فعالیت فرهنگی در روسیه را جدی نگرفته‌ایم

جوان آنلاین: با وجود اینکه رابطه ایران و روسیه در شرایط خوبی قرار داشته‌است، اما اطلاعات و ارتباطات فرهنگی ما با این کشور محدود است. امیل آشوروف از فعالان فرهنگی و هنری در روسیه است که هر چند اصالتاً آذربایجانی است، اما پس از تحصیلات دانشگاهی به روسیه مهاجرت کرد تا در شرایطی بهتر بتواند به فعالیت‌های فرهنگی و اسلامی بپردازد. وی که دغدغه اسلام و قرآن را دارد، به عنوان یک رهیافته روسی نمایشگاه‌ها، همایش و سخنرانی‌های زیادی در این‌باره برگزار می‌کند و به معرفی اسلام شیعی می‌پردازد. در اتفاقات اخیر مردم غزه نیز تظاهرات و گردهمایی‌هایی را برای دفاع از مردم غزه برپا کرده‌است. معین قربانی از اعضای انجمن اسلامی شهید ادواردو آنیلی و ساکن روسیه با وی گفتگو کرده است. 
 
چطور شد از آذربایجان به روسیه مهاجرت کردید؟
به خاطر تفکرات متفاوت سیاسی، تفاوت نگرش به دنیا و تهدیدات و سختی‌های وارد شده از سمت حکومت جمهوری آذربایجان بود.  وضعیت مسلمانان در آذربایجان در مقایسه با روسیه چگونه است؟


اگر بخواهیم تشیع را در جمهوری آذربایجان که غالباً شیعه هستند، با فدراسیون روسیه مقایسه کنیم، می‌بینیم شرایط رشد و توسعه در روسیه قابل مقایسه با جمهوری‌های جدا شده از اتحاد جماهیر شوروی نیست و در روسیه، وضعیت بسیار بهتری وجود دارد. مسلمانان و به‌خصوص شیعیان در جمهوری آذربایجان زیر فشار‌ها و محدودیت‌ها قرار دارند، اما در فدراسیون روسیه دارای ارزش و جایگاه بالایی هستند؛ ممکن است این سؤال به ذهن متبادر شود که پس اسلام افراطی و وهابی از کجا ریشه می‌گیرد؟ نظام سلطه و سران دست‌نشانده کشور‌های اسلامی، از اسلام افراطی حمایت می‌کنند و ظاهری زشت و افراطی از اسلام را به نمایش می‌گذارند. چهره‌ای آکنده از خشونت و عاری از ارزش‌های انسانی از اسلام را به جهان معرفی می‌کنند. در این میان مبلغان مخلص سعی می‌کنند حقیقت و پاکی اسلام را به مخاطبان معرفی کنند.  بزرگ‌ترین مشکل معرفی تشیع در این کشور‌ها چیست؟
امیرالمؤمنین علی علیه‌السلام فرمودند: انسان باید به سه معیار توجه کند؛ شرایط جامعه‌ای که در آن قرار دارد، زمان و مکانی که در آن قرار دارد. هر کس به این سه نکته توجه نکند، فارغ از امکانات و انگیزه خودش، به توفیق دست نخواهد یافت. تاریخ در هر زمان این مسئله را ثابت کرده‌است، ولی انسان‌ها همیشه می‌خواهند در اندک زمانی، به نتیجه برسند و جامعه را با خواسته‌ها و اندیشه‌های خودشان آشنا کنند و باعث تغییر در نگرش و بینش جامعه شوند. علما و مبلغان اگر می‌خواهند بر اثر فعالیت‌های خود، بر جامعه اطراف خود تأثیر بگذارند و باعث خیر و برکت در محیط پیرامون خودشان بشوند، باید به این سه نکته توجه کنند، اگر به