فقدان ایده‌های کارآمد در بازار مسکن


گروه مسکن و انرژی- زهرا سلیمانی: ایده ساخت مسکن اقتصادی 25متری که طی سالهای اخیر به عنوان یک راهبرد مشخص، برای حل ناترازی حوزه مسکن ارائه شده بود، پس از کش و قوس های فراوان و تایید و تکذیب های مستمر، ظاهرا از دستور کار وزارت راه و شهرسازی دولت چهاردهم خارج شده است. آغاز و پایانی که یکبار دیگر نشان داد، سیاست گذاران و تصمیم سازان اقتصادی در دولت های مختلف، فاقد راهبرد مشخص و نقشه راه روشن برای حل مشکلات اقشار گوناگون در حوزه مسکن هستند. طی دهه های اخیر با حضور هر دولتی ، برنامه متفاوتی نیز برای تامین مسکن ارائه شده اما علی رغم سرمایه گذاری های قابل توجه و برنامه ریزی های فراوان، هنوز گِرهی از هزار توی مشکلات اقشار مختلف برای بهره مندی از مسکن آبرومند باز نشده است. مسکن مهر در زمان دولت های نهم و دهم، مسکن اجتماعی در دولت تدبیر و امید و نهایتا مسکن اقتصادی 25متری در دولت سیزدهم، بخشی از ایده پردازی هایی است که در دولت های مختلف برای حل کمبود و ناترازی مسکن ارائه شده اما هنوز روند عرضه و تقاضا در بازار مسکن به توازن نرسیده است. با توجه به اهمیت موضوع مسکن در سبد معیشتی ایرانیان، «تجارت» سراغ بیت اله ستاریان استاد اقتصاد دانشگاه تهران و عباس اکبر پور دبیر انجمن علمی مهندسان راه و ساختمان ایران به عنوان 2تن از تحلیلگران این حوزه رفته و از آنها درباره دورنمای مسکن در وزارت راه و شهرسازی دولت چهاردهم و از دستور کار خارج شدن ایده مسکن اقتصادی( 25متری )طرح پرسش کرده است.

بیت اله ستاریان:تعیین متراژ خانه وظیفه دولت نیست
بیت اله ستاریان تحلیلگر بازار مسکن و استاد دانشگاه تهران با اشاره به از دستور کار خارج شده ایده مسکن 25متری در دولت جدید می گوید:«در هیچ نقطه ای از دنیا نمی بینید که دولت در حوزه ساخت و ساز مسکن اینگونه که در ایران رایج است، ورود کرده و مهمتر از آن حتی متراژ خانه را هم تعیین کند. اینکه دولت بخواهد مسکن 25متری، 30متری یا 100متری و 500متری بسازد، معنا ندارد. در همه جهان سازنده های مسکن تنوع مناسبی در سبد ساخت مسکن خود ایجد می کنند. یعنی در یک مجتمع خانه 25متری 50متری و 80متری و 200متری هم ساخته شده و به مشتری عرضه می شود. در یک پلان و در یک مجتمع مسکونی، تنوعی از متراژهای مختلف و طراحی های مختلف به چشم می خورد. »
او ادامه می دهد:« هیچ سازنده ای متراژ خانه ها را از هم تفکیک نمی کند که بگوید مثلا این بلوک 25متری مختص فقرا و دهک های محروم است و بلوک دیگر با واحدهای 500متری مخصوص طبقات ثروتمند است!چنین تفکیکی در معماری و ساخت و ساز مسکن وجود ندارد. خانواده ای که در مسکن 25متری زندگی می کند در همان مجتمعی است که مسکن 90 یا 100متری وجود دارد. اینگونه نیست که خانواده ها از طریق واحدهای مسکونی شان از هم تفکیک شوند.»
ستاریان در پاسخ به پرسش تجارت که چرا ایده ساخت مسکن اقتصادی 25متری که دولت قبل آنرا استارت زده بود به سرانجام نرسید؟یادآور شد:« اینکه دولت سیزدهم با آب و تاب از ساخت مسکن 25متری صحبت کرد و بعد این ایده در دولت چهاردهم ناگهان از دستور کار خارج شد، نشان دهنده نداشتن برنامه ریزی ساختاری در حوزه ساخت و ساز مسکن است. دولت تصور می کند می تواند به صورت انبوه خانه های 25متری بسازد که شدنی نیست. این نوعی طبقاتی کردن و تفکیک اقشار مختلف از هم است. اینکه حتما باید واحدهای 25متری در شهرها داشته باشیم، یک ضرورت است، اما این واحدها نباید به صورت انبوه و مجزا از هم ساخته شوند.» این استاد دانشگاه تهران می گوید« خانه های 25متری در اغلب کلانشهرهای جهان مانند پاریس، توکیو، لندن، نیویوک و...وجود دارند. اما در ایران این ضرورت ها به شکل اشتباه برنامه ریزی می شوند. مسئول و مدیر ایرانی تصور می کند باید به صورت انبوه خانه های 25متری بسازد. در حالیکه راهکار درست آن است که در مجتمع های مسکونی ساخته شده، تعدادی واحد 25متری در کنار سایر متراژها تدارک دیده شود.اما چون یک چنین نگاهی در برنامه ریزی ها وجود ندارد، یک روز مسئولان با آب و تاب از طرح ساخت مسکن 25متری صحبت می کنند و روز دیگر آنرا از دستور کار خارج می سازند.»



ستاریان با اشاره اینکه دولت چهاردهم برای حل معضل مسکن ابتدا باید زمینه ورود بخش های خصوصی و مردمی به حوزه ساخت و ساز را فراهم کند، خاطرنشان می کند:« در مرحله بعد، دولت در مرحله بعد باید سیستم بانکی را برای حمایت از ساخت و سازها تجهیز کند. در بسیاری از کشورها 90 درصد هزینه یک خانه توسط بانک ها تامین شده و خانواده های متقاضی ساخت یا خرید مسکن تنها 10درصد قیمت کلی ملک را به عنوان آورده تامین می کنند. بانکهای ایران هم باید یک چنین نقشی یا نقشی نزدیک به آن را ایفا کرده و ایرانیان را از مسکن مناسب بهره مند سازند.»