نقشه راه عبور از گرانی و تورم
[ مهدی جابری ] رهبر معظم انقلاب اسلامی در نخستین دیدار رئیس‌جمهور و دولت چهاردهم، رعایت اولویت‌ها با توجه به منابع و فرصت محدود و کارهای زیاد پیش رو را مورد توجه قرار دادند و گفتند: «برخی اولویت‌ها مربوط به مسائل فوری است، مانند مسئله تورم و گرانی که باید به صورت مناسبی آنها را حل کرد اما برخی اولویت‌ها ناظر به مسائل زیرساختی است که اگر امروز از آن غفلت شود 10 سال بعد باید به ناچار آن کار را آغاز کرد.»
در همین زمینه از 9 تن از اساتید اقتصاد دانشگاه ها سوال کردیم دولت چهاردهم برای حل سریع بحران تورم و گرانی چه اقداماتی باید انجام دهد.
آنچه در ادامه می‌خوانید، پاسخ‌های کوتاه و تیتروار این صاحب‌نظران به سوال خبرنگار «شهروند» است.
طهماسب مظاهری:
حل کسری بودجه و تنظیم سیستم بانکی و بازار سرمایه
طهماسب مظاهری رئیس کل اسبق بانک مرکزی ایران اظهار می‌دارد: «اولین نکته این است که باید کسری بودجه دولت مهار شود. اکنون که زمان نوشتن بودجه است، باید آقای پورمحمدی رئیس سازمان برنامه و بودجه با همه قدرتش و دولت با همه توان خود، کسری بودجه را تا حد ممکن به پایین‌ترین سطح برسانند.»
وی می‌افزاید: «برای باقیمانده امسال که تقریبا شش ماه است، دولت باید تا حد امکان جلوی هزینه‌های اضافه و غیرضروری حتی در حد یک ریال را بگیرد و همین بودجه مصوب را نیز بسیار سختگیرانه هزینه کند.
نکته دیگر این است که دولت باید به فریاد سیستم بانکی و بازار سرمایه برسد. چون بازار سرمایه از نظر جذب سرمایه‌های مردم دارای اهمیت است و می‌تواند گزینه مناسبی برای کنترل تورم باشد. درباره سیستم بانکی هم لازم است که دولت تا حد ممکن، تسهیلات تکلیفی را از دوش بانک‌ها بردارد و به حداقل برساند.
مرتضی الله‌داد:
دولت با دنیای خارج در ارتباط باشد
مرتضی الله‌داد تحلیلگر مسائل اقتصادی اظهار می‌دارد: «اولین نکته‌ای که باید مدنظر دولت باشد، ارتباط با دنیای خارج و آشتی با جهان است تا کشور از این حالت جزیره‌ای خارج شود. برقراری تعاملات پولی و رفع مسائلی که امروز بانک‌‌های کشور را به بن‌بست رسانده و تجارت خارجی را گران کرده و هزینه‌های مبادله را افزایش داده است باید در دستور کار دولت باشد. یکی از این موارد مربوط به FATF است.»
وی تاکید می‌کند: «مهمترین اقدام دولت برای حل فوری گرانی و تورم را آشتی با جهان و دنیای خارج می‌دانم.»
محمد امینی رعیا:
باید مسیر «حکمرانی ارزی» را انتخاب کنیم
محمد امینی رعیا مدیر اندیشکده اقتصاد مقاومتی معتقد است: «عامل اصلی تورم‌های بالاتر از میانگین در کشور ما، مربوط به نرخ ارز است.»
وی می‌افزاید: «اگر بخواهیم به میانگین تورم‌های سابق برگردیم و شرایط بهتری را تجربه کنیم، باید مسیر حکمرانی ارزی را انتخاب کنیم.»
حسین درودیان:
نیاز به چشم‌انداز مثبت در مناسبات خارجی داریم
حسین درودیان تحلیلگر مسائل اقتصادی می‌گوید: «کاهش جدی تورم نیازمند ایجاد یک چشم‌انداز مثبت و مناسب در مناسبات خارجی و ارزی ما است. به نظر من چنین چشم‌اندازی در حال حضور وجود ندارد.»
مهدی پازوکی:
انضباط پولی باید به اقتصاد ایران بازگردد
مهدی پازوکی اقتصاددان و استاد دانشگاه علامه طباطبایی بیان می‌کند: «به نظر من دولت باید سه کار مهم را در دستور کار قرار دهد. اولین نکته، اصلاح و تغییر سیاست خارجی در جهت منافع ملی ایران است.»
وی می‌افزاید: «دومین نکته، ایجاد انضباط اقتصادی است. یعنی دولت باید انضباط را به اقتصاد ایران بازگرداند. »
پازوکی در توضیح بیشتر درباره انضباط پولی، ادامه می‌دهد: «باید میزان بدهی دولت به بانک مرکزی و نیز بدهی بانک‌ها به بانک مرکزی کاهش یابد. دیگر اینکه انضباط مالی در سند بودجه برقرار شود و دولت هزینه‌های غیرضروری و زائد خود را در همین بودجه 1403 کاهش دهد.»
