گروه مسکن و انرژی-زهرا سلیمانی:3شنبه 24مهرماه بود که جعفر یازرلو، سخنگوی سازمان هواپیمایی کشوری خبر تحریم شرکت‌های هواپیمایی ایران ایر (هما)، ماهان و ساها توسط اتحادیه اروپا و پایان سفرهای مستقیم از ایران به مقصد اروپا را رسانه ای کرد. یازرلو در این باره تصریح کرد: «پیرو تحریم ناقض مقررات و معاهدات بین‌المللی هوانوردی شرکت‌های هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران (هما)، ماهان و ساها توسط شورای وزرای امور خارجه اتحادیه اروپا ، شرکت هواپیمایی ایران‌ایر پروازهای مقاصد اروپایی خود را به دلیل اجتناب از تبعات ناشی از عدم صدور اجازه فرود در فرودگاه‌های کشورهای اروپایی و همچنین جلوگیری از سرگردانی مسافران در فرودگاه‌های داخل و خارج از کشور، ابطال کرد.»سخنگوی سازمان هواپیمایی کشوری ایران افزود:« در حال حاضر، اقدامات و پیگیری‌های لازم به منظور فراهم شدن انجام سفر مسافران مقاصد اروپایی تحت شرایط تحریمی ایجاد شده از طریق دستگاه دیپلماسی کشور، سازمان هواپیمایی کشوری، شرکت‌های هواپیمایی و سایر نهادهای ذی‌ربط در دست اقدام است و نتایج حاصله به منظور بهره‌برداری ذینفعان اطلاع رسانی خواهد شد.»سخنگوی سارمان هواپیمایی کشوری همچنین از تداوم پروازهای ایران به لندن خبر داد و اعلام کرد ایران به دنبال راهکارهای جایگزین برای حل این معضل است. اما راهکارهای جایگزینی که یازرلو درباره آن صحبت می کند شامل چه مواردی است و ایران چگونه می تواند زمینه برقرار شدن دوباره پروازهای مستقیم خود به اروپا را فراهم کند؟ تجارت در گفتگو با کارشاسان صنعت هوایی کشور و مسئولان انجمن ایرلاین ها تلاش می کند پاسخی برای این پرسش ها بیابد. اما در شرایطی که مسئولان سازمان های هواپیمایی کشور از روش های کانکشن (connection)و استفاده از ایرلاین های کشورهای همسایه برای رفع این معضل خبر می دهند، تحلیلگران صنعت هوایی کشور در گفتگو با تجارت، معتقدند این راهکارها فقط در صورتی قابلیت اجرایی دارند که در مدت زمان کوتاه و مشخص عملیاتی شوند. چرا که تداوم آن از یک طرف باعث انتقال ظرفیت های مالی و گردشگری ایران به نفع سایر کشورها می شود و از سوی دیگر، پرستیژ و اعتبار ایران در صنعت هوایی را زیر سوال می برد. بنابراین به زعم این کارشناسان، دستگاه دیپلماسی دولت چهاردهم ، هرچه سریعتر برای رفع این معضل می بایست وارد عمل شده و از طریق مذاکره و گفتگو با مقامات اتحادیه اروپا به این محدودیت و تحریم پایان دهند.

اول دیپلماسی و سپس جایگزین کردن شرکت های ایرانی غیر تحریمی
علیرضا منتظری تحلیلگر صنعت هوایی و از مدران ارشد صنعت هواییمایی کشور در گفتگو با تجارت در خصوص این مشکل که برای بسیاری از ایرانیان متقاضی سفر به اروپا مشکل ایجاد کرده، می گوید:«مهمترین راهکاری که ایران باید مد نظر قرار دهد، استفاده از دیپلماسی برای رفع این نوع تحریم هاست. وزارت امور خارجه با استفاده از روابطی که دارد، باید زمینه رفع تحریم ها را فراهم سازد. بنابراین استفاده از اهرم های دیپلماسی مهمترین راهبرد است. واقع آن است که این نوع تحریم ها، تنها مردم ایران را هدف قرار داده و کسب و کار آنها آسیب وارد می کند و فایده دیگری ندارد.» منتظری در ادامه درباره راهکارهای جایگزین می گوید:« مساله مهم برای ایران تداوم سفرهای مستقیم به اروپاست؛ با توجه به اینکه تنها 3شرکت هواپیمایی ایران مشمول تحریم شده اند، ایران باید سایر شرکت های هواپیمایی موجود در ایران را تجهیز کند تا بتوانند به کشورهای اتحادیه اروپا سفر کنند. البته برای این منظور باید مقدماتی فراهم شود. این ایرلاین ها ابتدا باید از هواپیماهای مطلوب و سازگار با استانداردهای اتحادیه اروپا بهره مند باشند. لازم است این شرکت ها از نظر فنی و عملیاتی با استانداردهای اتحادیه اروپا سازگار و هماهنگ شوند. عمر هواپیماهایی که به اتحادیه اروپا سفر می کنند نباید از محدوده خاصی بالاتر باشد و سایر استانداردهایی که در این زمینه اعمال می شوند. اگر این مجوزها صادر شده و پروانه های کار لازم اخذ شوند، می توان از شرکت های هواپیمایی جایگزین ایرانی، برای سفر به کشورهای عضو اتحادیه اروپا بهره برد.» او ادامه داد:« ابتدا باید مشخصات کلی ، سال ساخت، عمر هواپیما و ویژگی های فنی و عملیاتی هواپیماهای شرکت های جایگزین ایرانی به طرف اروپایی ارسال شود. در وهله بعد ، سیستم های عملیاتی شرکت ها هم به گونه ای به روز و مدرن باشد که مورد تایید بازرسان فنی اتحادیه اروپا قرار بگیرد. اغلب این استانداردها برای افزایش سطح ایمینی مسافران تدارک دیده شده است.» این تحلیلگر صنعت هوایی کشور در پاسخ به این پرسش تجارت که اگر بنا به هر دلیلی اتحادیه اروپا این لایسنس ها و مجوزها را برای شرکت های جایزگزین این 3بخش تحریم شده، صادر نکند، چه باید کرد، یادآور می شود:« در این صورت ایران باید به فکر پروازهای غیر مستقیم باشد. طبیعتا ایران ناچار است که از شرکت های هواپیمایی که متعلق به کشورهای همسایه ایران است استفاده کند و پروازهای اتصالی یا کانکشنی را راه اندازی کند. این راهکار جایگزین موقت است تا ایران بتواند از دل مذاکرات با طرف های اروپایی تحریم ها را پشت سر بگذارد. مثلا می توان با ایرلاین های کشور ترکیه، امارات یا قطر مذاکراتی صورت داد تا مسافران ایرانی بتوانند توسط این ایرلاین ها به اتحادیه اروپا منتقل شوند.»