اسلام توجه کنیم، فقط مناسک و اعمال دینی نیست، بلکه شامل کلیه شئون زندگی یک فرد می‌شود. قبل از هرکاری باید با مخاطب، دوست شویم و اگر با نگاه منفی با مخاطب مواجه شویم، نه می‌توانیم وارد قلب او شویم، نه می‌توانیم او را با تفکرات خودمان آشنا کنیم. این بزرگ‌ترین مشکل است. چون هیچ‌کس توجه نمی‌کند که بر اثر عدم رعایت مبلغان به اسلام ناب، بین مردم و اسلام، سوء‌تفاهم ایجاد کرده و باعت بدبینی مردم نسبت به دین شده‌اند.  نگاه آن‌ها به ایران چگونه است؟
باید دید نگاه انسان به یک مسئله خاص از چه چیز نشئت می‌گیرد؟ اگر آن تفکر به صورت زیبا و حقیقی عرضه شود، انسان هم دیدگاه مثبت و خوب خواهد داشت. در ۳۰ سال اخیر در مورد ایران، تبلیغات منفی در سطح جهانی ایجاد شده‌است. در روسیه هم همین اتفاق افتاده‌است، ولی دوستداران فرهنگ و تمدن اسلامی ایرانی، تلاش کرده‌اند چهره‌ای حقیقی از فرهنگ و تمدن ایران را به نمایش بگذارند و این تبلیغات را خنثی کنند. شهروندان روسیه، بعد از اولین سفر به ایران، ذهنیت منفی قبلی را تغییر می‌دهند. فعالان اجتماعی و شخصیت‌های فرهنگی و علمی بعد از آشنایی و سفر به ایران، ۱۸۰ درجه نظرشان به ایران تغییر پیدا می‌کند. در حال حاضر، نگاه جامعه روسیه به ایران، در حال تغییر و رو به بهبود است.  جالب‌ترین خاطره‌ای که از زمان فعالیت تبلیغی دارید، چیست؟
خاطرات زیاد است، مثلاً یک‌بار در حال تدارک سفر گروهی از فعالان فرهنگی به ایران بودیم. قبل از سفر، ایران در ذهن آنها، کشوری جنگ‌زده و توسعه‌نیافته بود. بالاخره نگاه هر انسانی از محیط اطرافش نشئت می‌گیرد. بعد از سفر، حیرت و تبسم این گروه نسبت به اطلاعات قبلی، باعث انگیزه و البته شوق بنده شد، چون می‌دیدم انسان‌های دانشگاهی و فرهنگی هم حتی درباره ایران و ایرانی، اطلاعات کمی داشتند. روزی یکی از بخش‌های کتاب صحیفه سجادیه را برای گروهی از کشیش‌های ارتدوکس خواندم. یکی از کشیش‌ها به بنده گفت این دعا‌ها در کتاب‌های ما هم هست، ممکن است شما از آنجا اقتباس کرده‌باشید. بنده به ایشان گفتم نه ما از شما اقتباس کردیم و نه شما از ما. بلکه این‌ها معیار و نمونه‌هایی از طرف خداست که با نگاه به مشترکات بین ادیان، این سؤال باید در ذهن بیاید که با وجود ارزش‌های مشترک، چرا ادیان متفاوتی بین ما وجود دارد؟ در شرایط مانند این، همواره با طرح سؤالات، سعی کردیم که مخاطبان را به تفکر در این مسائل جلب کنیم.  تلخ‌ترین خاطره‌ای که دارید، چیست؟
