روزنامه جوان
1403/08/02
قصور مسئولان محرز است
جوان آنلاین: گزارش مجلس درباره چرایی وقوع حادثه مرگبار در معدن معدنجوی طبس که به مرگ ۵۲ معدنچی منجر شد، قصور مدیران معدن و سازمان‌های نظارتی در بروز حادثه را تأیید می‌کند.معدن زغال‌سنگ پروره طبس موسوم به «معدنجو» شامل سه بلوک A، B و C است که هرکدام از این سه بلوک دارای چند کارگاه استخراجی هستند. حادثه انفجار در معدن زغال‌سنگ معدنجوی طبس بامداد ۳۱ شهریورماه به دلیل تجمع گاز متان اتفاق افتاد و دو بلوک B و C تحت تأثیر قرار گرفتند. عملیات امداد و نجات برای خارج کردن معدنچیان خیلی زود به جریان افتاد و تا صبح چهارشنبه چهارم مهرماه ادامه پیدا کرد و امدادگران پیکر‌های ۴۹ جانباخته را از تونل‌های معدن خارج کردند. بعد از آن سه نفر از مصدومان حادثه نیز در بیمارستان فوت کردند که در نهایت تعداد فوتی‌ها به ۵۲ نفر رسید. به دنبال وقوع حادثه، نایب‌رئیس مجلس به همراه نمایندگان کمیسیون‌های صنایع و معادن، اجتماعی و اصل ۹۰، نماینده فردوس، سرایان، طبس و بشرویه برای بررسی علت حادثه وارد عمل شدند و بعد از انجام تحقیقات گزارش خود را ارائه دادند. غفلت
براساس گزارش ارائه شده دلایل حادثه، مجموعه‌ای از عوامل از جمله شرایط کاری نامناسب شامل عدم رعایت قوانین و استاندارد‌های ایمنی و قواعد حرفه‌ای، کمبود تجهیزات حفاظتی و ایمنی و آموزش ناکافی، استفاده از ماشین‌آلات قدیمی یا نامناسب، ضعف در عملکرد دستگاه‌های مسئول دارای وظیفه قانونی در امر نظارت بر فعالیت و محیط کار معدن و خطا‌های انسانی ناشی از بی‌احتیاطی و بی‌مبالاتی اعلام شده است.
براساس این گزارش، عوامل بروز حادثه در بلوک C عدم وجود سنسور‌های دقیق، عدم وجود هشدار خودکار، تجمع تدریجی گاز و عدم تهویه مناسب برای جلوگیری از آن و نبود زهکشی مناسب اعلام شده است. حفاری غیراصولی و ریزش بخشی از توده ناشی از گام اول استخراج کارگاه ۸۲ هم منجر به مدفون شدن تعدادی از کارگران و افزایش غلظت گاز متان و بروز انفجار در آن محل شده است.
عوامل بروز حادثه در بلوک B
گزارش مجلس همچنین نشان می‌دهد در بلوک B سیستم گازسنج وجود نداشته است. انتشار گاز CO حاصل از انفجار و انتقال از بلوک C به بلوک B، این رویداد که حداقل به میزان ۱۵ دقیقه به طول انجامیده که متأسفانه در این فرصت حیاتی، اطلاع‌رسانی فوری به کارگران مشغول در بلوک B و تخلیه سریع به منظور نجات جان آنها، صورت نپذیرفته است. بررسی‌ها همچنین نشان می‌دهد از نظر نقشه تهویه، اتصال بلوک C و B به یکدیگر اقدامی اصولی نبوده و سبب انتقال گاز CO از بلوک C به بلوک B شده است. عدم توقف سریع فن‌ها یا تغییر جهت تهویه هم سبب ادامه یافتن جریان گاز CO از بلوک C به بلوک B شده است. در همین فرصت معدنچیان به دلیل عدم اطلاع‌رسانی درست و فوری امکان استفاده از ماسک و کپسول‌های نجات را پیدا نکردند.
