روزنامه خراسان
1403/07/08
سید حسن نصرا...؛ الهام بخش شاعران محور مقاومت
گروه ادب و هنر-شهادت اسطوره جهاد و مقاومت در جهان اسلام،پر بسامدترین رویدادی است که قلوب همه آزادگان را مشحون از حزن و اندوه می کند و در این میان،ادیبان و شاعران شیفته سید حسن نصرا...،در فراق این شخصیت جامع الاطراف به گونه ای متفاوت تر داد سخن می دهند.در همین راستا،رضا اسماعیلی از چهره های پرسابقه در عرصه ادبیات مقاومت در گفت و گو با خراسان از نقش بی بدیل سید حسن نصرا... در الهام بخشی به ساحت این گونه ادبی و نیز پیشینه و اهمیت آن می گوید.چرا باید ادبیات مقاومت را جدی بگیریم؟
انسان از زمان تولد تا زمان مرگ با مقاومت زنده است. البته این مقاومت تنها به مقاومت در جنگ و نبرد نظامی محدود نمی شود. در آموزه های دینی، ارزش «جهاد اکبر» که مبارزه با «نفس اماره» است از «جهاد اصغر» که مبارزه با دشمن بیرونی است، بیشتر است. «جهاد اکبر» یعنی مراقبت از خویش در برابر خواهش های نفسانی و وسوسه های شیطانی و حرکت در مسیر عبودیت و بندگی خدا. انسان برای ادامه زندگی باید همزمان در جبهه های مختلف بجنگد. مبارزه با استبداد و استثمار و استعمار نیز جلوه های دیگری از مقاومت است.ادبیات مقاومت پاسخی به این نیاز است. شعر مقاومت آیینه ای برای به نمایش گذاشتن ایثارگری ها و فداکاری های انسان های آزاده و عدالت خواه برای رهایی از قیدو بند استبداد و استثمار است. شعر مقاومت ترجمان شعارهای حماسی امام حسین(ع) در عاشوراست. شعارهایی همچون :
«هَیهاتَ مِنا الذلَةُ: دور باد از ما ذلت و خواری.»
«مَوْتٌ فی عِزٍّ خَیْرٌ مِنْ حَیاة فی ذُلٍّ:مرگ با عزت بهتر از زندگی با ذلت است!»
«اِنی لا اَرَی المَوتَ إ لا سَعادَةً و الحیاة مع الظالمین الا برما: من مرگ را عین سعادت و خوشبختی می‌دانم و زندگی با ستمگران و ظالمان را شکنجه‌ای دردناک»
«إن لَم یَکُن لَکُم دینٌ و کُنتُم لاتَخافونَ المَعادَ فَکونوا اَحراراً فِی دُنیاکُم: اگر دین ندارید و از قیامت نمی‌ترسید، لااقل در دنیای خود آزاده باشید.»
شاعران نیز با الهام از این شعارها دست به خلق و آفرینش های ادبی می زنند که شعر زیر از خوشدل تهرانی نمونه درخشانی از این اشعار است:
بزرگ فلسفه قتل شاه دین این است
که مرگ سرخ به از زندگی ننگین است
حسین مظهر آزادگی و آزادی است
خوشا کسی که چنینش مرام و آیین است
نه ظلم کن به کسی نی به زیر ظلم برو
که این مرام حسین است و منطق دین است
همین نه گریه بر آن شاه تشنه لب کافی است
اگر چه گریه بر آلام قلب ، تسکین است
ببین که مقصد عالی وی چه بود ای دوست
که درک آن سبب عزّ و جاه و تمکین است
ز خاک مردم آزاده ، بوی خون آید
نشان شیعه و آثار پیروی این است
رسالت شعر و ادبیات مقاومت آموختن الفبای حق خواهی، آزادگی و ظلم ستیزی به جهانیان است. تلاش در جهت دیده شدن و شنیده شدن صدای مظلوم است. موضع مندی ادبیات مقاومت، شاعران این جبهه را – همچون دوران مشروطیت - به مُصلحان اجتماعی تبدیل می کند. شاعران محبوبی که در قلب مردم جای دارند.
