گروه اقتصاد کلان: بازار سرمایه طی حدود چهار سال اخیر با رکود عمیقی مواجه بوده است. این رکود عمدتا تحت تاثیر سیاست های انقباضی و نرخ بهره و شکاف شدید بین دلار نیما و آزاد رخ داده که مستقیما حاشیه سود شرکت ها را تحت تاثیر قرار داده است. این روند در ماه های گذشته و در گزارش های مالی شرکت های بزرگ نیز به وضوح دیده شد. حالا در این شرایط همگی منتظر هستند که ببینند راهکارهای دولت چهاردهم برای خروج بازار سرمایه از این رکود عمیق چیست؟ به گزارش تجارت، جریان معاملات روز چهارشنبه نمایی از امیدواری معامله‌گران و سرمایه‌گذاران به بازدهی مثبت بورس در هفته آتی دارد. در پایان معاملات روز چهارشنبه، دماسنج اصلی تالار شیشه‌ای با رشد 0.4 درصدی، معادل هشت هزار و 226 واحد از ارتفاع این شاخص، در سطح دو میلیون و 76 هزار و 253 واحدی قرار گرفت. رشد ارتفاع نماگر اصلی بازار سرمایه در حالی اتفاق افتاد که شاخص هم‌وزن به‌‌‌ عنوان نشان‌دهنده روند عمومی قیمت شرکت‌های کوچک و متوسط، عملکردی موازی به ثبت رساند و با رشد 0.51 درصدی (معادل سه هزار و 292 واحد) در پله 648 هزار واحدی قرار گرفت. تابلو بورس اوراق بهادار تهران، ارزش معاملات خرد (سهام، حق تقدم و صندوق‌های سهامی) را در روز چهارشنبه، بالغ بر دو هزار و 668 میلیارد تومان نشان می‌داد. این تابلو همچنین حجم معاملات روز چهارشنبه را 5.5 میلیارد برگه سهم نشان می‌دهد. از سوی دیگر، بررسی آمار مالکیت افراد حقیقی در این روز از ورود سرمایه آنها به بازار سهام حکایت دارد. شاخص ورود و خروج سرمایه در پایان معاملات روز چهارشنبه بورس از ورود 158.6 میلیارد تومانی پول حقیقی به سهام، حق تقدم و صندوق‌های سهامی خبر می‌دهد. جریان معاملات در بورس تهران در آخرین روز هفته پیشین، به گونه‌ای پیش رفت که سه چهارم تابلوهای بورسی قامت سبز به خود گرفتند. ارزش معاملات خرد اما همچنان در کریدور دو هزار و 500 میلیارد تومانی باقی ماند. افزایش تقاضا و برتری قدرت خریداران در آخرین روز هفته، نشان از امید زیاد سرمایه‌گذاران و اهالی تالار شیشه‌ای به آغاز مثبت هفته پیش رو دارد. در حال حاضر ترکیب محدودیت دو درصدی دامنه نوسان در کنار پمپاژ اخبار مبنتی حمایت‌های بانکی از بازار سرمایه، توانسته نقشه بازار را به رنگ سبز نگه دارد. در راستای پیش بینی بورس در روزهای آتی کارشناسان معتقدند تارگت حرکت صعودی جاری بازار، ارتفاع دو میلیون و 300 هزار واحدی شاخص کل است. بنابراین می‌توان انتظار داشت در روز شنبه جریان معاملات به سمت تقاضا سنگینی کند. عبدالناصر همتی، وزیر اقتصاد، در مصاحبه‌ای از اهمیت بازار سرمایه گفت. این موضوع سطح تقاضا را در بازار سهام افزایش داد و موجب رشد حدود 22 هزار واحدی شاخص کل شد. معاملات دیروز سهام در جهت کندل معاملاتی روز گذشته بسته شد و در پایان بورس امروز، شاخص کل با رشد 22 هزار و 383 واحدی که معادل 1.08 درصد این شاخص است، روبه‌رو شد. بر این اساس شاخص کل در پایان معاملات دیروز در سطح دو میلیون و 98 هزار واحدی ایستاد. در طرف دیگر، قیمت معاملات سهم‌های کوچک بازار سهام نیز افزایش یافته است؛ به طوری که شاخص هم‌وزن بازار در پایان بورس دیروز پنج هزار و 777 واحد که معادل 0.89 درصد این شاخص است، افزایش ارتفاع داد و به سطح 654 هزار واحد رسید. گفتنی است تابلو بورس اوراق بهادار تهران در روز جاری، حجم معاملات را 4.9 میلیارد برگه سهم و ارزش معاملات خرد (سهام، حق تقدم و صندوق‌های سهامی) را دو هزار و 685 میلیارد تومان نشان می‌دهد.

