روزنامه جوان
1403/06/21
«بر بلندای تنگه» یک مستندنگاری درخور
جوان آنلاین: با توجه به اتفاقاتی که در سال ۱۴۰۱ افتاد و نیروی انتظامی ما مورد هجمه بسیار زیادی قرار گرفت، ذهنیت‌های متفاوتی از شخصیت‌ها شکل گرفت. تطبیق شرح‌حال چنین افراد مهمی همچون سردار کرمی با عقبه فعالیت‌های ایشان موضوع را پراهمیت‌تر می‌کند.حسین زحمتکش‌زنجانی، نویسنده کتاب «بر بلندای تنگه» در هجدهمین نشست طعم کتاب که با موضوع نقد و بررسی این اثر در فرهنگسرای خاوران برگزار شد در سخنانی عنوان کرد: دفاع مقدس ما، به‌ویژه در جبهه شمال‌غرب و جنگ با گروه‌های کومله و دمکرات بسیار مظلوم واقع شده است. شاید ده‌ها هزار کتاب با موضوع دفاع مقدس و جنگ تحمیلی و نبرد رزمندگان با رژیم بعث عراق داشته باشیم که عمدتاً از سال ۵۹ آغاز شده و به سال ۶۷ ختم میشود، اما دفاع مقدس ما فقط این بازه تاریخی نیست و تا اواخر دهه ۷۰ نیز به طول انجامیده است، چراکه همچنان با وجود صلحی که در سال ۶۷ رخ می‌دهد و قطعنامه پذیرفته میشود، هنوز بخش‌هایی از خاک ایران در دست ما نیست. نیاز داریم که مطالعه عمیق‌تری درباره مباحث مربوط به دفاع مقدس داشته باشیم. ما در جنگ تحمیلی حدود ۲۵۰ هزار شهید داریم، اما در جبهه مرزی شمال‌غرب نزدیک به ۴۰ هزار شهید داریم که دیده نشده‌اند. جنگ ما با عراقی‌ها و بعثی‌ها بسیار در صحنه بوده و دشمن مشخص است، اما در قبال دشمن تجزیه‌طلب مصداق ندارد. احساس می‌کنم میشود نگاه دقیق‌تر و جامع‌تری به صحنه دفاع مقدس داشت. حقایق و وقایعی داریم که از آن بی‌اطلاعیم، چراکه از راویان و نویسندگان به دست ما نرسیده است.
وی در ادامه اظهار کرد: سردار حسن کرمی، راوی این کتاب شاید فقط یک هفته در نبرد با بعثی‌ها و جنگ تحمیلی حضور داشته، اما عمده مبارزه‌اش را در نبرد با دشمنان تجزیه‌طلب در شمال‌غرب می‌گذراند. نام بسیاری از شهر‌هایی را که در این منطقه برده میشود، شاید هرگز نشنیده باشیم. بسیاری از مناطق شمال‌غرب را از دست دادیم، اما خون شهدای بسیاری برای حفظ این مرز‌ها ریخته شد تا توانستیم این مرز‌ها را پس بگیریم. این کتاب از معدود کتاب‌هایی است که به جبهه شمال‌غرب پرداخته است. توصیه من به نویسندگان، شناسایی سوژه‌هایی است که راویان بسیاری آن‌ها را درک کرده‌اند و می‌توان خاطرات و روایات را در کتاب‌ها منعکس کرد.
حسین زحمتکش‌زنجانی در خصوص انتخاب عنوان کتاب گفت: کسانی که در جبهه شمال‌غرب جنگیدند بر این باورند که تمام امکانات و توجهات برای جنوب و جنگ تحمیلی و رژیم بعث عراق بوده، اما جنگ شمال‌غرب به‌خوبی دیده نشده است. آن‌ها بر این باورند که نبرد با کومله در جبهه شمال‌غرب همچون تنگه احد است. اهمیت جنگ با کومله اگر بیشتر از جنگ تحمیلی نباشد، کمتر نیست.
قلب مستندنگاری و خاطره‌نویسی
در ادامه مرتضی قاضی، مدیر دفتر هنر و ادبیات پایداری حوزه هنری انقلاب اسلامی به عنوان کارشناس منتقد این نشست بیان کرد: بنده معتقدم نقد یک کتاب نشان‌دهنده زنده بودن آن کتاب است، به این معنا که کتاب به‌قدری مهم است که عده‌ای آن را خوانده‌اند و درباره‌اش حرف می‌زنند. از اینکه این کتاب را خواندم، بسیار خرسندم. ترکیب عنوان و طرح جلد که تصویر یک جیپ است، انتخابی خوب، معقول و منطقی. با توجه به محتوای مرتبط کتاب با جبهه غرب و کوهستان، عنوان خوبی انتخاب شده است. سردار پاسدار سرتیپ حسن کرمی شخص مهمی است، چراکه یکی از موضوعات بسیار مهم سال‌های اخیر کشور ما به ایشان گره خورده است. ایشان رئیس یگان ویژه نیروی انتظامی است. با توجه به اتفاقاتی که در سال ۱۴۰۱ افتاد و نیروی انتظامی ما مورد هجمه بسیار زیادی قرار گرفت، ذهنیت‌های متفاوتی از شخصیت‌ها شکل گرفت. تطبیق شرح‌حال چنین افراد مهمی همچون سردار کرمی با عقبه فعالیت‌های ایشان موضوع را پراهمیت‌تر می‌کند.
