ماموریت ویژه آلثانی برای کنترل تنشها
گروه سیاسی: محمد بن عبدالرحمن آل ثانی، نخست وزیر و وزیر امور خارجه قطر دیروز دوشنبه (5 مرداد) در جریان یک سفر رسمی به ایران سفر کرد. این سفر از دو بُعد بسیار حائز اهمیت بود. نخست اینکه سفر عبدالرحمن آل ثانی در شرایطی صورت میگیرد که منطقه با سطحی گسترده از تنشهای بیسابقه مواجه است و تنشهای محور مقاومت با رژیم اسرائیل به بیسابقهترین حد ممکن رسیده است. در سطح دوم، سفر وزیر امور خارجه قطر به تهران، نخستین دیدار رسمی دولت چهاردهم پس از استقرار است. به روایت دیگر، نخستین سفر یک مقام رسمی از کشور ثالث بعد از استقرار دولت چهاردهم به نام وزیر امور خارجه قطر ثبت شد.
به گزارش «تجارت»، محمد بن عبدالرحمن آل ثانی بعد از ورود به تهران با سیدعباس عراقچی، وزیر امور خارجه کشورمان دیدار و گفتوگو کرد. در ادامه او با مسعود پزشکیان، رئیسجمهور کشورمان نیز دیدار کرد تا مهمترین مسائل منطقه و نیز مناسبات دو جانبه مورد بررسی و گفتوگو قرار بگیرد. با این وجود، همچنان مساله مهم برای افکار عمومی و ناظران سیاسی این است که وزیر امور خارجه قطر از سفر به ترهان در یکی از حساسترین برهههای تاریخ سیاسی خاورمیانه معاصر چه اهدافی دارد یا حامل چه پیامهایی است؟
پیام آمریکا درباره پرونده انتقام ترور اسماعیل هنیه
سفر آلثانی به ایران در شرایط خاص منطقهای صورت میگیرد که در درون آن همچنان پرونده تنبیه رژیم صهیونیستی باز است. تلاشهای آمریکا و اروپا برای عدم انتقام محور مقاومت عملا بینتیجه باقی مانده و روز یکشنبه، همزمان با مراسم اربعین نخستین مرحله انتقام حزبالله علیه رژیم اسرائیل طی یک حملات موشکی و راکتی گسترده اجرایی شد. در چنین شرایطی، آمریکاییها با تمام توان تلاش دارند از رژیم تلآویو حمایت کنند. به گونهای که حتی دیروز دو ناو هواپیمابر آمریکایی در تنگه هرمز نیز مستقر شدند.
اکنون، این احتمال مطرح است که آل ثانی اکنون پیام هایی را از طرف دولت بایدن به ایران منتقل کند. در واقع، جو بایدن در سال ۲۰۲۲ قطر را به عنوان متحد اصلی غیر ناتوی خود تعیین کرد. قطر همچنین به عنوان یک مرکز استراتژیک برای عملیات نظامی ایالات متحده در منطقه خلیج فارس عمل میکند و میزبان پایگاه نیروی هوایی العدید است که بزرگترین پایگاه ایالات متحده در منطقه به شمار می رود. لذا بسیار طبیعی است که آلثانی حامل پیام آمریکا برای ممانعت از افزایش تنشها باشد.
این موضوع در شرایطی است که اخیرا «سید عباس عراقچی» وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران در پیامهایی در شبکه اجتماعی ایکس، گزارشی از رایزنیهای ۲ روز اخیر با همتایان خود را ارائه کرد. عراقچی نوشت: دیروز و امروز وزرای خارجه مصر، ترکیه و عربستان برای تبریک تماس گرفتند. حرکت به سمت یک «منطقه قوی و متحد» از طریق گفتوگو، همکاری، همافزایی و همدلی با کشورهای منطقه از اولویتهای سیاست خارجی دولت چهاردهم است. وزیر خارجه ایران در ادامه خبر داد: آنتونیو تاجانی وزیر خارجه ایتالیا امروز برای تبریک تماس گرفت. بحث مفصلی در مورد منطقه داشتیم. به ایشان گفتم واکنش به اقدام تروریستی رژیم صهیونیستی در تهران حتمی است. این واکنش دقیق و حسابشده خواهد بود. برخلاف رژیم صهیونیستی ایران به دنبال گسترش تنش نیست اگرچه از آن هراسی ندارد.
آتشبس در غزه
یکی دیگر از ابعاد قابل توجه درباره سفر وزیر امور خارجه قطر به ایران میتواند در ارتباط با موضوع آتش بس در غزه باشد. سفر محمد بن عبدالرحمن آل ثانی به تهران در شرایطی صورت میگیرد که همچنان مذاکرات ویلیام برنز رئیس سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا (سیا) و نماینده کاخ سفید در امور خاورمیانه در قاهره با مقامهای مصر و قطر درباره آتشبس و تبادل اسرا پشت درهای بسته ادامه دارد. هر چند هنوز هیچ رسانه ای درباره مسائل مورد توافق یا اختلافات در این مذاکره گزارشی ارایه نداده است اما به نظر میرسد توافقاتی میان طرفین حاصل شده است. در همین ارتباط، «بدر عبدالعاطی» وزیر امورخارجه مصر اخیرا تاکید کرده که به توافق برای آتش بس امیدوار هستیم، توافقی که براساس آن جنگ در غزه متوقف و تبادل اسرا میان اسرائیل و حماس انجام شود. وی افزود: در تلاش هستیم تا تلاش های میانجی گرانه برای کاهش سطح تنش در منطقه راه گشا باشد تا مانع از آن شود که این درگیری ها گسترش یابد.
با این تفاسیر به نظر میرسد یکی از محورهای رایزنی سکاندار دستگاه دیپلماسی دوحه در ارتباط با آخرین دستاوردهای مذاکره و تلاش برای همراه کردن تهران با آن باشد. به روایتی شفافتر آمریکا و طرفهای مذاکره کننده در موضوع آتشبس در غزه، به خوبی میدانند که همراه کردن تهران با خود میتواند گامی مهم در مسیر موفقیت صلح در منطقه و پایان درگیریها در غزه باشد. ایران بدون تردید از نفوذی قابل توجه در میان سران حماس برخوردار است و همراهی تهران میتواند این گروه جهادی را با آتشبس و توافقات به دست آمده همراه کند.