ساختار تشکیلاتی حزب‌الله پابرجاست


گروه سیاسی: با گذشت قریب به یک ماه از شهادت سید حسن نصرالله، این جنبش شیخ «نعیم قاسم» را به عنوان دبیرکل جدید برگزید. در بیانیه حزب‌الله لبنان در این‌باره آمده است: بر اساس ایمان به خداوند متعال، التزام به اسلام اصیل محمدی (ص) و پایبندی به اصول و اهداف حزب‌الله و بر اساس سازوکار مصوب برای انتخاب دبیرکل، شورای حزب الله با انتخاب جناب شیخ نعیم قاسم به عنوان دبیرکل موافقت کرد. حزب‌الله از خداوند متعال می‌خواهد که به ایشان در رهبری حزب‌الله و مقاومت اسلامی آن کمک کند.
به گزارش «تجارت»، نعیم قاسم، چهارمین دبیر کل حزب الله از بطن تاسیس تا به امروز است. شیخ «نعیم قاسم» در سال ۱۹۵۳ میلادی (۷۱ ساله) در روستای «کفرفیلا» در استان «النبطیه» در جنوب لبنان متولد شد. شیخ قاسم فعالیت‌های سیاسی خود را در دهه ۱۹۷۰م در جنبش «اَمَل» به‌رهبری امام «موسی صدر» آغاز کرد و چنانکه خود گفته، در تأسیس «حرکه المحرومین» نیز نقش داشته است. او همچنین معاون فرهنگی جنبش امل بود و پس از ناپدیدشدن امام موسی صدر، از جنبش امل جدا شد. شیخ نعیم قاسم در سال ۱۹۸۲ میلادی همراه با سید «عباس موسوی»، «صبحی طُفیلی»، «محمد یزبک»، «ابراهیم امین السید» و شهید سید «حسن نصرالله» در تأسیس حزب‌الله سهیم بود و از سال ۱۹۹۱ تا پیش از دبیرکلی، معاون دبیرکل حزب‌الله لبنان بوده است. او همچنین رئیس شورای پارلمانی حزب‌الله لبنان و مسئول هماهنگی وزرای نزدیک به حزب‌الله در دولت لبنان است. جانشین شهید سید حسن نصرالله همچنین نقش اساسی در توسعه روابط حزب‌الله با دیگر احزاب سیاسی لبنان داشته است. او در بسیاری از مذاکرات که منجر به توافقات سیاسی با دولت لبنان شد، ایفای نقش کرده است. او به نظریه ولایت فقیه و در نتیجه ولایت آیت‌الله «سید علی خامنه‌ای» (دام ظله) پس از امام خمینی (ره) باور دارد و درباره هر کدام از ۲ رهبر جمهوری اسلامی ایران کتاب نوشته است. شیخ نعیم قاسم همچنین دستی در تالیف داشته و نویسنده آثار پرشماری در زمینه‌های حقوق مدنی، وضعیت زنان، وضعیت معلمان، وضعیت دانش‌آموزان، حقوق مردان و زنان، وظایف والدین نسبت به فرزندان و غیره است. با این تفاسیر در مقطع کنونی این مساله مهم قابل طرح است که آینده حزب الله بعد از برگزیدن شیخ نعیم قاسم به عنوان دبیرکل جدید و جانشین سید حسن نصرالله به چه سمتی پیش خواهد رفت؟ «تجارت» به منظور بررسی این موضوع با محمد خواجوئی، کارشناس مسائل لبنان و مدیر گروه جامعه و سیاست در لبنان مرکز مطالعات استراتژیک خاورمیانه گفت‌وگو داشته است.

