تجدیدی رانندگی در شهریورماه

 تعطیلات هفته گذشته فارغ از اینکه فرصت مناسبی برای بودن کنار خانواده و رفتن به سفر بود با یک آسیب دائمی هم همراه بود و آن افزایش سوانح رانندگی است. هنوز گزارش رسمی پلیس درباره آمار کشته‌های هفته گذشته اعلام نشده‌است، با این حال اصولاً هر وقت حرف تعطیلات و افزایش سفر در میان باشد، نگرانی عمده در این‌باره احتمال افزایش سوانح رانندگی است. بدیهی است وقتی میزان تردد در جاده‌ها زیاد باشد، این نگرانی هم وجود دارد که لبریز شدن کاسه صبر برخی رانندگان منجر به بروز سوانح شود. عمده قربانیان سوانح جاده‌ای خانواده‌ها هستند و اگر راننده نتواند فرمان زندگی سرنشینان را به خوبی هدایت کند، بروز یک سانحه می‌تواند جان همه را در معرض خطر قرار دهد. سال‌های زیادی است که پلیس تلاش خود را برای کاهش آمار سوانح رانندگی به کار گرفته‌است. مأموران پلیس راهور در بزنگاه‌های سفر فقط به یک دلیل در مسیر‌ها مستقر می‌شوند و آن چیزی جز تلاش برای مراقبت از جان مسافران نیست. همین‌طور تلاش شده‌است با نصب دوربین‌های کنترل سرعت، رفتار رانندگان کنترل شود، با این‌حال به زعم مدیریت میدانی و سایبری، رانندگان بعد از عبور از دوربین‌های کنترل سرعت یا محل استقرار پلیس پای‌شان را روی پدال گاز فشار می‌دهند تا زودتر به مقصد برسند. با اینکه همه رانندگان باور دارند دیر رسیدن بهتر از هرگز نرسیدن است، اما به نظر می‌رسد خیلی‌ها به این امر مهم توجهی نشان نمی‌دهند و شاید باورشان این است که این شعار شامل حال آن‌ها نمی‌شود و این اتفاق حتماً برای دیگران روی می‌دهد، اما تجربه نشان داده‌است سوانح رانندگی بیشتر از اینکه تصورش را بکنیم به ما نزدیک است، چراکه بسیاری از افرادی هم که از قانون تبعیت می‌کنند قربانی رانندگان بی‌احتیاط می‌شوند و جانشان این گونه در معرض خطر قرار می‌گیرد.  این روز‌ها تعطیلات تابستانی هم رو به پایان و دور آخر سفر‌های تابستانی در حال انجام است. گزارش سازمان پزشکی قانونی کشور نشان می‌دهد که خونین‌بار‌ترین سوانح رانندگی از نظر آماری در ماه شهریور اتفاق می‌افتد. براساس گزارش این سازمان در سال‌های ۱۳۹۸ تا ۱۴۰۲ به طور کلی ۸۸ هزار و ۶۵۵ نفر در حوادث رانندگی جان خود را از دست دادند که از این تعداد ۸ هزار و ۹۹۳ نفر تنها در ماه شهریور جان باخته‌اند.  در مدت این پنج سال، کمترین آمار تلفات تصادفات مربوط به شهریور ۱۳۹۹ با هزار و ۵۵۸ فوتی است که همزمان با دوره اعمال محدودیت‌های سفر به دلیل شیوع کرونا است، اما در سال‌های بعد از آن همواره با رشد تلفات تصادفات مواجه هستیم. براساس آمار‌های موجود تعداد تلفات ناشی از حوادث رانندگی در شهریور ماه از ایام نوروز که با افزایش حجم سفر‌ها مواجه هستیم نیز بیشتر است. به عنوان نمونه در شهریور سال قبل، ۲ هزار و ۵۰ نفر در حوادث رانندگی جان باختند که میانگین روزانه آن برابر با ۱/۶۶ نفر است؛ این در حالی است که آمار تلفات نوروز همان سال هزار و ۱۴۶ نفر یعنی روزانه نزدیک به ۶۱ نفر بوده‌است. بنا به آنچه آمار‌های سازمان پزشکی قانونی کشور نشان می‌دهد فصل تابستان و به ویژه ماه شهریور پرتصادف‌ترین و در نتیجه پرتلفات‌ترین ماه سال است و این موضوع حداقل در پنج سال گذشته ثابت بوده‌است. رسانه‌ها همواره به دو عامل اصلی سوانح یعنی کیفیت پایین خودرو‌ها و راه‌های ناامن حمله می‌کنند و تلاش خود را به کار می‌گیرند تا متولیان این دو عامل مهم را برای ایمن‌سازی خودرو‌ها و راه‌ها مجبور به تمکین کنند، اما در کنار ضعف این دو عامل سومین ضلع مثلت که عامل انسانی است به میزان بیشتری نیاز به توجه دارد. این توجه تاکنون به شکل‌های مختلفی صورت گرفته‌است؛ از جمله افزایش جرائم رانندگی، حضور مستمر پلیس در جاده‌ها، کنترل سایبری خودروها، تبلیغات محیطی، آموزش‌های رسانه‌ای، اجرای طرح‌های مستمر پلیس و مواردی از این دست برای تقویت قانونمند شدن رانندگان به کار گرفته شده‌است، با این حال وقتی نوبت به بررسی آمار می‌رسد، متوجه می‌شویم وخامت اوضاع همچنان به قوت خود باقی است. وقتی این چنین است به نظر می‌رسد که بهتر است مداخلات تخصصی بیشتری برای تغییر این رویه به کار گرفته شود. از جمله اینکه این موضوع با رفتارشناسان اجتماعی، روان‌شناسان، هنرمندان، جامعه‌شناسان و آسیب‌شناسان به اشتراک گذاشته شود و امیدوار بود که محصول حاصل شده بتواند جامعه را از این بلایی که به آن مبتلا شده و سرمایه انسانی را مدام نابود می‌کند، نجات دهد.