محمد خوش‌چهره:
دولت باید جلوی نوسانات ارزی را بگیرد
محمد خوش‌چهره اقتصاددان اظهار می‌دارد: «تورم در شکل متعارف خود دارای دو دلیل اصلی است. یکی اینکه هزینه‌های تولید و خدمات بالا می‌رود که مربوط به موضوعاتی همچون دستمزد، انرژی، مواد اولیه، حمل و نقل و.. است. در اینجا باید بررسی شود که تاثیر کدامیک از این موارد بر افزایش هزینه‌های تولید وخدمات، بیشتر از بقیه است تا برای کنترل آن اقدام کرد.»
وی ادامه می‌دهد: «دومین دلیل، فشار ناشی از تقاضا است. ممکن است عرضه کالا و خدمات به صورت محدود باشد و تقاضای آن افزایش یابد. البته در این مورد، عوامل روانی نیز تاثیرگذار است. بنابراین باید به این مساله در کنترل تورم و گرانی توجه داشت.»خوش‌چهره می‌افزاید: «اگر از این دو دلیل که در همه دنیا وجود دارد عبور کنیم، باید توجه داشته باشیم که در کشور ما با عوامل روانی و جنگ اقتصادی مواجه هستیم که به طور مستقیم، پول ملی و ارزش آن را هدف قرار می‌دهد. در این موضوع باید به برخی غفلت‌های داخلی و نیز فعالیت‌های سازمان‌یافته دنیای سلطه به سرپرستی آمریکا و رژیم صهیونیستی توجه داشته باشیم.»این اقتصاددان تاکید می‌کند: «اگر بخواهم به یک اولویت مهم اشاره داشته باشم، این است که دولت باید جلوی نوسانات ارزی را بگیرد. به هرحال تزریق‌کننده اصلی ارز، خود دولت است و باید در این زمینه طوری برنامه‌ریزی کند که ارزش پول ملی کاهش نیابد.»
وحید شقاقی شهری:
دولت از سیاست تثبیت ارزی دست بکشد
وحید شقاقی شهری، اقتصاددان اظهار می‌کند: «توصیه بنده به تیم اقتصادی دولت چهاردهم این است که چنانچه به دنبال کنترل ماندگار نرخ تورم است باید اولا از سیاست‌های مالی و بخش واقعی اقتصاد شروع کند و برنامه روشنی برای مهار ناترازی‌های اقتصاد ایران داشته باشد. دوم اینکه تلاش کند گسست بخش واقعی از بخش پولی را حل کند.» وی می‌گوید: «نکته سوم این است که درصورت احتمال تداوم یا تشدید تحریم‌های اقتصادی، چنانچه دولت اصرار بر تداوم سیاست‌های تثبیت ارزی در شرایط تحریمی دارد باید الزامات این سیاست یعنی حاکمیت ریال، کنترل قاچاق، نظارت هوشمند بر نظام توزیع کالا و جلوگیری از خروج سرمایه (کنترل حساب سرمایه) را در دستور کار قرار دهد.
شقاقی شهری تصریح می‌کند: «درضمن در صورت سناریوی حل مساله تحریم‌های اقتصادی یا کاهش شدت آن، باید دولت از سیاست‌های تثبیت ارزی دست بکشد و سیاست مداخله موثر در کریدور بازار آزاد را دنبال کند تا حداقل رانت ارزی کاهش یابد و کسری‌های تجاری و حساب سرمایه مهار شود.»
عبده تبریزی:
اصلاحات اقتصادی باید گام به گام باشد
حسین عبده تبریزی عضو سابق شورای عالی بورس و تحلیلگر اقتصادی معتقد است: «حتما باید اجرای اصلاحات اقتصادی به صورت گام به گام صورت گیرد.»
وی تصریح می‌کند: «اگر مردم چشم‌انداز مناسبی از سیاست‌های آتی دولت در زمینه تنش‌زدایی بین‌المللی و اِعمال سیاست‌های اصلاحی در اقتصاد داشته باشند، انتظارات آنان و به‌دنبال آن، تورم هم تعدیل می‌شود.»
علی سعدوندی:
تسهیل کسب و کارها مدنظر دولت باشد
علی سعدوندی تحلیلگر اقتصادی می‌گوید: «متأسفانه موج تورمی باعث پیدایش وضعیت خطرناکی شده است و دولت باید برای این مسئله اولویت قائل شود.»
وی می‌افزاید: «دولت باید هم به فکر کنترل تورم باشد و هم سیاست‌های طرف عرضه را در پیش بگیرد. یکی از این سیاست‌ها تسهیل کسب‌وکارها است که تا حدی در دولت سیزدهم انجام شد اما متأسفانه کامل نبود و دستگاه‌ها همکاری لازم را نمی‌کردند.»سعدوندی تاکید می‌کند: «اگر دولت بخواهد درست کار کند، باید همزمان هم در زمینه دیپلماسی فعالیت کند و هم سعی کند اصلاحات اقتصادی جدی انجام دهد.»
