گروه صنعت و تجارت: چین با وجود بازگشت تحریم‌های آمریکا علیه صنعت نفت ایران در سال ۲۰۱۸، به خرید نفت ایران ادامه داد و پالایشگاه‌های خصوصی چینی، به خریداران بزرگ نفت ایران تبدیل شدند. در سال 2023، چین به طور متوسط 1.1 میلیون بشکه در روز نفت خام از ایران وارد می‌کرد که 10 درصد از کل واردات نفت چین را تشکیل می‌داد که این بزرگترین حجم سالانه واردات نفت خام ایران از سوی چین طی سال‌های گذشته بود اما اطلاعات کپلر نشان می‌دهد واردات نفت چین از ایران در ماه جاری میلادی 2024 به یک رکورد جدید یعنی ۱.۷۵ میلیون بشکه در روز رسیده است. تجارت‌نیوز در این باره نوشت. بالاترین خرید نفت ایران توسط چین به اکتبر 2023 برمی‌گردد که برابر با 1.66 میلیون بشکه در روز بود. چین در حال حاضر 50 درصد بیشتر از ماه گذشته میلادی نفت از ایران خریداری می‌کند. فروش نفت ایران به چین در ماه گذشته برابر با 1.24 میلیون بشکه در روز بود. گزارش‌ها نشان می‌دهند واردات نفت به دالیان و ریژائو در چین افزایش قابل توجهی داشته و به ترتیب تا 132 و 342 هزار بشکه در روز افزایش یافته است. تحلیلگران عقیده دارند حاشیه سوددهی پالایشگاه‌های مستقل چین که از آنها با نام تیپات یاد می‌شود، رو به افزایش است و این پالایشگاه‌ها حالا انگیزه بیشتری برای افزایش تولید دارند و در نتیجه نفت خام بیشتری می‌خواهند. بلومبرگ هفته گذشته گزارش داد واردات نفت چین از مالزی در ماه گذشته میلادی به یک رکورد جدید رسیده است که حاکی از تمایل بیشتر پالایشگاه‌های این کشور برای نفت ارزان‌تر ایران است. پالایشگاه‌های چین به خاطر شرایط نامساعد اقتصادی با حاشیه پایین سوددهی دست و پنجه نرم می‌کنند. بزرگترین وارد کننده نفت خام دنیا 6.21 میلیون تن نفت در ماه ژوئیه از مالزی وارد کرده که برابر با 1.47 میلیون بشکه در روز است، یعنی تقریباً 3 برابر متوسط تولید روزانه این کشور جنوب شرق آسیا در 2023. آب‌های مالزی مدت‌هاست به قطب انتقال نفت و محصولات نفتی از یک نفتکش به نفتکش دیگر تبدیل شده‌اند، یعنی از آن برای پنهان کردن مبدا اصلی نفت استفاده می‌شود. چین به طور رسمی از ژوئن 2022 هیچ نفتی از ایران خریداری نکرده، اما به طور غیررسمی خرید نفت چین از ایران به رکورد جدیدی رسیده است. در واقعیت، نفت ایران که تحت تحریم‌های آمریکا قرار دارد یکی از ارزان‌ترین گزینه‌ها برای خریداران چینی است که حتی نسبت به نفت روسیه هم به صرفه‌تر است. بنابراین بسیاری از پالایشگاه‌های مستقل چین بشکاه‌های نفت ایران را برای بهبود حاشیه سوددهی خود ترجیح می‌دهند. بزرگترین خریداران نفت خام ایران واردکنندگان استان شاندونگ چین بوده‌اند. به طور کلی 8 منطقه چین از جمله لیئونینگ و هنان بیشترین خرید نفت از مالزی را از اکتبر 2023 داشته‌اند. افزایش واردات نفت چین از ایران باعث شد که برخی اعضای کنگره دولت بایدن را به «عدم اجرای تحریم‌های نفتی» متهم کنند؛ اما این سوال مطرح می‌شود که ایران از صادرات نفت به چین چقدر درآمد داشته است؟ آژانس بین‌المللی انرژی درآمد نفتی ایران در ۹ ماهه سال ۲۰۲۳ با وجود تداوم تحریم‌های ظالمانه آمریکا را ۳۴ میلیارد دلار اعلام کرده که معادل ۱۲ درصد کل درآمد اوپک در این دوره بوده است. در همین رابطه نیز عبداله باباخانی کارشناس انرژی توضیح داده است: میانگین قیمت جهانی نفت در سال ۱۴۰۲ با احتساب همه نوسانات حدود ۸۱.