حسن بهشتی‌پور
کارشناس مسائل روسیه

در شرایط جنگی اخبار پراکنده و هدایت‌شده منتشر می‌شوند و در مورد نبرد کورسک هم همین مساله صادق است اما پرسش این است که چرا اوکراین این منطقه را برای اجرای عملیات نفوذ انتخاب کرده و تمرکزش را بر آزادسازی خاک خود قرار نداد؟ واقعیت این است که کورسک یک ناحیه مرزی میان وکراین و روسیه به حساب می‌آید اما این منطقه در خاک روس‌ها قرار دارد و اوکراین سعی کرد که از این منطقه به نوعی وارد خاک روسیه شود. انتخاب این منطقه به این جهت بود که اوکراینی‌ها بتوانند یک ضربه روانی به روس‌ها وارد کنند؛ تا جایی که فرماندار این ناحیه اعلام کرده که در همان ابتدای کار وارد تقابل با ارتش اوکراین شدند. این عملیات نشان می‌دهد که کی‌یف در این مقطع به دنبال یک عملیات عمیق در کورسک بوده و در این راستا اعداد و ارقام مختلفی از میزان تلفات توسط روسیه و اوکراین منتشر شده است. در این میان آمارها در خصوص میزان تلفات دو طرف در روزهای ابتدایی کم و بیش منتشر می‌شد اما حالا داده‌ها نشان می‌دهد که درگیری در این ناحیه جدی بوده است. باید دید که آیا پیشروی بیشتر از سوی اوکراین انجام خواهد شد یا خیر؛ چراکه اگر این روند ادامه داشته باشد بدون شک می‌تواند اوضاع و احوال را در حوزه میدانی تغییر دهد ولی مشخص نیست که ضد حمله اوکراین موقت بوده یا اینکه یک سناریوی دامنه‌دار به حساب می‌آید. واقعیت این است که روسیه با اوکراین در جنگ نیست بلکه ناتو و آمریکا به انضمام اتحادیه اروپا پشت این سناریوها هستند و کمک‌های تسلیحاتی، اطلاعاتی و ماهواره‌ای که به اوکراین ارائه می‌شود همه از سوی این جناح غربی بوده است.
مواضع اخیر دیمیتری مدودوف، معاون شورای امنیت ملی روسیه در مورد رسیدن تانک‌های روسیه به برلین نشأت گرفته از وضعیت فعلی است ولی مواضع او اساساً تبلیغاتی قلمداد می‌شود؛ چراکه تانک‌های روسیه طی دو سال گذشته نتوانستند تا پایتخت اوکراین پیش بروند و مواضع خود را تثبیت کنند، چه برسد به آنکه بخواهند وارد برلین شوند. از سوی دیگر باید متوجه بود که روسیه به اوکراین بسنده نخواهد کرد و اروپا معتقد است که این روند به معنای ضربه زدن به امنیت کشورهای اروپایی معنا می‌شود. به همین دلیل اروپایی‌ها نگران این روند هستند ولی نهادی مانند سازمان امنیت و همکاری اروپا هم در این میان نتوانسته کاری از پیش ببرد و مقابل این فضای تنش‌زا بایستد. این سازمان بر اساس کنفرانس هلسینکی در سال ۱۹۹۵ میلادی شکل گرفت اما خروجی مثبتی نداشته است. در این شرایط اروپایی‌ها امنیت خود را در تهدید می‌بینند و کشورهایی مانند فرانسه، آلمان و انگلیس به صورت ضمنی اعلام کرده‌اند که امنیت آنها از سوی روسیه مورد تهدید واقع شده و به همین دلیل از اقدامات مسکو نسبت به خود واهمه دارند و از این‌رو ناتو و غرب در حال حمایت از کی‌یف هستند. به این جهت روسیه هم باید یک طرح صلح مشخص را مطرح کند و اعلام کند که به دنبال توسعه‌طلبی ارضی نیست و می‌توانند هر دو طرف این منازعه طرح صلح چین را در دستور کار قرار دهند که البته این موضوع نادیده گرفته شده است. این تنش‌ها در حالی صورت گرفته که همه برای مذاکرات صلح آماده می‌شدند اما طرح جدید هم که حتی ویکتور اوربان، نخست‌وزیر مجارستان به آن اشاره کرده بود با این عملیات به حاشیه رفت.