ادبیات مقاومت چه ادواری را پس از انقلاب اسلامی طی کرده است؟
از آغاز پیروزی انقلاب اسلامی تا به امروز، شاعران انقلاب در حوزه «مقاومت» و «پایداری» اشعار فراوانی سروده اند. شعر انقلاب پیوند تنگاتنگی با ادبیات مقاومت دارد. انقلاب اسلامی محصول مقاومت در برابر استبداد و اختناق حاکم بر کشور در دوران نظام ستم شاهی بود. جان و جهان ادبیات دفاع مقدس نیز با «مقاومت» و «پایداری» گره خورده است. سروده های شاعران دفاع مقدس که بالغ بر هزاران دفتر می شود، گنجینه ای عظیم و بی بدیل در حوزه ادبیات مقاومت است. بعد از پذیرش قطعنامه ۵۹۸ و پایان جنگ نیز، شعر دفاع مقدس به اقیانوس شعر «مقاومت» پیوست و شاعران انقلاب همدوش و همگام با شاعران مقاومت جهان به خلق و آفرینش آثاری ارجمند و ماندگار با موضوع مقاومت پرداختند. برگزاری سه دوره موفق کنگره شعر مقاومت بین الملل اسلامی توسط بنیاد «روایت فتح» در سال های گذشته در بسط و گسترش شعر مقاومت در ایران و آشنایی شاعران ایرانی با شاعران مقاومت جهان نقش تاثیرگذاری داشته است.
در باره تاثیر ادبیات بر ادامه فعالیت و تقویت جنبش های مقاومت لبنان و دیگر کشورهای مسلمان چه می توان گفت؟
شعری که با موضوع مقاومت سروده می شود، همچون اشعار دوران دفاع مقدس در تهییج رزمندگان و مجاهدان برای حضور در جبهه های نبرد و استقامت در برابر دشمن تاثیر غیرقابل انکاری دارد.این اشعار به رزمندگان روحیه می بخشد و راه پیروزی بر دشمن را هموار می کند. رباعی زیر از محمدرضا سهرابی نژاد نمونه قابل تاملی از این اشعار است:
با آن که گلوله‌اش تنم را بوسید
خون زد شتک و پیرهنم را بوسید
آن قدر گلوله بر تن خصم زدم
تا خم شد و «خاک وطنم» را بوسید
درباره شعر مقاومت لبنان و تاثیر شخصیت والای سید حسن نصرا... بر رشد و بالندگی این گونه ادبی کدام نکات برجسته است؟
سید حسن نصرا... الهام بخش شاعران زیادی – به خصوص شاعران عرب - برای سرودن اشعار حماسی برای استقامت و پایداری در برابر جنایت های وحشیانه اسرائیل غاصب بوده است. بازخوانی بخشی از شعر علامه محمدرضا حکیمی که تقدیم به سیدحسن نصرا... کرده است، به عنوان حسن ختام این مصاحبه خالی از لطف نیست:
ای سرّ توحید ازل، در طالع تقدیرها
ای نور ذات جلوه‌گر، در جلوه‌ها، تصویرها
در ذات ذرات جهان، هر دم ز تو تاثیرها
ای آفتاب، ای آفتاب، از خلق پنهان تا به کی؟
عالم سیه، از بس ستم، این خلق، پنهان تا به کی؟
این ظالمان رو سیه، کردند عالم را تبه
روز بشر زین ظلم‌ها، گردید چونان شب سیه
هر جا رسیدندی، ستم، هر جا کشیدندی، سپه
ای آفتاب، ای آفتاب، از خلق پنهان تا به کی؟
عالم سیه، از بس ستم، این خلق، پنهان تا به کی؟
سایر اخبار این روزنامه
