48 نوجوانِ نقره‌ای در روباتیک

چند روز پیش تیم روباتیک دانش‌آموزی ایران با مدال نقره جهانی به کشور برگشت. این تیمِ نوجوانِ 48نفره در مسابقات جهانی پکن از 19 تا 21 مرداد در پکن حاضر شد، روبات‌های مختلفی ساخت و پرچم نوجوانان خلاق و توانمند کشورمان را بالا نگه داشت. صحبت‌کردن با تک‌تک این دانش‌آموزان که از شهرهای مختلف کشور بودند، کار سختی است. برای همین به سراغ آقای نادر نوبخت سرپرست تیم روباتیک در مسابقات دانش‌آموزی رفتیم تا درباره این مسابقات و موضوع جذاب روباتیک بیشتر برایمان بگوید.   دانش‌آموزان در تیم روباتیک و مسابقات جهانی چه کردند و چه نتایجی گرفتند؟ تیم روباتیک در این مسابقات در پنج لیگ راگبی، مسیریاب، سومو، خلاقیت و تکنیکال ریپورت رقابت داشتند. در این رقابت‌ها، چین در جایگاه اول، ایران نایب قهرمان و رومانی سوم شد. 28 تیم از 5قاره جهان در این رقابت‌ها شرکت کردند و تیم 48نفره ما در قالب 16 تیم سه‌نفره دانش‌آموزی در پنج لیگ مختلف شرکت کرد. در لیگ خلاقیت در رده زیر 12سال، اتفاق خیلی خوبی افتاد و دو گروه‌مان بعد از چین روی سکوی دوم و سوم رفتند.  کوچک‌ترین و بزرگ‌ترین عضو تیم روباتیک دانش‌آموزی چند ساله بودند؟ کوچک‌ترین عضو تیم 7ساله و همان دانش‌آموزی بود که با تیمش نایب قهرمان شد. بزرگ‌ترین عضو هم که طبق قوانین، 17ساله بود. ما برای تیم روباتیک دانش‌آموزی یک روال تعریف کردیم. در سراسر کشور یک استعدادیابی گسترده انجام و دوره‌های کوتاه‌مدت برگزار می‌شود. دانش‌آموزانی که علاقه‌مند هستندو استعداد دارند، شناسایی اولیه می‌شوند و در مسابقات کشوری که در پایان سال تحصیلی و اردیبهشت ماه است، با هم رقابت می‌کنند. نفرات برگزیده در دوره‌های تخصصی آمادگی در مسابقات جهانی شرکت می‌کنند و بعد بر اساس رده سنی، سطح توانمندی و عملکرد  تقسیم می‌کنیم که کدام یک در مسیریاب شرکت کند یا خلاقیت و ... .  دانش‌آموزان تیم روباتیک فقط اهل پایتخت هستند؟ دانش‌آموزان ما از شهر و استان‌های مختلف ایران مثل گیلان، مشهد، شیراز، البرز و ... هستند. البته چون این کار به قطعات و شرایط مالی نیاز دارد بیشتر آن‌ها اهل تهران هستند اما  نه همه تیم. مربی‌ها در تیم‌ها نقش تاثیرگذاری دارند اما در بعضی لیگ‌ها مانند لیگ خلاقیت پاسخ دانش‌آموزان به سوالات داوران یکی از آیتم‌های مهم و اثرگذار است ولی این مسئله در لیگ مسیریاب مسئله نیست.   نوجوانان در روباتیک چه چیزهایی یاد می‌گیرند و کجا به دردشان می‌خورد؟ همان‌طور که در دنیای امروز می‌بینیم و علایمش را داریم می‌بینیم دنیای هوش مصنوعی و روبات‌ها در حال پیشرفت است، بنابراین قطعا نوجوانان ما در آینده به عنوان حداقل یک شهروند و مصرف‌کننده در دنیا باید اطلاعات کافی از نحوه مواجهه با هوش مصنوعی و سیستم‌های هوشمند و خودکار داشته باشند، چه برسد به این که خودشان در این حوزه فعالیت هم داشته باشند، بنابراین دنیای آینده دنیای همین‌هاست و البته که نوجوان‌ها علاقه زیادی به بحث‌های روباتیک از برنامه‌‌نویسی تا الکترونیک دارند.  روباتیک به درد چه نوجوان‌هایی می‌خورد؟ خانواده‌هایی که فکر می کنند فرزندشان کنجکاوی خاص و جسارتی در تحلیل و بررسی، ساخت‌و‌ساز، برنامه نویسی و منطق‌های الگوریتمی و ریاضی دارد به افراد باتجربه در این زمینه مراجعه کنند تا یک سنجش اولیه صورت بگیرد و بعد وارد دوره آموزش و شرکت در مسابقات شوند. البته شرکت در مسابقات بخشی از فرایند آموزشی است که باعث می‌شود دانش‌آموز راهش را پیدا کند و وقتی وارد دانشگاه می‌شود، مسیرش را بشناسد. برای مثال تازه در ترم سوم مهندسی برق متوجه نشود که اشتباهی آمده و باید مهندسی مکانیک می‌خوانده است. به جرئت می‌توانم بگویم دانش‌آموزان 12،10ساله ما که دارند در دوره‌های تخصصی شرکت و کار می‌کنند از نظر عملیاتی و کاربردی نسبت به دانشجوی برق و کامپیوتر و الکترونیک خیلی بهتر کار می‌کنند.  در این رشته با چه چالش‌هایی مواجه می‌شوند؟ دانش‌آموزانی که در حال آمادگی برای شرکت در مسابقات جهانی پکن بودند بین یک تا یک‌ماه‌ونیم برای آمادگی در مسابقات وقت گذاشتند. به جرئت می‌گویم بیشتر بچه‌های تیم ما تا ساعت  12 و یک شب کنار مربی بودند تا پروژه‌شان را تکمیل کنند؛ دانش‌آموزانی که شاید برای دو خط درس خواندن، اولیا را به زحمت می‌انداختند، محل اردو را ترک نمی‌کردند تا کارشان به نتیجه برسد. البته همه قرار نیست در رشته روباتیک فعالیت کنند اما هر نوجوانی که در این زمینه علاقه و استعداد دارد می‌تواند در آن موفق شود. من 15سال است که در زمینه روباتیک فعالیت می‌کنم و در این سال‌ها برایم دو نکته جالب بود. دانش‌آموز دختری داشتیم که در سال 95 مقام آورد و آن زمان هو شد ولی الان دانشجوی برق دانشگاه شهید بهشتی است و دارد کتاب می‌نویسد. الان هم در تیم‌مان 15 نفر دختر داشتیم و برایم اتفاق جالبی است که مدرسه‌های دخترانه هم به موضوع روباتیک علاقه‌مند شدند.