امیدواری به بازگشت اعتماد به بورس
[ ملیحه محمودخواه] در روزی که رئیس جدید سازمان بورس اعلام کرد بازار سرمایه ظرفیت یک جهش بزرگ را دارد، شاخص کل بورس افزایشی شد و رشد قابل ملاحظهای پیدا کرد.عبدالناصر همتی، وزیر امور اقتصادی و دارایی، که در این مراسم حضور داشت میگوید: اگر بازار مالی خوب عمل نکند، تولید توسعه نمییابد و رشد اقتصاد محقق نمیشود. در این راستا، باید اعتماد به بورس بازگردد.
همتی اضافه میکند: گزارش بانک مرکزی نشان میدهد با ادامه روند فعلی بعید است رقم رشد اقتصادی تا پایان سال حتی به چهار درصد هم برسد.
او بر این موضوع تأکید کرده که برای توسعه اقتصاد به سرمایه نیاز داریم، اما اعتماد به بازار سرمایه از دست رفته است.همتی معتقد است که بازار ۱۴۰ میلیارد دلاری به درد نمیخورد و سازمان بورس باید تلاش کند همه اقداماتش به رشد ارزش بازار منجر شود.لزوم اصلاح سازوکار تعیین نرخ ارز نیمایی از موضوعات دیگری است که وزیر اقتصاد از رئیس جدید سازمان بورس خواست.وی با بیان اینکه رئیس این سازمان سه وظیفه مهم دارد، میافزاید: رئیس سازمان بورس باید خودش وارد عمل شود و گرنه که خودمان هم میتوانستیم این بازار را کنترل کنیم.
لزوم فسادستیزی و شفافسازی در بازار بورس
همتی تصریح میکند: اقدام دیگر رئیس جدید سازمان بورس باید برخورد با فساد و شفافسازی در این بازار باشد، زیرا گلایه از فساد در عملیات بازار سرمایه بسیار زیاد است. همتی تصریح میکند: بخش مهم تولید، به بازارهای مالی بازمی گردد. بنابراین اگر خوب کار نکند، تولید اتفاق نمیافتد. این در حالی است که در دنیا به رقمهای بالایی از رشد و پیشرفت رسیدهاند. تکیه بر بازارهای مالی و سرمایهای باعث شده در دنیا برخی کشورهای پیشرفته به ما فخر بفروشند.
وزیر امور اقتصادی و دارایی تصریح کرد: قانون جدید تامین مالی که زیرساختش در مجلس تصویب شده، سه ماه قبل عملیاتی شد و به دنبال آن همافزایی نهادهای تامینکننده مالی برای اقتصاد کشور پیشبینی شده است.
همتی با بیان اینکه ما واقعا کمبود سرمایهداریم، اظهارمی کند: اگر قرار باشد در جایی مثل بورس اعتماد مردم برای سرمایهگذاری از بین برود با مشکل روبهرو میشویم.وزیر امور اقتصادی و دارایی با بیان اینکه بورس باید مرکز تامین اعتبار کشور باشد، ادامه میدهد: هماکنون همه بار روی دوش سیستم بانکی است که باید اصلاح شود.وی با اشاره به اینکه امروز در بازار سرمایه ۵۰ میلیون سهامدار داریم، ادامه میدهد: تعداد فعالان بازار سرمایه خیلی کم شده است؛ باید این مهم هرچه سریعتر اصلاح شود.