انسان در مسیری که در پیش گرفته، وقتی سعی می‌کند با محیط اطراف با خوبی و صمیمیت مواجه شود، ولی در آن حال ممکن است در مورد خود و خانواده خود با بی‌عدالتی و ناحقی مواجه شود، البته خاطرات تلخ در ذهن انسان باقی می‌ماند، ولی بعد از مرور زمان و توجه به اهمیت مسیر طی شده و مقصد پیش‌رو، این خاطرات تلخ به خواب و رؤیا شبیه می‌شود. ممکن است پیش داوری‌های دیگران درباره بنده، ناشی از بی‌عدالتی‌ها و خلاف اسلام عمل کردن بعضی‌ها بوده که متأسفانه به همه تعمیم می‌دهند.  شما در حوزه هنر هم فعالیت داشته‌اید، فکر می‌کنید سطح روابط هنری بین ایران و روسیه را چطور ارزیابی می‌کنید؟
همه چیز به ذائقه مخاطب بستگی دارد. فعالیت‌های فرهنگی مشترک بین کشورها، وابستگی زیادی به علم و توانایی فعالان فرهنگی دو کشور دارد. به نظرم به عنوان مثال، نقاشان ایرانی آشنایی خیلی کمی درباره ذائقه مخاطب روس دارند. هنر و تمدن ایرانی در طول قرن‌ها، آثار بزرگی را خلق کرده و گذشته درخشانی دارد. وقتی صحبت از فرش ایرانی به میان می‌آید، انسان‌ها پیشینه درخشان آن را به خاطر می‌آور‌ند. فدراسیون روسیه، فقط مسکو نیست. این نکته مهمی است. روسیه کشور پهناوری است با شهر‌های بزرگ دیگر و فرهنگ‌ها و خرده‌فرهنگ‌های بی‌شمار. نمی‌توان فقط بر مسکو متمرکز و از مناطق دیگر غافل شد. لازم است که مسئولان فرهنگی ایران، رایزن فرهنگی و سایر ارگان‌های فرهنگی اهتمام بیشتری نسبت به معرفی فرهنگ غنی اسلامی- ایرانی در روسیه داشته‌باشند و سطح همکاری‌های فرهنگی مشترک بین ایران و روسیه را بیشتر کنند.  بزرگ‌ترین ضعف نمایشگاه‌های ایرانی در روسیه چیست؟
مدتی قبل، نمایشگاه نقاشی آثار حسن روح‌الامین در موزه شرق‌شناسی مسکو برگزار شد. بنده آن زمان، دوران نقاهت خودم را می‌گذراندم، ولی به واسطه اطلاع یکی از دوستان، در نمایشگاه حاضر شدم، ولی متأسفانه، کارشناسی در نمایشگاه حضور نداشت تا این آثار را برای مخاطب کنجکاو روس توضیح دهد و ابهامات احتمالی آن‌ها را برطرف کند. این مسئله، باعث ناراحتی‌ام شد. سعی کردم در روز‌های تعطیل، به نمایشگاه بروم و به سؤالات بازدیدکنندگان پاسخ بدهم و همچنین گروه‌های مختلف دانش‌آموزی و فعالان فرهنگی روسیه را به نمایشگاه دعوت کنم. متأسفانه نمایشگاه‌های آثار فاخر ایرانی برگزار می‌شود، ولی کارشناس مطلع حاضر نیست تا ابعاد پنهان آثار را برای مخاطب توضیح و به سؤالات آن‌ها پاسخ دهد. متأسفانه کار فرهنگی در کشور‌های دیگر جدی گرفته نمی‌شود.  نگاه مردم روسیه به موضوع غزه چگونه است؟
مانند هر جای دنیا، در روسیه هم فعالان حمایت از فلسطین وجود دارند، البته گروه‌ها و لابی‌های صهیونیستی هم فعال هستند، ولی شمار طرفداران ملت مظلوم فلسطین بیشتر است. بعد از اتفاقات هفتم اکتبر، حامیان ملت مظلوم فلسطین ساعت‌ها در هوای بسیار سرد مسکو، در مراسم و اجتماعات شرکت می‌کنند و از جنایات رژیم صهیونیستی اعلام انزجار می‌کنند.  تأثیر وعده صادق را در جهان اسلام و روسیه چطور دیدید؟
