صیانت حقیقی از گروه‌های در معرض خطر مجازی

یله‌بودن فضای مجازی آسیب‌های بسیاری را متوجه جامعه کرده‌است و امکانی برای جبران آن وجود ندارد. در سایه یله‌بودن این فضا، انحراف‌های اخلاقی و رفتاری زیادی در گروه‌های سنی در معرض خطر، خصوصاً کودکان و نوجوانان اتفاق افتاده‌است. میزان انحراف‌های مورد اشاره با هیچ مقیاسی قابل‌اندازه‌گیری نیست، اما اینکه امکان دسترسی این گروه‌ها به همه محتوا‌های موجود تا مدت‌های زیادی فراهم بود یا در حال حاضر به ضرب فیلترشکن‌ها میسر است، حکایت از این دارد تا زمانی که سازوکار‌های مناسب برای صیانت از این فضا به کار گرفته نشود، بروز انحراف به قوت خود باقی خواهد ماند. ساختار قانونی همه جوامع این حق را دارد که برای حفظ سلامت اجتماع از بروز انحراف‌های اخلاقی و محتوا‌های مبتذل پیشگیری کند که این امکان برای گروه‌های کودک و نوجوان باید با حساسیت زیادی دنبال شود. تردیدی وجود ندارد که جوامع پیشرفته برای حفظ سلامت این گروه سنی تلاش و سازوکار‌های خود را به کار گرفتند، اما این اتفاق در جامعه ما و همزمان با گسترش دامنه شبکه‌های اجتماعی روی نداد، از همین‌رو کانون‌های خانواده با تنش‌های بسیاری مواجه شدند. این موضوع که کودک و نوجوان امکان دسترسی به محتوا‌های غیراخلاقی یا مجرمانه را داشته باشد، از سوی هیچ جامعه‌ای پذیرفته‌شده نیست، اما در کشور ما مقابله‌ای دوگانه با این اتفاق رقم خورد. موافقان امکان دسترسی، بدون در نظر گرفتن آسیب‌هایی که متوجه جامعه خواهد شد، عملکردهایشان را از اتاق‌فکر‌های سیاسی که برای مقابله با نظام طراحی می‌شود، دنبال و تلاش می‌کنند از مجرای دفاع از عناوینی مثل «حق دسترسی» به نارضایتی عمومی دامن بزنند. مخالفان، اما کانون‌های خانواده هستند که از سقوط فرزندان خود به دامن جرائم، ابتذال و انحراف‌های اخلاقی بیم دارند. روشن است در چنین فضایی مخالفت خانواده‌ها با فرزندان به اختلاف‌های خانوادگی دامن می‌زند، خصوصاً اینکه دانش سایبری والدین نسبت به فرزندان از عقب‌ماندگی زیادی برخوردار باشد. امکان دسترسی به این محتوا‌های مجرمانه هرگز علنی در خانواده‌ها مطرح نمی‌شود، اما روشن است وقتی امکان دسترسی فرزندان به این محتوا‌ها وجود داشته‌باشد، دسترسی به آن هم نمی‌تواند دور از انتظار باشد، خصوصاً اینکه گروه‌های سنی در تعامل‌های خود محتوا‌های قابل‌دسترسی را به اشتراک بگذارند.  بر کسی پوشیده نیست، در یک مقایسه تطبیقی گروه‌های سنی کودک و نوجوان با مدت مشابه دو یا سه دهه قبل که فضای سایبر بر کانون‌های خانواده غالب نشده‌بود، قابل‌مقایسه نیست، از همین‌رو باید این حق را برای جامعه قائل شد که در بستر یله‌بودن این فضا از سرنوشت نسلی که بعدتر جامعه را هدایت می‌کند، بیمناک باشد. این بیمناکی در فضایی که هر لحظه با گسترش دامنه هوش مصنوعی گسترده‌تر می‌شود، باید همگام با کشور‌هایی پیش رود که سازوکار‌های لازم برای دور نگهداشتن گروه‌های در معرض خطر خود از این آسیب‌ها را به کار گرفته‌باشند.