تمرکز واشنگتن بر استراتژی چین‌هراسی


سیدجلال ساداتیان
کارشناس مسائل بین‌الملل

بحث رقابت هسته‌ای شرق و غرب که به صورت مشخص در ابتدا اتحاد جماهیر شوروی شاخص آن بود و برخی دیگر هم به دنبال همین تفکر و راهبرد مسکو بودند به نوعی به یک تهدید تبدیل شد و در مقابل برخی به دنبال آن بودند که ناتو را در این میان مقابل روسیه قرار دهند. این روند به جایی رسید که آمریکا و ناتو اعتقاد داشتند به هر ترتیب مسکو و شرق به صورت کلی در حوزه هسته‌ای بالاخره وارد یک رقابت مشخص می‌شوند. در این میان باید توجه شود که بسیاری از کشورهای جدا شده از بلوک شرق به سمت غرب متمایل شدند و این در حالی بود که روس‌ها همچنان به دنبال آن بودند که بتوانند به صورت علنی استراتژی خود را پیش ببرند که حمله به اوستیا و آبخازیا یکی از اقدام‌های کرملین بود. پس از آن هم شاهد حضور روسیه در لاذقیه واقع در سوریه بودیم و سپس مساله اوکراین و استقلال شرق این کشور با حمایت روسیه از جدایی‌طلبان روس‌تبار مطرح شد و در این راستا دیده می‌شود که سلاح‌های هسته‌ای تاکتیکی روسیه علاوه بر بلاروس در شرق اوکراین هم به نوعی دیگر دیده می‌شود. به موازات این روند چین هم به صورت چراغ خاموش در حال گسترش نفوذ خود و توسعه منافعش است و این در حالیست که حتی پکن در حوزه تایوان نمی‌خواهد به صورت علنی مقابل ایالات متحده بایستد. در این راستا باید توجه شود که با افزایش موج تنش در خاورمیانه، غرب مجبور شد تا بخشی از نیروهای خود را بر پرونده اوکراین متمرکز کند و بخش دیگر را به تحولات منطقه اختصاص دهد و بر همین اساس است که باید گفت واشنگتن از چین و تمرکز بر شرق تا حد زیادی فاصله گرفت. در این میان اینکه ایالات متحده اعلام می‌کند که سند راهبرد جدید هسته‌ای خود را با تمرکز بر زرادخانه‌های هسته‌ای چین در دستور کار اجرایی دارد، نشان از یک تهدید کلی برای ایالات متحده از سوی شرق و به خصوص پکن خواهد داشت. به موازات این روند باید توجه شود که آمریکا می‌داند در منطقه به دلیل فشار اسرائیل و تنشی که آنها ایجاد کرده‌اند، باید در خاورمیانه حضور داشته باشد اما واقعیت این است که واشنگتن باید در این راستا به سمت کنترل چین پیش برود تا بتواند در آینده آنچه را که به عنوان خطر از سوی پکن احساس می‌کند، دفع کند. از منظر دیگر کره‌شمالی هم که در واکنش به راهبرد هسته‌ای آمریکا اعلام کرده توانمندی هسته‌ای خود را افزایش می‌دهد، در راستای اقدامات چین باید مورد تحلیل قرار بگیرد و اساساً نباید این کشور را جدای از پکن تحلیل کنیم. این سه ضلعی به نوعی علیه ایالات متحده در حال فعالیت هسته‌ای و موشکی هستند اما در نهایت آنچه برای واشنگتن اهمیت خواهد داشت، زرادخانه‌های چین است که یک تهدید علنی برای آمریکا محسوب می‌شود.