تحریم های صنعت هوایی برای گسترش ایران هراسی است
در همین خصوص رئیس انجمن صنفی دفاتر سفر هوایی، گردشگری و زیارتی استان تهران در واکنش به اصل این نوع تحریم ها می گوید:« در وهله نخست باید گفت که این نوع تصمیمات، حقیقتا ظالمانه است. چون مسائلی توسط مقامات اتحادیه اروپا اعلام می شود در راستای هدف کلی گسترش ایران هراسی است. با این تحریم ها قصد دارند به کشور ضربه وارد کنند. اگر قرار باشد این تحریم ها اجرایی شوند، پرواز مستقیم ایران به اتحادیه کنسل می شود. ادامه این روند هم برای مسافران ایرانی و هم در آینده برای تورهای گردشگری خسارات بسیاری ایجاد می کند . نهایتا در آمارهای سفرهای ورودی به ایران اثرگذار خواهد بود و فسرهای ورودی به ایران را کاهش می دهد.»
امیر پویان رفیعی شاد ادامه می دهد:« مسئولان باید بررسی کنند که آیا می توان ایرلاین های غیر تحریمی ایرانی وارد چرخه سفر مستقیم به اتحادیه اروپا شوند. مشکل اساسی در این خصوص، مجوزهای پروازی است که باید توسط اتحادیه اروپا صادر شود. راهکار دیگری که برخی مسئولان طرح می کنند استفاده از ایرلاین های خارجی است. نکته ای که ارائه دهندگان این پیشنهاد توجهی به آن ندارند، انی است گه کل سود و درآمد ایران از صنعت هواپیمایی نصیب ایرلاین های جایگزین ترکیه و قطر و...می شود. از سوی دیگر بعید نیست که اتحادیه اروپا در برابر راهکار استفاده از ایرلاین های خارجی هم مقاومت کرده و مجوزهای لازم را صادر نکند.»

ایران از نظر جوی برای پرواز هیچ مشکلی ندارد
دکتر حسین اردکانی پدر هواشناسی کشور هم در گفتگو با تجارت به این نکته اشاره می کند که:«ممنوعیت پرواز از کشوری به کشور دیگر در ساسر جهان به 2دلیل کلی صورت می گیرد، دلیل نخست، مشکلات جوی و مسائل مرتبط با دگرگونی های جوی است و دومین عامل هم مسائل سیاسی و نظامی و امنیتی است. در حوزه مسائل سیاسی و امنیتی باید از چهره های سیاسی و امنیتی طرح پرسش کرد که چرا چنین اقدامی صورت گرفته است. از منظر جوی اما وقتی یخ بندان صورت می گیرد یا پای تلاطم های جوی در میان است، آسمان کشورهای مختلف بسته می شود.» او ادامه می دهد:«به طور کلی در شرایط فعلی از نظر جوی و هواشناسی، شرایط ایران برای انجام سفرهای هوایی عالی است و ایران هیچ مشکلی برای انجام سفرهای هوایی ندارد. اما از منظر سیاسی و امنیتی دلایلی وجود دارد که باعث بستن آسمان و یا احیانا تحریم شرکت های هوایی ایران می شود. من در حوزه مسائل سیاسی صاحب نظر نیستیم اما می دانم این نوع تحریم ها تنها برای مردم عادی مشکل ساز می شود. بهترین راهکار هم برای رفع آن گفتگوی مقامات سیاسی با مسئولان اتحادیه اروپاست.»