براساس این گزارش، با تجمع گاز متان به دلیل عدم وجود سیستم مانیتورینگ گاز، سنسورها فعال نشدند و اطلاع‌رسانی صورت نگرفته است، از همین رو کارگران موفق به خروج به موقع از محل نشدند. بنابراین با عبور غلظت گاز متان از حد مجاز با کوچک‌ترین شعله یا جرقه، انفجار رخ داده است. منشأ جرقه هم می‌تواند عوامل متعددی همچون تجهیزات برقی و الکترونیکی، برخورد ابزارآلات یا واگن‌ها با سنگ و سایر موارد باشد. انفجار‌های پیدرپی
به استناد نتایج اولیه گزارش‌های حاصل از بررسی کارشناسان، پس از انفجار اول موج حاصل از آن و وجود گرد زغال باعث میشود دو انفجار پیدرپی دیگر در کارگاه‌های مجاور به فاصله زمانی جزئی اتفاق بیفتد. مجموعاً در بلوک C، سه انفجار به دلیل غلظت غیرمجاز گاز متان اتفاق افتاده است. متأسفانه خطا در نحوه انجام عملیات استخراج زغال‌سنگ و ریزش بخشی از توده در حال استخراج و تشدید غلظت گاز متان و عدم تهویه سریع آن به دلیل ناکارآمدی سیستم تهویه، فقدان سیستم مانیتورینگ و تجهیزات گازسنجی ثابت گاز و سیستم‌های قطع‌کن منجر به وقوع انفجار‌ها در بلوک C و فوت ۲۱ نفر از کارگران در این بلوک میشود. در ادامه ایجاد و انتشار قابل توجه گاز منوکسیدکربن حاصل شده از انفجار گاز متان و اشتعال ناقص گرد زغال سنگ در بلوک C و انتقال به وسیله سیستم تهویه که بدون رعایت الزامات فنی مقتضی تعبیه شده بوده به کارگاه B منتقل شده است. در این فاصله زمانی، جهات مکش و دهش در سیستم تهویه تغییر نکرده و حتی فن‌های منصوبه بین دو بلوک B و C هم متوقف نشده‌اند که در نهایت ۲۹ نفر از کارگران مشغول به کار در بلوک B به دلیل افزایش بیش از حد گاز CO و عدم استفاده از کپسول نجات به دلیل نبود سیستم اطلاع‌رسانی و تجهیزات گازسنجی دچار مرگ خاموش شده‌اند. ضعف نظارت وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی
بررسی‌ها در این باره نشان داده است فرایند بازرسی‌های وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی همچنان به صورت کاغذی و به شیوه سنتی انجام میشود. عدم اطلاع به‌موقع و برخط کمیته حفاظت فنی و ایمنی کار استان و بخش ستادی وزارتخانه‌های ذی‌ربط از وضعیت بازرسی معادن به صورت برخط، سبب شده امکان تصمیم‌گیری و نظارت از دستگاه‌های مذکور سلب شود. جالب است از دو سال قبل تا نیمه امسال ۱۲ مرتبه بازرسی از این معدن انجام گرفته است. نکته جالب توجه آن است که در گزارش‌های بازرسی وزارت کار به برخی از نقایص اصلی ایمنی معدن اشاره‌ای نشده و تنها در دو گزارش مربوط به گاززدایی اجرای مقررات ویژه تهویه معادن زغال‌سنگ در دو بازرسی مورد توجه قرار گرفته است. با این حال نقایص یاد شده در فرایند حادثه تأثیر قطعی داشته‌اند، چراکه اصولاً در تمام دفعات بازرسی، سازوکار مؤثری توسط بازرسان کار وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی و واحد‌های تابعه استانی و شهرستانی برای رفع ایرادات شناسایی شده اتخاذ نشده است.
حادثه معدن زمستان یورت تجربه نشد
جالب است این اتفاق در حالی رقم خورد که پس از حادثه معدن زغال‌سنگ «یورت» و با هدف جلوگیری از تکرار حوادث مشابه، تفاهمنامه‌ای بین وزارت صنعت، معدن و تجارت و شرکت تهیه و تولید مواد معدنی ایران برای انجام اقدامات مشترک جهت تأمین فضای الزام برای ایجاد پایگاه‌های امداد و نجات در مناطق زغال‌دار کشور شامل بازسازی، آماده‌سازی و تأمین تجهیزات ایمنی، امداد و نجات و اورژانس در چهار حوزه زغالی کرمان، طبس، البرز مرکزی و البرز شرقی در سال ۱۳۹۸ منعقد شده بود! فقدان نظارت روی پیمانکاران
یکی از عوامل مؤثر در بروز حوادث در معادن کشور، عدم دقت کافی و عدم اتخاذ سازوکار نظام‌مند در نحوه واگذاری معادن به پیمانکاران بخش خصوصی و دارای صلاحیت‌های فنی و اقتصادی و اهلیت‌های الزام می‌باشد، در همین راستا مطابق با بررسی‌های صورت گرفته، بر اساس تصویب نامه مردادماه سال جاری هیئت وزیران، موضوع الزام احراز و اخذ صلاحیت ایمنی در مراحل مناقصه و مزایده، حذف شده و اخذ تاییدیه ایمنی برای شرکت‌های پیمانکار به مرحله پس از برنده شدن موکول شده است. بدیهی است این تصمیم در کنار واگذاری بهره‌برداری از معادن، به افراد فاقد صلاحیت و اهلیت الزام در چند سال اخیر، موجب تشدید بروز حوادث ناشی از عدم رعایت الزامات ایمنی شده و می‌تواند از جمله عوامل زمینه‌ساز در وقوع حوادث آتی باشد.
تعدد نظامات بازرسی حاکمیتی در ساختار دولت و نظام مهندسی معدن و نبود یک متولی مشخص و واحد در مدیریت سیاست‌گذاری و ایمن‌سازی معادن منجر به عدم اتخاذ یک رویکرد واحد در امر بازرسی‌ها و رعایت الزامات ایمنی توسط پیمانکاران و متعاقباً تحقق ضمانت‌های اجرایی شده است.
سایر اخبار این روزنامه
حواشی نقل قول خلاف واقع رائفی‌پور از رهبری
دروغ بلیت ۳۰ میلیونی تهران- استانبول از کجا آمد؟
دست دولت در ته جیب کدام مالیات‌دهندگان؟!
غفلت شبکه خبر از «ما رأیت الا جمیلا»
حزب‌الله: هزاربار دیگر هم تل‌آویو را می‌زنیم
هسته‌ای بزنند هسته‌ای می‌زنیم
من هم آدمم
قصور مسئولان محرز است
تخلف از شما توجیه از کمیته‌انضباطی!
نیلفروشان شاگرد اول مکتب حاج قاسم است
وعده صادق۲ دفاع در مقابل متجاوز بود
ناکام جنگ روایت‌ها
