روزنامه خراسان
1403/05/29
از روسیه تا آمریکا؛ کدام رمان های خارجی را بخوانیم؟
گروه ادب و هنر- هنر ادبیات این است که می‌تواند آدمی را شیفته خود کند؛ شیفته زیبایی، قدرت، اصالت و انتقال پیام. وقتی یک رمان به دست می‌گیرید یا مشغول خواندن مجموعه شعری می‌شوید، این فرصت را پیدا می‌کنید تا از دنیای تکراریِ روزمره رها شوید و به سرزمین واژه‌ها سفر کنید و ساعتی بیاسایید. از میان آثار ادبی، رمان‌ها و داستان‌ها، دنیای دیگری دارند؛ آن‌ها با روایت سرگذشت شخصیت‌ها و بیان آن چه بر سرشان آمده، قصد دارند علاوه بر سرگرم کردن مخاطب، او را با تجربه زیسته افراد آشنا کنند. شاید برایتان جالب باشد بدانید رهبر انقلاب از جمله مخاطبان پروپا قرص کتاب، به‌ویژه رمان و داستان است. ایشان نه‌تنها رمان‌های ایرانی را می‌خوانند، بلکه مخاطب حرفه‌ای رمان‌ها و داستان‌های خارجی از نویسندگان بزرگ و نامدار مانند تولستوی، ویکتور هوگو، چخوف، جان اشتاین بک و... نیز هستند. در ادامه، به معرفی چند نویسنده خارجی که رهبر انقلاب آثارشان را خوانده‌اند، می‌پردازیم.
«دُن آرام»، از بهترین رمان‌های دنیا
مهم‌ترین اثر میخائیل شولوخوف، نویسنده اهل روسیه، رمان حماسی «دُن آرام» است. داستان دن آرام در بستر جامعه روسیه در دوره انقلاب و جنگ جهانی اول و نیز جنگ داخلی، با چنان قدرتی روایت شده که کتاب را به‌سختی می‌توان زمین گذاشت. این رمان چهارجلدی برای شولوخوف در سال 1965 میلادی، جایزه نوبل ادبیات را به همراه داشت. در ایران محمود اعتمادزاده به‌آذین، منوچهر بیگدلی و احمد شاملو این رمان را به فارسی برگرداندند. رهبر انقلاب درباره رمان «دن آرام» گفته‌اند: «دن آرام یکی از بهترین رمان‌های دنیاست. البته جلد اولش بهتر است... این را من قبل از انقلاب خواندم... چرا من آخوند در یک کشور اسلامی کتاب دن آرام را می‌خوانم؟ اگر جاذبه نداشته باشد، اگر این کتاب لایق خواندن نباشد، یک نفر مثل من نمی‌رود آن را بخواند. اهمیت «دُن آرام» شولوخوف، به خاطر این است که چفت و بند داستانی‌اش خیلی محکم است؛ یعنی همه جای این داستان، صحیح پیش آمده است».
«جان شیفته»، رمانی گرانبها
یکی از بزرگ ترین نویسندگان ادبیات فرانسه، رومن رولان است؛ نویسنده‌ای که در سال 1915 برنده جایزه نوبل ادبیات شد. یکی از مشهورترین آثار این نویسنده، «جان شیفته» است؛ رمانی چهارجلدی که فضایش در اوایل قرن بیستم می‌گذرد. رولان در این رمان روند بیداری و آگاهی زنان فرانسه را روایت می‌کند. رهبر انقلاب در دیدار دست‌اندرکاران «هفته کتاب» در سال 75 درباره این رمان تاکید کردند: «قیمت این کتاب «جان شیفته» رومن رولان به مراتب از این بیشتر است؛ هم تاریخ است، هم ادبیات است، هم اخلاق است، هم هنر است؛ این کتاب همه چیز است، این کتاب را من سال‌ها پیش خوانده‌ام». «جان شیفته» در ایران با ترجمه محمود اعتمادزاده به‌آذین به فارسی منتشر شد. این مترجم درباره ترجمه «جان شیفته» گفته‌است: «ترجمه این اثر پیرم کرد. چه سال‌ها که قطره قطره آب شدم و فروریختم».
«بینوایان»، معجزه‌ای در رمان‌نویسی
«بینوایان» اثر ویکتور هوگو، نویسنده بزرگ فرانسوی، از مهم‌ترین رمان‌های جهان است که اولین بار در سال 1862 میلادی به چاپ رسید. «بینوایان» روایتگر شورش ژوئن در پاریس در سال 1815 تا به ثمر رسیدن آن در سال 1832 میلادی است. جالب است بدانید این رمان مشهور که بارها و بارها در ایران ترجمه شده، اولین بار به دست یوسف اعتصامی، پدر پروین اعتصامی به فارسی ترجمه شد. اعتصامی نام رمان را «تیره‌بختان» گذاشت. بعد از آن در سال 1310 حسینقلی مستعان، پاورقی‌نویس مشهور این رمان را ترجمه کرد و به صورت پاورقی در روزنامه به چاپ رساند. در حال حاضر یکی از بهترین ترجمه‌های فارسی «بینوایان»، ترجمه محمدرضا پارسایار است. رهبر انقلاب درباره «بینوایان» گفته‌اند: «به نظر من «بینوایان» ویکتور هوگو برترین رمانی است که در طول تاریخ نوشته شده است. من همه رمان‌های طول تاریخ را نخوانده‌ام. شکی در این نیست، اما من مقدار زیادی رمان خوانده‌ام که مربوط به حوادث قرن‌های گوناگون هم هست. بعضی رمان‌های خیلی قدیمی را هم خوانده‌ام. وقتی نگاه می‌کنم به این رمانی که ویکتور هوگو نوشته، می‌بینم این چیزی است که اصلاً امکان ندارد هیچ کس بتواند بهتر از این بنویسد یا نوشته باشد و معروف نباشد و مثل منی که در عالم رمان بوده‌ام، این را ندیده باشم یا اسمش را نشنیده باشم. من می‌گویم بینوایان یک معجزه است در عالم رمان‌نویسی، در عالم کتاب‌نویسی».