ارتقای کارایی بازار، اولویت سازمان بورس در دولت چهاردهم است
حجتالله صیدی نیز که روز گذشته بهعنوان رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار معرفی شد ارتقای کارایی بازار و تسهیل تشکیل سرمایه را را از اولویتهای برنامههای خود عنوان کرد.او به این نکته اشاره کرد که ظرفیتهای بازار سرمایه زیاد است و ایمان دارد که این بازار جای جهش دارد و اکنون در آستانه آن جهش قرار داریم: اکنون علاوه بر ثروت و توانمندی بنگاهها، نیروهای توانمند در بازار، سرمایهگذاران و مدیران شایسته نیز داریم. دلیلی ندارد بازار سرمایه ما توسعه پیدا نکند و حداقل به ۳۰۰ تا ۴۰۰ میلیارد دلار تولید ناخالص داخلی نرسد.صیدی با تأکید بر اینکه باید گامهای بزرگی در این زمینه برداشته شود، ادامه میدهد: تصمیم دارم با انگیزه بالا در این حوزه فعالیت کنم؛ شاید بتوانم نقش کوچکی در توسعه کشور ایفا کنم.رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار، بازار سرمایه را بهعنوان یک نهاد تنظیمگر و نظارتی برشمرده و میگوید: در این خصوص ماموریت ما صیانت از حقوق سهامداران، ارتقای کارایی بازار و تسهیل تشکیل سرمایه است و این سه موضوع مانند اضلاع یک مثلث به یکدیگر متصل هستند.به اعتقاد او، متغیر مهم، ارتقای کارایی بازار است، یعنی تشکیل سرمایه بیشتر که علاوه بر افزایش سرمایه، حقوق سهامداران نیز حفظ میشود.صیدی اضافه میکند: ارتقای کارایی بازار مسیرهای متفاوت و عوامل متعددی دارد. این موضوع بسیار مهم است و از بین بردن یا نزدیک صفر شدن عدمتقارن اطلاعات است.
به اعتقاد او، کیفیت کالا و سلیقه مشتری در بازار سرمایه باید افزایش یابد و این امر در گرو اطلاعات دقیق و بهموقع است که باید اثرگذار و قابل اتکا باشد.وی با بیان اینکه باید نظام حاکمیتی شرکتی را جدی بگیریم، اظهار میکند: دنیا زیان زیادی متحمل شد تا به این مهم بهعنوان یک اولویت رسید، زیرا غولهای بزرگ دنیا زمین خوردند، اما آن شرکتهایی که حاکمیت شرکتی را پذیرفتند موفق شدند.
امید به بهبود وضعیت بازار بورس
مصطفی صفاری، کارشناس بازار بورس و دکترای اقتصاد، وضعیت را مثبت میبیند و براین باور است که اگر به وعدهها عمل شود، وضعیت بازار بورس تکان خوبی می خورد.او توضیح میدهد که اصلیترین عامل تغییرات بورس عوامل اقتصادی مانند نرخ بهره، قیمتهای دستوری و نرخ ارز است. دکتر همتی اعلام کردند که نرخ بهره باید کاهش پیدا کند. این میتواند در این زمینه بسیار ثمربخش باشد. درخصوص بحث قیمت دستوری نیز وزیر اقتصاد وعده دادند که این موضوع اصلاح میشود. به باور او، سومین عاملی که حاشیه سود شرکتهای صادراتی را بهشدت کم کرد نرخ دستوری ارز و تفاوت نرخ نیمایی و بازار آزاد است که باز هم دکتر همتی اعلام کرد آن را هم درست میکند.
وزیر اقتصاد روز گذشته وعده داد که شاخصهای کلان موثر در بورس با مدیریت وزارت اقتصاد حل میشود و عواملی که در بازار دخالت میکنند، مثل الگوریتمها، که متأسفانه بسیار ضرررسان بودند و بازار را کمعمق کردند و باعث شدند سهامداران کوچک از این بازار خارج شوند را خود سازمان بورس باید درست کند.به اعتقاد صفاری، مثبت شدن شرایط بازار بورس ترکیبی از درست شدن یکسری مکانیزمهای داخلی و یکسری شاخصه کلان است. این در حالی است که اثر شاخص کلان بسیار بیشتر است و مطمئناً سفر هفته آینده آقای رئیسجمهور به نیویورک اثر بهتری در بازار خواهد داشت و حتماً شاخص را بهتر میکند. اما با وجود این، نرخ بهره موضوعی بسیار کلیدی است و اگر وعدههایی که داده شده انجام بشود در نیمه دوم شاهد حرکت رو به جلو بورس خواهیم بود و این عقبماندگی بازار سرمایه جبران میشود.
