اصرار ایران برای گرفتن حق گازی


گروه صنعت و تجارت: میدان گازی آرش، یک میدان گاز طبیعی توسعه نیافته استراتژیک در شمال خلیج فارس که سال‌هاست به علت شکست در تعیین مرزهای مشترک دریایی به محل مناقشه ایران با دو کشور کویت و عربستان تبدیل شده است. بنا به گفته مقامات کشور تاکید دارند که ۴۰ درصد از این میدان گازی در آب‌های سرزمینی ایران و ۶۰ درصد در منطقه بی طرف تقسیم شده بین کویت و عربستان سعودی قرار دارد، اما درطرفین عربستانی و کویتی تاکید دارند که کل میدان گازی در منطقه بی طرف قرار دارد و ایران هیچ حقی بر آن ندارد. درواقع کویت و عربستان معتقدند ایران در میدان گازی آرش سهمی ندارد و این دو کشور عربی باید نسبت به توسعه آن اقدام کنند؛ این در حالی است که تخمین زده می‌شود که میدان گازی آرش روزانه یک میلیارد فوت مکعب گاز تولید کند که معادل ۸۴ هزار بشکه میعانات گاز طبیعی در روز است. به همین دلیل این میدان حیاتی برای اقتصاد هر کشوری به‌شمار می‌رود از این رو ایران نیز به دنبال سهم خود از این میدان گازی ارزشمند است. در سال ۲۰۰۱ پس از آنکه ایران عملیات اکتشاف در میدان آرش را آغاز کرد کویت بلافاصله ایران را به شکایت در مجامع بین‌المللی تهدید کرد. پس از سفر امیر کویت به تهران در دوره محمد خاتمی، ایران فعالیت‌های اکتشافی را متوقف و از سکوی ساخته شده برای این میدان در میدان‌های دیگر استفاده کرد. بعد از این اتفاق، کویت و عربستان در عمل میدان گازی آرش را از آن خود کردند و مشکلات بین المللی و تحریم ها هم اجازه ندادند که ایران حق خود را پس بگیرد. به تازگی در ادامه ادعاهای شورای همکاری درباره جزایر سه‌گانه ایرانی آمده است که هرگونه تصمیم یا اقدام ایران در مورد جزایر سه گانه باطل بوده و هیچ یک از حقایق تاریخی و حقوقی در مورد حاکمیت (ادعایی) امارات بر جزایر سه گانه را تغییر نمی دهد. شورای مذکور همچنین ادعاهای خود درباره میدان نفتی - گازی آرش را تکرار و مدعی شد: این میدان به طور کامل در منطقه دریایی کویت واقع شده است. ثروت طبیعی منطقه مجاورت منطقه تقسیم شده میان کویت و عربستان از جمله میدان الدره (آرش)، مالکیت مشترک عربستان و کویت است و تنها این دو کشور حق بهره‌برداری کامل از منابع طبیعی در آن منطقه را بر اساس مفاد قوانین بین‌المللی و با استناد به توافقنامه‌های فیمابین، دارند. این در حالی است که جمهوری اسلامی ایران هرگونه ادعایی در خصوص جزایر سه گانه یادشده را دخالت در امور داخلی و قلمرو سرزمینی خود دانسته و آن را به شدت محکوم می‌کند. همچنین در خصوص میدان نفتی آرش از نگاه تهران، صدور بیانیه‌های تکراری و طرح ادعاهای یک‌جانبه، فاقد ارزش حقوقی است و حقی را برای طرف کویتی اثبات نمی‌کند. پس از آن بود که سردار عابد، فرمانده قرارگاه خاتم الانبیا اعلام کرد که ما نباید از منافع کشور در توسعه «میدان گازی آرش» کوتاه بیاییم و توسعه میدان آرش از نان شب ما واجب‌تر است، چون این میدان مشترک است. هر دو کشور ایران و کویت به یک اندازه از میدان نفتی آرش منافع دارند، مقامات و وزارت امورخارجه کشور باید برای رفع چالش‌ها مطالبات جدی در دستور کار قرار دهند. فرمانده قرارگاه سازندگی خاتم الانبیا از شروع به‌کار توسعه میدان آرش توسط کویت با همکاری عربستان خبر داد و گفت: ما آمادگی شروع حفاری در میدان آرش را داریم، دکل هم داریم، اما باید وزارت نفت و وزارت خارجه شرایط را ایجاد کنند تا ما کار را شروع کنیم. سردار عابد با بیان اینکه در میادین مشترک عقب‌ماندگی‌هایی در توسعه داشته‌ایم، گفت: قرارگاه آمادگی خود را برای حضور حداکثری در میادین مشترک نفت و گاز اعلام کرده است. باید دستگاه دیپلماسی ما مطالبه کند و وزارت نفت پیگیری کند، این مسائل در خصوص میادین اسفندیار و فرزاد هم هست.
سردار عابد خاطرنشان کرد: ما آمادگی شروع حفاری در میدان آرش را داریم، دکل هم داریم، اما باید وزارت نفت و وزارت امور خارجه شرایط را ایجاد کنند تا ما کار را شروع کنیم، طرف کویتی با همکاری عربستان کار توسعه آرش را آغاز کرده و ما نباید نظاره‌گر باشیم. همچنین کنعانی سخنگوی وزارت خارجه درباره میدان گازی آرش واکنش نشان داد و گفت: موضع ما درباره میدان گازی آرش همان موضع همیشگی است که بارها اعلام کردیم. حقوق مسلم و حقه هیچ کشوری در سایه اظهارنظرهای غیرحقوقی و غیرفنی کشور دیگری از میان نخواهد رفت.‌
موضوعات حقوقی و فنی باید در چارچوب گفتگوهای فنی و حقوقی مورد تبادل نظر و حل و فصل مبتنی بر اصول شناخته شده حقوق بین‌الملل و منافع مشترک کشورها قرار بگیرند. در مارس ۲۰۲۲ کویت و عربستان سعودی قراردادی برای تقسیم منابع میدان گازی آرش امضا کردند که اعتراض ایران را برانگیخت؛ این در حالی بود که پیش از این قرار بود که با تعیین حدود مرزی در این میدان گازی مشترک، استحصال گاز از آن هم به شکل مشترک میان سه کشور پیش برود، ولی عربستان و کویت، در تاریخ یاد شده و بدون حضور ایران، قراردادی برای توسعه این میدان امضا کردند.