۵ دلار بود. نفت ایران، به دلیل تحریم و هزینه‌های جانبی که دارد در محدوده ۶۲ تا ۶۵ دلار فروخته شد. میزان نفتی که ایران صادر کرده است بر مبنای آمار ورودی چین و البته بر اساس آمار گمرک کشور خودمان تا پایان اسفندماه میانگین روزانه حدود ۱.۲ میلیون بشکه بوده است. عددی که فروش رفته عددی نزدیک به ۶۵ دلار است که چیزی حدود ۱۵ تا ۱۶ دلار کمتر از عدد اعلامی گمرک است که می‌تواند به عنوان درامد نفتی ۱۴۰۲ ثبت شود. امسال درآمد نفتی، بخشی از درآمد حاصل از فروش نفت و میعاناتی بوده که در دریا داشتیم و بخشی نیز به تولیدات ما مرتبط می‌شود و نباید فراموش کنیم که ۲۰۰ الی ۳۰۰ هزار بشکه تولیدی اضافی که داشتیم، بخش بزرگی صرف مصرف داخلی شده چرا که پالایشگاه‌های ما فرسوده و خودروهای ما پر مصرف‌تر شده‌اند؛ بنابراین مجبور شدیم نفت بیشتری را تبدیل به فراورده کنیم. اگرچه با ان نسبت نفتی که به عنوان خوراک به پالایشگاه‌ها داده می‌شود، نمی‌توانیم فراورده در خروجی پالایشگاه‌ها بگیریم، به همین خاطر پالایشگاه‌های ما از لحاظ درآمدی در وضعیت خوبی نیستند. وی افزود: اگر اعداد ذکر شده را در هم ضرب کنیم در سال ۱۴۰۲، در محدوده بین ۲۸ تا ۲۹ میلیارد دلار و در خوش بینانه‌ترین حالت ۳۰ میلیاد دلار و در بدترین حالت ۲۷ میلیارد دلار درآمد فروش نفت و میعانات گازی را کسب کرده‌ایم. این عدد پس از کسر کردن دور زدن تحریم و انتقال وجه محاسبه شده است.

رتبه ایران در تولید نفت اوپک
ایران از سال ۲۰۱۹ تا سه‌ ماهه اول ۲۰۲۱، پس از کویت در جایگاه پنجم کشورهای تولید نفت اوپک قرار داشت و به‌ترتیب عربستان، عراق، امارات و کویت در رده‌های نخست تا چهارم ایستاده بودند. در آوریل ۲۰۲۱ (فروردین - اردیبهشت) توانست با پیشی‌ گرفتن از کویت، در جایگاه چهارمین تولیدکننده نفت اوپک قرار گیرد و از آن زمان تا اکتبر ۲۰۲۱ (مهر - آبان) این جایگاه را حفظ کرد، اما در ماه نوامبر یعنی آبان - آذرماه همان سال، بار دیگر تولید نفت کویت از ایران پیشی گرفت و در جایگاه چهارم نشست و ایران به رتبه پنجم بازگشت. اما در سال ۲۰۲۳، روند تولید نفت در کشور رو به افزایش گذاشت و پس از یک سال و چهار ماه، یعنی مارس ۲۰۲۳ (اسفند - فروردین) با تولید ۲ میلیون و ۶۹۴ هزار بشکه در روز از کویت با تولید ۲ میلیون و ۵۸۵ هزار بشکه پیشی گرفت و دوباره به جایگاه چهارمی تولید نفت اوپک بازگشت و کویت در جایگاه پنجم قرار گرفت، اما هنوز ۷۲ هزار بشکه با جایگاه سومی تولید اوپک فاصله داشت. در این بازه زمانی عربستان با تولید ۹ میلیون و ۲۱ هزار بشکه در روز، عراق با تولید ۴ میلیون و ۲۰۳ هزار بشکه در روز و امارات با ۲ میلیون و ۹۰۰ هزار بشکه در روز، سه کشور بزرگ تولیدکننده نفت اوپک به شمار می‌رفتند، ضمن اینکه کویت با تولید ۲ میلیون و ۵۵۸ هزار بشکه در روز پنجمین تولیدکننده اوپک بود. این روند تا اوت ۲۰۲۳ (مرداد - شهریور) ادامه داشت تا اینکه تلاش کارکنان صنعت نفت به بار نشست و تولید نفت خام ایران بر اساس گزارش سپتامبر اوپک، با ۱۴۳ هزار بشکه افزایش به سه میلیون بشکه رسید که با پیشی‌ گرفتن از امارات با ۲ میلیون و ۹۱۳ هزار بشکه، پس از عربستان و عراق جایگاه سومی را پس از مدت‌ها دوباره از آن خود کرد.