گروه مسکن و انرژی- زهرا سلیمانی: در شرایطی که موضوع توسعه راه ها و ایجاد شبکه های سامان یافته ریلی یکی از اضلاع اصلی تحقق توسعه در جوامع محسوب می شود، آمارها حاکی از آن است که شبکه حمل و نقل ریلی در ایران فاقد توازن و تعادل لازم است. مطابق برنامه هفتم توسعه، ایران تا سال ۱۴۰۷ باید ۳۰ درصد از حمل ونقل زمینی خود را به حمل ونقل ریلی اختصاص دهد. این در حالی است که از سال ۷۶ تاکنون این سهم از ۳۳.۲ درصد به ۹.۵ درصد کاهش یافته است. در افق برنامه هفتم میزان کالاهای جابه جا شده در پایان برنامه باید به 15میلیون تن برسد در حالیکه در شرایط فعلی تنها یک دهم (1.5میلیون تن) جابه جایی کالاها از طریق راه آهن صورت می گیرد.
کارشناسان دلایل مختلفی برای این نزول جایگاه بر می شمارند که مهمترین آنها مرتبط با تحریم های اقتصادی و فقدان سرمایه گذاری های لازم در حوزه توسعه حمل و نقل ریلی بوده است. از سوی دیگر تحلیلگران نسبت به عدم وجود یک شبکه سامان یافته حمل و نقل ریلی در ایران انتقاد کرده و مهمترین دستور کار دولت چهاردهم در این بخش را ایجاد یک سامانه به هم پیوسته ریلی در مناطق گوناگون عنوان می کنند. با توجه به حضور ساختار مدیریتی تازه در راه آهن لازم است، مسائل و مشکلات این بخش از منظر تحلیلی مورد بررسی دقیقی قرار بگیرد.
دیروز معاون وزیر راه و شهرسازی و مدیرعامل راه آهن ایران ابعاد تازه ای ازر مشکلات حمل و نقل ریلی کشور را تشریح کرد و از برنامه اجاره لکوموتیو از کشورهای دیگر خبر داد . جبارعلی ذاکری همچنین تاکید کرد :« در راه آهن تمام دولتی، الگوهایی در دوره مختلف تعریف شده که هیچکدام از آنها اجرایی نشده است. کاهش تصدی گری را پیش خواهیم برد. وی با بیان اینکه لکوموتیو را با 15 درصد ارزش آن از چین، روسیه، فرانسه و... وارد می کنیم، اظهار کرد: «در خصوص تولید داخل تا زمانی‌که 100 درصد ارزش لکوموتیو را ندهیم، امکان دریافت آنرا نداریم. اینها مباحثی است که چرا نمی توانیم از ظرفیت تولید داخل برای تأمین لکوموتیو استفاده کنیم. باید بانکها و دولت را در این موضوع درگیر کنیم.امیدواریم با همکاری فعالان، این بخش را تسهیل کنیم.» تجارت برای بررسی ابعاد مختلف موضوع، سراغ هادی حق شناس، اقتصاددان و استاندار سابق گلستان، همچنین حمیدرضا تهرانی، کارشناس حوزه راه آهن که سابقه مدیریت این بخش را نیز دارد، رفته تا درباره راه های ارتقای سهم راه آهن از حمل و نقل کشورمان بحث و تبادل نظر کند.

هادی حق شناس: راه آهن نیازمند شبکه به هم پیوسته است
هادی حق شناس استاندار اسبق گلستان، نماینده ادوار مجلس و مدرس اقتصاد در خصوص چرایی متعادل نبودن شبکه حمل و نقل ریلی کشور به تجارت می گوید:« فعالان حوزه راه در تشریح مشکلات حمل و نقلی ریلی اصطلاحی جالبی دارند. آنها می گویند، راه آهن در ایران خطی است و به صورت یک شبکه به هم پیوسته شکل نگرفته. وقتی از بندعباس، بندر امام(ره) یا بنادر شمالی ایران، بار و کالایی از راه آهن به سمت تهران، گسیل می شود، محموله ها برای رسیدن به شهرک های صنعتی یا کارخانه ها، باید یک بار دیگر تخلیه و بارگیری شوند. چرا که ساختارهای ریلی در ایران شبکه به هم پیوسته ای نیست.»

حمیدرضا تهرانی: تغییر نگاه سیاسی و سرمایه گذاری اصولی ضروری است
حمیدرضا تینای تهرانی کارشناس حوزه حمل و نقل ریلی کشورمان در پاسخ به پرسش تجارت درباره چرایی عدم تعادل و توازن در راه آهن کشور از نقش سرمایه گذاری های پایدار در بهبود شاخص های رشد حمل و نقل ریلی کشور می گوید و معتقد است، سرمایه گذاری ها باید با مورد توجه قرار دادن ویژگی های اقلیمی، جغرافیایی و اقتصادی هر منطقه صورت گیرد.
به اعتقاد این تحلیلگر مسائل ریلی، در برخی موارد مسائل سیاسی سایه سنگین خود را بر رویکردهای تئوسعه ای انداخته و باعث اتلاف منابع منی شود.
تینای تهرانی با تاکید بر مشارکت بخش های مختلف مدیریتی برای بهبود ساختارهای رشد در این بخش می گوید:« توسعه خطوط ریلی بر اساس نیاز کشور و پتانسیل های هر منطقه (چشمه بار یا مبدا مقصد مسافر) باید صورت بگیرد، اما در طول سالیان گذشته متاسفانه با فشار مقامات محلی و استانی اعم از استاندار و نماینده و ملاحظات غیر اقتصادی و صرفا سیاسی، وزارت راه مجبور به ساخت مسیرهای ریلی می شود که بعضا هیچ توجیه اقتصادی ندارد .»
این کارشناس حوزه حمل و نقل ریلی در ادامه یادآور می شود:« از سوی دیگر بودجه مناسب برای توسعه خطوط مهم و ضروری کشور که تبدیل به گلوگاه شده است اختصاص پیدا نمی کند.» تهرانی در پاسخ به این پرسش که این ناترازی ها را چگونه باید از میان برد، می گوید:« این عدم توازن باید با تغییر نگاه سیاسی و سرمایه گذاری اصولی در حوزه زیرساخت برطرف گردد.»