مرتضی قاضی، کارشناس این نشست افزود: این کتاب خاطرات مستند و روایت یک واقعیت است و داستان و تخیل نیست. کتاب را که می‌خواندم در پاراگراف اول با صحنه‌پردازی جذابی مواجه شدم که من‌را به اشتباه انداخت که این نوع توصیف و صحنه‌پردازی برای داستان و رمان است، اما جلوتر که رفتم، متوجه شدم این قلابی برای جذب من مخاطب به کتاب در نظر گرفته شده است. نویسنده به‌خوبی از عناصر داستانی استفاده کرده تا خاطرات زمخت را دل‌نشین‌تر و جذاب کند. برای مواجه شدن مخاطب با یک صحنه خاص، روایت از وسط ماجرا آغاز میشود که این ترفند از ویژگی‌های خاص و قوت‌های این کتاب به حساب می‌آید.
این منتقد اظهار کرد: ما با یک جنگ متفاوت مواجه هستیم. من در موضوعات مختلفی کار کرده‌ام، اما موضوع این کتاب برایم جذاب بود. روایت نوع جنگ در کردستان و جبهه غرب متفاوت است و موضوعاتی که در این راستا مطرح میشود نیز مخاطب را با جنگی پیچیده روبه‌رو می‌کند. اینکه راوی کتاب، ضدانقلاب را از مناطق و سرزمین‌هایی که کاملاً در اختیار آنهاست پله‌پله پاک می‌کند، یک هنر است و ثمره آن تجربیات، اقدامات متفکرانه در قضایای یگان ویژه سال ۱۴۰۱ میشود که جزئیات بسیار زیادی دارد.
مرتضی قاضی با بیان اینکه «در بلندای تنگه» کتاب مهم و ارزشمندی است، بیان کرد: دست ما در حوزه مستندنگاری به اندازه کار داستانی در خلق شخصیت و روایت وقایع باز نیست. باید رسالتی را برای مستندنگار در نظر بگیریم و شاخص را براساس آن بسنجیم. قلب مستندنگاری و خاطره‌نویسی مصاحبه است. هر میزانی که برای مصاحبه و جزئیات آن زمان گذاشته شود، ارتباط خوب و مؤثری با راوی برقرار میشود و اتفاق مثبتی رقم خواهد خورد. دیگر مسئله مهم موفقیت کتاب، میزان حجم خوب اثر است، چراکه نسل جوان حوصله مطالعه حجم زیاد کتاب را ندارد.
یک کتاب پرکشش
این کارشناس، متن سالم را عامل موفقیت بعدی کتاب دانست و گفت: آقای زحمتکش در این کتاب قصد نداشته ادبیاتش را به رخ بکشد، اما تنوع افعال، استفاده از قلاب‌های بجا و به اندازه و ترکیب آن با جذابیت ذاتی موضوعی، کتاب پرکششی را تحویل مخاطب داده است. در قسمت‌هایی از کتاب سردار کرمی قدم به قدم اقدامات خود در را منطقه آلوده به ضدانقلاب توضیح می‌دهد و گام به گام خاطراتش را روایت می‌کند. از نظر من این کتاب از منظر شرح گام به گام عملیات‌ها می‌تواند در دانشکده‌های افسری برای آموزش فرماندهان استفاده شود. کتاب ماجرا‌های بسیاری را دربر دارد، اما یکی از سختی‌های قصه شمال‌غرب و کردستان این است که عملیات‌های آن همچون عملیات‌های جنوب نیست که شاخص داشته باشد. در این کتاب، مخاطب با تعداد زیادی از ماجرا‌ها و عملیات‌های کوچک مواجه است که احصا کردن آن‌ها کار سختی است. با اینکه کار بسیار خوبی صورت گرفته، اما زمانبندی برخی خاطرات مشخص نیست که به نظر من لازم بود نویسنده یکسری تاریخ‌ها را به متن اضافه کند تا این کتاب به عنوان مرجع هم استفاده شود.
مرتضی قاضی در پایان سخنان خود افزود: نقد دیگری که به کتاب وارد است، مسئله اعراب‌گذاری برخی کلمات برای درست خوانده شدن است. برخی مسائل نیز وجود دارد که برای اولین بار در کتاب مطرح میشود که باید در پاورقی توضیح داده شود. البته برخی مسائل پاورقی دارد، اما بیشتر از این تعداد نیاز بود.
سایر اخبار این روزنامه
آبرسانی سپاه و بسیج به ۳ هزار نقطه کشور
اروپا و امریکا «حسن نیت» دولت جدید را با تحریم جواب دادند
یک «عرض نیمایی» دارم خدمتتون!
طرح سازندگی قرارگاه خاتم روی میز پزشکیان
اروپا و امریکا «حسن نیت» دولت جدید را با تحریم جواب دادند
حمله منتجب‌نیا به پزشکیان: این کابینه ۱۰ درصد هم رأی ندارد!
پاس گل ادمین اکانت پزشکیان به صهیونیست‌ها
ساختار وزارت بهداشت را «جمعیتی» کنید
اعتراف تلخ وزیر اقتصاد به دورشدن از بانکداری اسلامی!
مالکانی که نمی‌دانند صاحب چه شده‌اند!
مسیر پرپیچ‌و‌خم «سپند» تا مدرسه!
«بر بلندای تنگه» یک مستندنگاری درخور
نهمین ام کیو ۹ امریکا شکار یمنی‌ها شد
جنایت هولناک موشک‌باران چادر‌های فلسطینی
حکمرانی مهدوی، نیاز امروز ما
انتقال پایتخت یا بنای پایتخت تجاری؟