ورود و خروج پول حقیقی
تراز پول حقیقی در سهام، مانند روز معاملاتی چهارشنبه، دیروز مثبت بود. به طوری که در پایان بورس دیروز حدود 840 میلیارد تومان پول حقیقی به بازار سهام تزریق شده است. موضوع دیگری که باید عنوان کرد اینکه تا لحظه تنظیم این گزارش حدود 63 میلیارد تومان پول حقیقی از صندوق‌های درآمد ثابت خارج شده است. وزیر اقتصاد در روزهای اخیر قول داده با سیاست های ضد بورس مقابله می کند. به همین دلیل بورس به صف خرید رسید تا نشان دهند که منتظر اقدامات جدی و عملی وزیر اقتصاد است.
اما عبدالناصر همتی وزیر اقتصاد اعلام کرد که دربرابر تصمیماتی که منجر به آسیب به بورس می شود خواهد ایستاد. همین موضوع به سیگنالی برای مثبت شدن بازار سهام شد. با توجه به اینکه بورس این دوره بعد از یک دوره رکود طولانی به کف قیمت رسیده است و ارزش دلاری آن به حدود ۱۲۰ میلیارد دلار رسیده است هر تصمیم مثبتی می تواند یک سیگنال مثبت برای بورس باشد. با این حال هنوز بازار سهام با چالش هایی مواجه است و وزیر اقتصاد باید نرخ سود اوراق و رقابت بانک ها برای جذب سپرده با نرخ های بالاتر را اصلاح کند تا نخستین گام برای رشد پایدار بورس برداشته شود. در غیر اینصورت هیجانات ناشی از سخنان وزیر اقتصاد موقتی خواهد بود و بار دیگر بورس به روند قبلی برمیگردد. فرآیند واریز مبالغ حمایتی به صندوق توسعه از سوی بانک ها بعد از دیدار وزیر اقتصاد با مدیران بانک های دولتی گویا اجرایی شده است. همین مساله منجر شد تا بازار سهام در حال حاضر به صف خرید برسد. این اقدام می تواند به بازگشت اعتماد به بورس کمک کند. ولی نباید فراموش کرد که رفع مداخله هایی از جنس قیمت گذاری دستوری و تاکتیک های اجرایی برای بهبود بازارها اهمیت بالایی دارد. صحبت های همتی در روزهای اخیر حکایت از این داد که اصلاحات اقتصادی به نفع بازار سهام ادامه خواهد داشت. هرچند این موضوع تنها به سیاست های وزارت اقتصاد بر نمی گردد، بلکه وزارت صنعت، وزارت نفت و ... نیز در این تصمیم گیری ها دخیل هستند. حالا باید منتظر ماند که سایر وزرای اقتصادی دولت چه اقداماتی در مسیر مدیریت نقدینگی خواهند داشت.