در طول ۷۰ سال اخیر، رسانه نظام سلطه، تصویری شکست‌ناپذیر از رژیم صهیونیستی به جهان مخابره کرده‌بودند و بازدارندگی و آمادگی کامل این رژیم برابر هر گونه حمله به موجودیت رژیم صهیونیستی را به جهان اعلام می‌کردند. عملیات وعده صادق، همین تبلیغات ۷۰ ساله را خنثی کرد و نمایشی از قدرت منطقه‌ای جمهوری اسلامی ایران در منطقه غرب آسیا بود. عملیات وعده صادق، تبلور قدرت سیاسی و نظامی جمهوری اسلامی ایران به رغم فشار‌ها و تحریم‌های همه‌جانبه بود. این عملیات، تسلی‌بخش آزادگان جهان فارغ از هرگونه مذهب و نژاد بود و دوستان و دشمنان حقیقی ملت مظلوم فلسطین را به جهان نشان داد.  تأثیرگذارترین تبلیغ برای کدام مخاطب صورت می‌گیرد؟
نوع فعالیت ما باید برای مخاطب عموماً مسلمان (مهاجران کشور‌های جدا شده از اتحاد جماهیر شوروی) و روس‌های غیر‌مسلمان ساکن در روسیه متفاوت باشد. تبلیغ باید با فرهنگ و روحیات و خلقیات مخاطب منطبق باشد. مبلغان و دست‌اندرکاران فرهنگی باید شناخت خوبی از مخاطب خود داشته‌باشند. متأسفانه در این بخش ضعف وجود دارد و همین باعث‌شده نتیجه تبلیغ چندان رضایت بخش نباشد. مسئله بعدی، محدود کردن زمینه تبلیغ است و مختص کردن فعالیت‌ها صرفاً برای شیعیان است، در حالی که دایره تبلیغ بسیار وسیع است. اسلام، تمام ابعاد زندگی دنیوی و اخروی و مادی و معنوی انسان را شامل می‌شود و برای تمام سؤالات انسان پاسخ دارد و بن‌بستی در اسلام وجود ندارد. به نظر بنده، باید از هنر برای تبلیغ اسلام بیشتر استفاده کرد و آموزه‌های فطری اسلام را به مخاطب رساند. آرزوی بنده این است که مسئولان فرهنگی جمهوری اسلامی ایران بیشتر با فعالان فرهنگی و تشکل‌ها و گروه‌های اجتماعی در روسیه ارتباط داشته‌باشند، در این صورت شاهد فعالیت‌های مؤثرتر و پربارتر خواهیم بود. به عنوان نمونه، کتاب‌های زیادی در شاخه‌های مختلف اسلامی نوشته شده‌است. عموم این کتاب‌ها صرفاً برای مسلمانان و شیعیان عرضه می‌شود. نباید عرصه تبلیغ را صرفاً محدود به این قشر بدانیم.  شما هر سال برای شهید سلیمانی مراسم می‌گیرید. چقدر ایشان را می‌شناسید؟
شهید سلیمانی، قهرمان زمانه ما بود. متأسفانه ایشان را از نزدیک ملاقات نکردم. ما اولین مراسم بزرگداشت شهید سلیمانی را به صورت تظاهرات مقابل سفارت امریکا در مسکو برگزار کردیم و سعی کردیم در روسیه، سالروز شهادت سردار سلیمانی را به عنوان روز مبارزه با تروریسم مطرح کنیم. همه ساله مراسم بزرگداشت شهید سلیمانی را در جمع سیاستمداران، فعالان فرهنگی، دینی، دانشگاهی و سفرای کشور‌های خارجی حاضر در مسکو برگزار می‌کنیم و از فعالیت‌ها و اندیشه‌های ایشان سخن به میان می‌آوریم. البته در این زمینه، فعالیت‌های زیادی می‌توان انجام داد و اگر امکانات ما بیشتر باشد، طبیعتاً بیشتر می‌توانیم در این زمینه کار کنیم.