بوی بهبود اوضاع بورس
احمد جانجان، کارشناس حوزه بورس، نیز بر این باور است که تغییر تفکر در حوزه کلان اقتصادی میتواند نقش مؤثری در بهبود وضعیت بازار بورس داشته باشد. در واقع، پیش از این، نگاه تامین سرمایه و تامین نقدینگی وجود داشت و قاعدتاً وقتی نگاه عمدتاً به بازار سهام به شکل بازار اولیه باشد و بازار ثانویه فاقد اصالت باشد، بازار سرمایه به حاشیه میرود. طبعاً تغییر و تحول در نوع نگرش به بازار سهام در پویایی بازار اثر خواهد داشت، خصوصا وقتی بحث مالکیت و حقوق مالکیت و بحث حاکمیت شرکتی هم برقرار شود.او توضیح میدهد که پنهانکاری مصوبات در بازار سهام در دوره قبل اتفاق میافتاد و اخبار باید در یک فضای شفاف رخ دهد. جانجان بر این باور است که صحبتهای امروز نشان میدهد باری سیستماتیک از دوش بازار برداشته خواهد شد.او معتقد است که ما فرصتسوزی کردهایم و کشورهای دیگر، مثل ترکیه و چین، از این فرصت استفاده کردند و مشوق صادراتی در بازار بورس ارائه دادند اما ما تنبیه صادراتی گذاشتیم، آن هم دقیقاً در همان برهه جنگ روسیه و اوکراین که اتحادیه اروپا و آمریکا روسیه را تحریم کرده بودند.جانجان میگوید که وزیر اقتصاد به سیاست مالی کاملا مسلط است و درصورتی که مشکلاتی مانند برجام برطرف شود میتواند تغییر اساسی در بازار بورس ایجاد کند.
تغییرها باید ساختاری باشد
امیرعلی امیرباقری، کارشناس بازار سرمایه، معتقد است تأثیر تغییر رئیس سازمان بورس بر بازار کوتاهمدت است، مگر آنکه به وعدههایی که داده شده عمل شود. او توضیح میدهد که برای بهبود وضعیت بازار باید فاکتورهای بنیادین اقتصادی تغییر کنند هر چند که صحبتهایی که در جلسه تودیع و معارفه انجام شد نوید این تغییرات بنیادی را میدهد. امیرعلی امیرباقری، کارشناس بازار سرمایه، در تشریح آینده بازار و آثار کوتاهمدت و بلندمدت تغییرات هیأت مدیره سازمان بورس توضیح میدهد با توجه به عواملی که بهطور عمده بر کلیت بازار تأثیرگذارند و بهویژه عوامل فاندامنتال اقتصادی، تغییر ریاست سازمان در کوتاهمدت میتواند اثر چشمگیری بر معاملات بگذارد. این تأثیر بهخصوص از منظر مالی-رفتاری و روانشناختی ممکن است نمود بیشتری داشته باشد و تا زمانی که تغییری در فاکتورهای بنیادین اقتصادی رخ ندهد، بازار از نقطه فعلی فاصله نمیگیرد.او بر این باور است که در میانمدت و بلندمدت، تا زمانی که شرایط موجود تغییر نکند و عوامل مؤثر بر وضعیت کنونی همچنان ثابت بمانند، نباید انتظار روند ویژهای در کلیت بازار داشته باشیم. اما صحبتهایی که امروز انجام شد نشان میدهد مسئولان جدید بهدنبال راهی برای حل مشکل در این بخش هستند. امیرباقری اضافه میکند: «بهعنوان مثال، تا زمانی که نرخ بازده بدون ریسک تغییر نکند و عوارض صادراتی، مالیات بر صنایع و تنگناهای تولید نیز تغییری نداشته باشد، نباید انتظار داشته باشیم بازار سرمایه به نقطهای بسیار دورتر از وضعیت فعلی خود ورود کند.این کارشناس بازار سرمایه به لزوم تغییر در بعضی از پارامترهای اقتصادی اشاره کرد و دراینباره گفت: «باید به این نکته توجه داشته باشیم که این شرایط قطعاً دستخوش تغییر خواهد شد. زیرا هماکنون اقتصاد در نقطهای ناپایدار قرار دارد و برای رسیدن به تعادل مطلوب که مورد توافق تمام جوانب باشد، لازم است پارامترهایی مانند نرخ بازده بدون ریسک، مالیاتها و موانع تولید تا حدودی تغییر کنند.امیرباقری بر این نکته تأکید میکند که درنظر داشته باشید اگر نسبتهای بازاری را مبنای تحلیل قرار دهیم، هماکنون بازار سرمایه در بسیاری از صنایع نسبت به بازار پنجگانه سنتی در نقطهای از ارزندگی ویژهای قرار دارد.