حسن کاظم زاده، کارشناس بازار سرمایه معتقد است که زمانی که همتی جانشین سیف شد؛ دو کار ساده انجام داد، بساط ۴۲۰۰ برای صادرکنندگان جمع شد. همچنین از رقابت مخرب بانک ها در پیشنهاد نرخ سود بالا با اقدام های نظارتی و عملیاتی جلوگیری کرد. اجرای این موارد می تواند سیگنال مثبتی را برای بازار سهام به وجود بیاورد کاظم زاده درباره سیاست های وزیر اقتصاد در دولت چهاردهم گفت: با توجه به اینکه زمانی که همتی جانشین سیف شد؛ دو کار ساده انجام داد، بساط ۴۲۰۰ برای صادرکنندگان جمع شد. همچنین از رقابت مخرب بانک ها در پیشنهاد نرخ سود بالا با اقدام های نظارتی و عملیاتی جلوگیری کرد. اجرای این موارد می تواند سیگنال مثبتی را برای بازار سهام به وجود بیاورد. او با نگاهی به روند بازار سهام افزود: پس از اوج بورس در مرداد ۹۷ روند مثبت تا اواخر سال ۹۸بد نبود و بورس بازده بسیار مطلوب نسبت به همه ی بازارها داده بود. دلار و رقابت بانک ها کنترل شده بود. با شروع کرونا اما اوضاع به هم ریخت، بورس حبابی شد، دلار شروع به رشد کرد و آن تجربه دو سه ماهه تلخ تشکیل حباب بوجود آمد. در شرایط فعلی نیز همین حرف هایی که به ظاهر ساده می آید در صورت اجرا می تواند بورس را تکان دهد. کاظم زاده تصریح کرد: امروز هم مشابه چهارشنبه تعداد نماد صف خرید رسیدند زیاد بود بازار فعلا با توجه به جو کاهش احتمال تقابل نظامی و همچنین جو حمایتی مثبت و صف خرید شده است. اما این صف های خرید چندان محکم نیستند و بسیاری منتظر عملکرد بازار در اولین عرضه های سنگین هستند. امروز بخش یا تمامی از صف خرید برخی نمادها عرضه شد و به همین دلیل ارزش معاملات خرد به ۱۸۰۰ میلیارد تومان رسید. نرخ دلار در بازار آزاد به کمتر از ۵۹ هزار تومان نیز نفوذ کرد. بعد از ترور هنیه این نرخ در بازار آزاد تجربه نشده بود. فشار عرضه در بازار تتر و نبود خریدار در آنجا در کنار خبر افتتاح تالار مبادلات ارز توافقی، باعث شده امیدواری به ثبات نرخ ارز آزاد افزایش یابد. این موضوع در کنار رشد نرخ ارز نیمایی یک سیگنال برای بازار سهام محسوب می شود. به طور قطع رویکرد اخیر وزیر اقتصاد در قبال بازار سهام نیز نشان می دهد که رشد نرخ ارز نیمایی ادامه پیدا می کند. در مقابل سیاست دولت چهاردهم در راستای کنترل تورم در مسیر افزایش تدریجی نرخ ارز نیمایی خواهد بود. چراکه از این طریق دولت می تواند شرکت های بیشتری را برای رفع تعهدات ارزی به خط کند. افزایش ورودی ارز به سامانه نیما منجر می شود عملا سیگنال تورمی نرخ ارز کنترل شود. در نتیجه دولت راحت تر می تواند قیمت کالاهای مصرفی را تنظیم کند. از طرف دیگر فروکش کردن هیجان خرید نیز باعث شده خریداران را فروشنده شوند در نتیجه نقدینگی بیشتری روانه بازار سهام خواهد شد. اگر قرار باشد متقاضی ارز وارداتی خارج از سهمیه ها بتواند از تالار ارز توافقی نیاز خود را تامین کند و صادرکننده ها هم بتوانند آنجا ارز صادراتی خود را عرضه کنند، عملا بخشی از عرضه و تقاضی مداوم بازار ارز به این تالار منتقل می شود. بنابراین تعادل در قیمت دلار آزاد نیز افزایش می یابد.