چندانی نکند. از طرفی محدود ‌شدن دامنه ‌نوسان که از روز یکشنبه اعمال شد نیز از دیگر اقدامات سازمان بورس و اوراق‌بهادار بود که به موجب کنترل شرایط هیجانی در بازار ایجاد شد، با این‌ وجود انتظار می‌رفت که این اقدام روز چهارشنبه هفته گذشته همزمان با آغاز تنش‌ها رخ می‌دهد که این اتفاق رخ داد. پس از ریزش‌های نسبتا سنگین روزهای چهارشنبه و شنبه تاثیر محدودیت دامنه‌ نوسان کاهش پیدا می‌کند، با این ‌وجود به‌نظر می ‌رسد اقدام فعلی به دلیل کاهش سرعت اصلاح نمادهای گوناگون اقدام موثری می‌توان قلمداد کرد. از این‌رو با توجه به اینکه شرایط فعلی بازارهای مالی غبارآلود و مبهم است، اقدام سازمان در محدود‌ کردن دامنه ‌نوسان را با تاخیر زمانی می ‌توان
تاثیرگذار دانست.
نکته دیگر این است که بازار به انتشار اخبار مثبت به مانند افزایش دلار نیما و لغو مصوبه نرخ خوراک نیم‌ نگاه‌ کوتاهی داشته ‌است. انتظار می‌ رود که یکی از اصلی‌ ترین اقدامات دولت فعلی ‌افزایش دلار نیمایی تا سطح ۵۰‌ هزار‌تومان دور از دسترس نخواهد بود، از این ‌رو چنین به‌نظر می‌رسد که کاهش ریسک‌های فعلی می ‌تواند شرایط با ثبات ‌تری به بازارها ببخشد.



در این بین صحبت‌ها و پیشنهاد‌های گوناگونی مبنی بر تغییر حجم مبنا به میان آمد، اما همچنان دامنه نوسان بازار در نتیجه اتفاقات اخیر تغییر کرد. صحبت‌هایی مبنی بر تزریق نقدینگی به بازار توسط معاون اول رئیس‌جمهور شده که همچنان این اتفاق در بازار رخ نداده است.
این کارشناس بازار ادامه داد: با توجه به افزایش دلار نیما به محدوده‌های ۴۴هزار تومانی و لغو مصوبه نرخ خوراک از هفته‌های گذشته، سایه ریسک‌های اخیر آن‌چنان سنگین بوده که رمقی برای سرمایه‌گذاران باقی نگذاشته است. امید می‌رود سطح ۲میلیون‌واحدی حمایت مستحکمی برای بازگشت روند بازار باشد. این کارشناس بازار در پایان افزود: پیش‌بینی می‌شود با توجه به محدودیت دامنه نوسان، بازار روزهای کم‌رمق و کم‌نوسانی را در روزهای آینده پیش رو داشته باشد.
ارزیابی کارشناسی
پیام الیاس کردی، کارشناس بازار سرمایه، وضعیت این روزهای بازار را این‌گونه تحلیل کرد: روز سه‌شنبه بازار تقریبا بی‌نوسان بود. پس از محدود شدن دامنه نوسان از سوی سازمان بورس و اوراق بهادار به دنبال افزایش ریسک‌های سیستماتیک و غیرسیستماتیک، بازار سرمایه افت‌و‌خیز چندانی از خود به ثبت رساند. محدودیت دامنه نوسان و کنترل هیجان بازار از طریق چنین مجرایی کارمزد معاملات بیشتری از حداکثر نوسان نمادها به معامله‌گران تحمیل می‌کند. این اقدام فعالیت سرمایه‌گذاران و معامله‌گران را با دشواری زیادی همراه می‌کند و عدم حضور این افراد شدت هیجان بازار را نزول داده است. از طرفی با خبر درخواست تعریف خط اعتباری یا واریز حداقل ۵۰همتی برای حمایت از بازار سهام که روز گذشته منتشر شد، در صورت عملیاتی شدن و حمایت بانک مرکزی، بازار سرمایه می‌تواند روند مثبتی را آغاز و تجربه کند. از طرفی پس از سقوط ۱۲درصدی بورس ژاپن که به دلیل افزایش نگرانی بازارهای جهانی از اقتصاد آمریکا رخ داد، با حمایت‌های بانک مرکزی این کشور، شرایط به نفع بهبود بازار سرمایه ژاپن تغییر کرد. از این رو امید می‌رود که نسبت به خط اعتباری حمایت‌های لازم صورت گرفته و بازار بهبود‌های نسبی را تجربه کند. این کارشناس بازار نسبت به اقدام دیرهنگام سازمان بورس در محدود کردن دامنه نوسان افزود: انتظار می‌رفت شورای عالی بورس و سازمان بورس و اوراق بهادار طی جلسه‌ای در صبح روز حادثه، به جای محدود کردن دامنه نوسان به سراغ اقدامی مانند خط اعتباری یا واریز ۵۰همتی برای حمایت از حقوق سهامداران می‌رفتند. این اقدام موجب می‌شد سطوح حمایتی مهم بازار به‌راحتی شکسته نشود و شاخص کل بورس سقوطی را تا مرز ۲میلیون واحد به ثبت نرساند. این کارشناس بازار سرمایه ادامه داد: به نظر می‌رسد با عملیاتی شدن اقدامات مثبت و تاثیرگذار در جهت حمایت از بازار سرمایه و کاهش ریسک‌های گوناگون بازار بتواند تنفس محدود و مثبتی داشته باشد. از طرفی به دلیل اینکه شکاف دلار نیما با دلار بازار به کمترین میزان خود در ماه‌های گذشته رسیده، شرایط برای بهبود وضعیت بازار بیش از پیش مهیا شده است. از این رو پیش‌بینی می‌شود با رفع شدن موانع رشد بازار، بورس شرایط مساعدتری را به خود ببیند.