«خوشه‌های خشم» و چپ‌های آمریکایی
از دیگر آثار داستانی ادبیات جهان، «خوشه‌های خشم»، نوشته جان اشتاین بک، نویسنده آمریکایی است. او از پرمخاطب‌ترین و مشهورترین نویسندگان قرن بیستم آمریکاست که در سال 1962 میلادی موفق به دریافت نوبل ادبیات شد. «خوشه‌های خشم» از بهترین آثار اشتاین بک است؛ رمانی که رکود بزرگ اقتصادی آمریکا در دهه 1930 و داستان خانواده‌ای کشاورز از اهالی اکلاهاما را روایت می‌کند که از زادگاه خود دورافتاده و مجبور به مهاجرت شده‌اند. عبدالحسین شریفیان، شاهرخ مسکوب و عبدالرحیم رضا اسکندری «خوشه‌های خشم» را به فارسی برگردانده‌اند. آیت‌ا... خامنه‌ای رمان «خوشه‌های خشم» را خوانده و درباره‌اش گفته‌اند: «شما ببینید آن وقت‌ها که در آمریکا خبری از موج چپ بود -حالا که دیگر این خبرها نیست- چپ‌های آمریکا اعم از گروه‌های کمونیست یا سوسیالیست و اجتماعاتشان تحت چه شرایطی زندگی می‌کردند! شما رمان‌هایی را که بعضی از نویسندگان دارای گرایش به چپ، مثل «هوارد فاست» نوشته‌اند -چند رمان او به فارسی هم ترجمه شده و بنده دیده‌ام- بخوانید و ببینید درباره چپ‌ها چه مطالب تکان دهنده‌ای آورده‌اند! همین کتاب معروف «خوشه‌های خشم» اثر «جان اشتاین بک» یا دیگر کتابش را که الان در ذهنم نیست، بخوانید و ببینید راجع به وضع چپ‌ها و برخورد سردمداران مرکز به اصطلاح دموکراسی با آن‌ها چه نوشته است»!
«گذر از رنج‌ها»، اثر نویسنده‌ای عجیب
ادبیات روسیه دو نویسنده با شهرت «تولستوی» دارد که هر دو رمان‌نویس‌های مشهوری هستند؛ لئو تولستوی و الکسی تولستوی. لئو تولستوی رمان مشهور «جنگ و صلح» را نوشته و الکسی تولستوی رمان خواندنی «گذر از رنج‌ها» را خلق کرده‌است. آیت‌ا... خامنه‌ای رمان «گذر از رنج‌ها» را رمانی عالی درباره انقلاب سوسیالیستی شوروی می‌دانند؛ یک رمان تاریخی و پرماجرا که در دوران پرآشوب روسیه در قرن هفدهم میلادی روی می‌دهد. رهبر انقلاب درباره الکسی تولستوی و رمان «گذر از رنج‌ها» گفته‌اند: «او که چند کتاب معروف هم دارد، نویسنده عجیبی است. آلکسی تولستوی تا سال 1925 میلادی، ضدانقلاب بوده است و حتی از کشور فرار می‌کند و به قول آقایان، به اصطلاح به عنوان «عنصر سفید» آن روزگار، به آلمان یا فرانسه می‌رود، ولی پس از مدتی که به شوروی برمی‌گردد، کتاب «گذر از رنج‌ها» را می‌نویسد. نمی‌دانم این کتاب را دیده‌اید یا نه؟ «گذر از رنج‌ها» رمانی بسیار عالی در باب انقلاب سوسیالیستی شوروی است. این آدم که ابتدا ضد انقلاب بوده است، چنین کتابی می‌نویسد».
سایر اخبار این روزنامه
مرثیه‌ای برای دکه‌های دیروز
هشدار به متولیان مقابله با ریزگردها
هدهد بر فراز اقامتگاه نتانیاهو
عواقب دور از انتظار سرکوب احساسات‌منفی
خداحافظی با «سامورایی» خوش‌سیمای سینما
روز داغ بهارستان
خودمختاری مدارس دولتی!
3 وعده مهم رئیس‌جمهور برای خراسان رضوی
گذشته؛ دستاویز نکوهش یا چراغ راه آینده؟!
مرگ مادر زن زیر چرخ های خودروی داماد !
بدرقه کاروان ورزشی پارا المپیک ایران از حرم مطهر رضوی
بلاگرهای مخفی در کمین هستند
از روسیه تا آمریکا؛ کدام رمان های خارجی را بخوانیم؟
