گروه صنعت و تجارت: حدود دو سال گذشته بود که بانک مرکزی فهرستی از ابربدهکاران بانک‌های دولتی و خصوصی را منتشر کرد که در بین آن‌ها، اسامی خودروسازان و شرکت‌های وابسته به این صنعت نیز دیده می‌شد و حتی در مواردی نیز یک گروه خودروسازی بدهکار مشترک بین دو یا چند بانک بودند. طبق گفته فعالان صنعت خودروسازی، این صنعت حدود ۲۰۰ همت زیان انباشته، ۱۸۰ همت بدهی بانکی، ۵۰ همت بدهی به قطعه‌سازان و ۲۰ همت خرید دین به قطعه‌سازان دارند.طبق آخرین گزارشی که خودروسازان (شامل ایران‌خودرو، سایپا و پارس‌خودرو) تحت عنوان صورت‌های مالی تلفیقی سال مالی منتهی به 29اسفند 1402 به سایت کدال بورس ارائه داده‌اند، مجموع زیان انباشته آنها به بالای 245هزار و 500میلیارد تومان رسیده است. با توجه به اینکه خودروسازان در پایان سال 1401 به زیان انباشته 183هزار میلیارد تومانی رسیده بودند، این زیان در انتهای سال گذشته حدود 34درصد بالا رفته است. جدا از این زیان انباشته هنگفت، خودروسازان بزرگ کشور در طول سال گذشته 62 همت زیان کرده‌اند که نسبت به 1401 با رقم حدودا 50هزار و 700میلیارد تومان، رشد بالغ‌بر 22درصد را نشان می‌دهد. در این بین، ایران‌‌خودرو دارای بیشترین زیان انباشته با رقمی بالغ بر 120هزار و 500میلیارد تومان است. با توجه به زیان انباشته بالغ بر 89هزار میلیارد تومانی ایران‌خودرو در انتهای سال 1401، این شرکت با رشد 31هزار و 500میلیارد تومانی زیان انباشته در سال 1402 (نسبت به 1401) مواجه شده است. در واقع زیان انباشته ایران‌خودرو ظرف یکسال بالغ‌بر 35درصد بالا رفته است. سرمایه ثبت‌شده ایران‌خودرویی‌ها در بورس، کمی بیش از 30هزار میلیارد تومان است. بزرگ‌ترین خودروساز ایران در سال 1402 و نسبت به 1401 با رشد زیان تولید مواجه شده است. زیان تولید ایران‌خودرو در سال 1402 حدود 29هزار و 900میلیارد تومان بوده است. در مقایسه با 1401 با زیان 22هزار و 600میلیارد تومانی، این شرکت رشد بیش از 32درصدی را در زیان ثبت کرده است. پس از ایران‌خودرو، سایپا دارای بیشترین زیان انباشته با رقمی بالغ‌بر 100هزار میلیارد تومان است. در مقایسه با انتهای سال 1401، زیان انباشته سایپا حدود 22هزار و 200میلیارد تومان رشد را نشان می‌دهد. بنابراین دومین خودروساز بزرگ ایران در عرض یک سال حدود 29درصد به زیان انباشته خود افزوده است. در همین زمینه به تازگی حمید زمان‌زاده عضو هیئت علمی پژوهشکده پولی و بانکی (بانک مرکزی) در خصوص تاثیر ناترازی بنگاه‌ها بر ناترازی بانک‌ها گفته است: برای نشان دادن اتصال ترازنامه نظام بانکی به ترازنامه سایر بخش‌ها، باید به صنعت خودروسازی اشاره کرد. می‌توان گفت یکی از بزرگترین بدهکاران به سیستم بانکی صنعت خودروسازی است. این صنعت به لحاظ بنیادی مشکل ندارد و باید مازاد منابع داشته باشد، اما در کشور ما به صورت مداوم زیانده بوده، این در حالی است که به به بانک‌ها تکلیف شده که به این صنایع، تسهیلات دهد و 50 درصد زیر قیمت بازار به آن‌ها یارانه پرداخت شود. وی افزود: تسهیلات قرض‌الحسنه و تکلیفی نباید با نرخ صفر باشد. این مسئله به نظام بانکی ما فشار می‌آورد. نگاه پوپولیستی نیز باید حذف شود. تا زمانی که شرایط اقتصادی ما که دلیل اصلی چالش‌های آن روابط خارجی و تحریم‌هاست اصلاح نشود، دولت با ناترازی روبه‌رو بوده و تا زمانی که ناترازی دولت و بنگاه‌ها برطرف نشود، برطرف کردن ناترازی بانک‌ها نیز امکان‌پذیر نخواهد بود.

