در باب کابینه چهاردهم

ترکیب اعضای پیشنهادی کابینه چهاردم از سوی رئیس‌جمهور بیش از هر چیزی نشان‌دهنده دیدگاه‌ها، جهت‌گیری‌ها و موقعیت آقای پزشکیان در میان جریان‌های سیاسی است. آقای پزشکیان اصلاح‌طلبی است که برخلاف تعداد زیادی از اصلاح‌طلبان، نگاه جریانی دارد و خود را جنبشی تعریف نکرده است. از این نظر، اصلاح‌طلبی آقای پزشکیان آن نوعی است که در کنار اصولگرایی، بال دیگر نظام محسوب می‌شود و حاضر به رقابت و فعالیت در درون نظام و برای اعتلای آن است نه آن که درصدد اتخاذ مواضع اپوزیسیونی و فعالیت در قالب «اپوزیسیون در قدرت» باشد. جالب آن که آقای پزشکیان در جریان فعالیت‌های انتخاباتی، خود را «اصولگرای اصلاح‌طلب» دانست که در عین اعتقاد و پایبندی به اصول، به ضرورت اصلاحات در درون نظام هم باور دارد و درصدد تحقق آن است. 
مبتنی بر این نگاه است که ایشان دولت خود را «وفاق ملی» نامید و در چینش کابینه نیز کوشیده است در عین مشورت با همه گروه‌ها و جریان‌های سیاسی، اما از موضع اصولگرایی اصلاح‌طلبانه و با رویکرد ایجاد وفاق ملی ظاهر شود. در همین چارچوب، ایشان تلاش کرده ضمن دوری جستن از گرایش‌های تند و افراطی هر دو جریان سیاسی، از افراد توانمند و همگرای هر دو جریان استفاده کند و حتی برخی دولتمردان سابق را نیز در مسئولیت خود ابقا کند یا در جا‌های دیگر به کار گیرد. به همین دلیل، اگرچه سهم عمده در ترکیب کابینه پیشنهادی همچنان برای اصلاحات – اعتدال است، اما در مواجهه با نخبگان جریان رقیب نیز کوشیده است ضمن فاصله‌گیری از برخی افراد احتمالاً جنجال‌آفرین و تندرو، از افرادی که با نگاه همگرای او قرابت دارند نیز استفاده کند. همین موضوع نشان می‌دهد که رئیس‌جمهور در چینش کابینه به چند اصل مهم به‌خوبی توجه کرده است:
۱. بازیگری در چارچوب نظام را به عنوان یک اصل مهم مدنظر قرار داده است. به همین دلیل، با وجود اصالت اصلاح‌طلبی، اما در بازی اصلاح‌طلبان رادیکال خود را گرفتار نکرده است. می‌توان گفت که انتقادات بخشی از اصلاح‌طلبان به او در چینش کابینه، ریشه در این واقعیت دارد. 
۲. تلاش کرده وفاق ملی را از حد حرف خارج و آن را در عمل خود یعنی تشکیل کابینه متجلی کند. از این نظر، ترکیب و چینش کابینه تا حدود زیادی تأمین‌کننده وفاق و همگرایی ملی است. 
۳. به نظر می‌رسد که او در تلاش است فارغ از ملاحظات سیاسی و جریانی، به کارآمدی و گره‌گشایی از وضع موجود کشور بیندیشد. به همین دلیل، در چینش کابینه، با نگاه صرف سیاسی عمل نکرده و از موضع فراجناحی و غیرسیاسی ظاهر شده است. با این حال، ممکن است گفته شود که وجود برخی افراد اصلاح‌طلب در فهرست پیشنهادی کابینه که برخی نمایندگان مجلس به دلیل مواضع گذشته آنها، به صورت جدی مخالف آن‌ها هستند، چگونه با معیار‌های ذکر شده قابل جمع و تحلیل است؟ به صورت اجمالی باید گفت که اولاً در تحلیل ترکیب کابینه پیشنهادی نباید نگاه صفر و صدی داشت و ثانیاً اصولگرایان از جمله نمایندگان اصولگرای مجلس که مخالف برخی گزینه‌های پیشنهادی کابینه هستند، نباید انتظار داشته باشند که آقای پزشکیان تمام خواسته‌های آن‌ها در چینش کابینه را مدنظر قرار دهد، زیرا به هر حال، او اصالت و خاستگاه اصلاح‌طلبی دارد. با این حال، نمایندگان مجلس باید با ملاحظه مجموع شرایط و در راستای انجام وظایف قانونی خود عمل کنند. واقعیت آن است که ترکیب کابینه، با وجود برخی انتقاد‌ها و ضعف‌ها، در مجموع نمره قابل قبولی می‌گیرد، زیرا شخص رئیس‌جمهور تلاش کرده ضمن حفظ نگاه وفاقی خود، کابینه‌ای به مجلس معرفی کند که بازیگری در چارچوب نظام را به صورت جدی مدنظر قرار دهد.