بدهی ۱۰۰ هزار میلیاری خودروسازان به قطعه‌سازان!
دبیر انجمن خودروسازان ایران می‌گوید ۲۲ ماه است شورای رقابت به خودروساز اجازه افزایش قیمت نداده است. این امر و اتفاقات قبل از آن، سبب شده خودروسازان 100 همت به قطعه‌سازان بدهکار شوند. نعمت‌بخش به روزنامه فرهیختگان گفته است: دبیر انجمن خودروسازان ایران تصریح کرد: «به‌دلیل کم‌توجهی به موضوع تعدیل قیمت خودرو، خودروسازان دچار مشکلات زیادی شده‌اند. روزبه‌روز توان مالی آنها کم می‌شود و اکنون نزدیک به ۱۰۰ هزار میلیارد تومان به قطعه‌سازان بدهکارند. اینکه مردم از کیفیت خودرو راضی نیستند حق دارند؛ وقتی کیفیت خودروی تولیدشده خوب نباشد، وقتی به قطعه‌ساز می‌گوییم قطعه عیب دارد می‌گوید اول بدهی‌ را پرداخت کنید. متاسفانه وزارت صمت در ابلاغ قیمت خودرو تصمیم‌گیری نکرد. من چند وقت قبل خطاب به شورای رقابت نوشتم متاسفانه وزارت صمت شهامت تصمیم‌گیری در حوزه قیمت‌گذاری خودرو را- که به آن اختیار داده‌ شده ندارد، همچنین درخواست کردم شورای رقابت ورود کند و قیمت‌ها را ابلاغ کند یا اینکه قیمت‌ها را به انجمن بدهید تا ابلاغ شود. این فرآیند، فرآیند توزیع رانت است.

کارنامه خودروسازان در ۵ ماهه امسال
بررسی صورت‌های مالی ارائه شده از سوی خودروسازان بزرگ کشور (ایران خودرو، سایپا و پارس خودرو) به کدال نشان می‌دهد در ۵ ماه نخست امسال ۳۶۰ هزار و ۱۷۹ دستگاه خودروی سواری (بدون در نظر گرفتن وانت پراید) تولید و در مقابل ۳۳۹ هزار و ۵۴۲ دستگاه فروخته شده است. این در حالیست که ۵ ماهه پارسال در مجموع ۳۹۰ هزار و ۷۳۶ دستگاه تولید و ۳۶۷ هزار و ۴۵۵ دستگاه خودرو فروخته شده بود. بنابراین طی ۵ ماه نخست امسال تولید و فروش خودرو ۸ درصد کاهش یافته است که البته عمده دلیل این اتفاق مربوط به کاهش تولید کوییک معمولی در پارس خودرو، خانواده X۲۰۰ در سایپا و گروه پژو در ایران خودرو بوده است. البته فروش محصولات شرکت‌های «ایران خودرو، سایپا و پارس خودرو» در ۵ ماه نخست امسال در مقایسه با سال گذشته با رشد ۱۵ درصدی همراه شد. مقایسه عملکرد 3 سال گذشته خودروسازان بورسی نشان می‌دهد؛ فروش محصولات 3 خودروساز بورسی، شامل «ایران خودرو، سایپا و پارس خودرو» در 5 ماه امسال در مقایسه با مدت مشابه پارسال 15 درصد رشد کرده است. بر اساس اطلاعیه‌های منتشر شده در کدال، میزان فروش محصولات این سه شرکت خودروساز در 5 ماه نخست امسال 390 هزار دستگاه بوده در حالی که این رقم در مدت مشابه سال 1402، معادل 339 هزار دستگاه و در مدت مشابه سال 1401 حدود 390 هزار دستگاه خودرو بوده است. همچنین، آمارها بیانگر این است که مجموع درآمد حاصل از فروش این سه شرکت خودروسازی در این بازه زمانی 119 همت بوده است. براین اساس، درآمد حاصل از فروش شرکت خودروسازی ایران خودرو با 81 همت بیش از دو شرکت «سایپا و پارس خودرو» بوده است. پس از ایران خودرو، به ترتیب سایپا با 29 همت بیشترین درآمد خاصل از فروش را داشته در حالی که پارس خودرو با 9 همت کمترین رقم درآمد حاصل از فروش را در بین 3 خودروساز بزرگ بورسی در 5 ماه نخست سال به خود اختصاص داده است.