حزب‌الله احیای دوباره و ایستادگی خود در مورد تاکید قرار داد
محمد خواجویی در ارتباط با تاثیر برگزیده شدن نعیم قاسم به دبیر کلی حزب الله و تاثیرات آن بر معادلات سیاسی و میدانی تاکید کرد: «انتخاب شیخ نعیم قاسم، حدود یک ماه بعد از ترور سید حسن نصرالله و بعدتر سید هاشم صفی‌الدین صورت می‌گیرد. این انتخاب می‌تواند حامل این پیام باشد که حزب ‌الله علی‌رغم تمامی ضربات که در چند ماه اخیر متحمل شده ، موفق به حفظ ساختار خود بوده است. با انتخاب دبیرکل جدید این پیام منتقل می‌شود که حزب‌الله به لحاظ تشکیلاتی همچنان پابرجا بوده و می‌خواهد جایگاه خود را در نظام سیاسی لبنان استمرار ببخشد. فارغ از این این امر، انتخاب شیخ نعیم قاسم از نظر مولفه‌های روانی برای اعضای این جنبش می‌تواند روحیه‌بخش و دارای اهمیت باشد. در مجموع پیام انتخاب شیخ نعیم قاسم در برهه کنونی عبارت است از بقا و ایستادگی حزب الله به رغم همه سختی و دشواری‌ها و آمادگی برای ورود به مرحله احیای دوباره است.

حزب‌الله آماده ادامه جنگ فرسایشی با اسرائیل است
این کارشناس مسائل لبنان در بخشی دیگری از گفته‌های خود در پاسخ به این پرسش که آیا نعیم قاسم می‌تواند زمینه را برای آتش‌بس و صلح با اسرائیل مهیا کند، تاکید کرد: «باید توجه داشت که حزب الله لبنان همواره مساله آتش‌بس با اسرائیل به نبیه بری سپرده است. در فضای سیاسی لبنان در عرصه مدیریت شیعیان توافقی نانوشته وجود دارد که بر اساس آن امور دیپلماتیک به نبیه بری سپرده شده است. البته این موضوع با هماهنگی کامل سران حزب‌الله صورت گرفته است. بر اساس این قاعده و با توجه به شرایط بغرنجی که در عرصه میدانی شاهد آن هستیم، به نظر می‌رسد نعیم قاسم نمی‌تواند نقش چندان چشم‌گیری در عرصه عمومی و بحث آتش‌بس داشته باشد. بنابراین به شکل طبیعی، مدیریت موضوع آتش‌بس همچنان در اختیار نبیه بری باشد. اما انتخاب نعیم قاسم بدین معنا است که حزب الله آمادگی این را دارد که نبرد فرسایشی خود با اسرائیل را ادامه بدهد.»

حزب الله ضربات سنگینی را متحمل شده اما توانایی احیای خود را دارد



خواجویی در ادامه پیرامون این موضوع که تا چه اندازه حزب الله لبنان در وضعیت بحران مدیریتی قرار دارد و آیا موجودیت این جنبش در معرض تهدید است، تصریح کرد: «ضربات وارد شده به کادر رهبری و فرماندهی حزب‌الله در چند ماه اخیر، ضربات بی‌سابقه‌ای بوده که حتی سید حسن نصرالله نیز در آخرین سخنرانی‌اش قبل از شهادت، بر آن انگشت صحه گذاشت. ترور چهره‌های نظامی ارشد و رهبران کاریزمای این جنبش، به طور طبیعی بر مدیریت و تشکیلاتشان تاثیر منفی گذاشته است. باید توجه داشت که تمامی این ضربات سنگین در یک برهه زمانی کوتاه اتفاق افتاده و امکان جبران و جانشینی تا کنون وجود نداشته است.»
وی افزود: «با وجود تمامی این ضربات باید توجه داشت که حزب الله لبنان یک تشکیلات عریض و طویل با تجربه و دارای شاخه‌های مختلف است. این جنبش، شاخه‌های سیاسی، نظامی، فرهگی، اقتصادی و... دارد. حزب الله دارای رسانه، نماینده سیاسی در پارلمان لبنان و شبکه تشکیلاتی پیچیده است. بنابراین باید این‌طور تحلیل کرد که حزب الله ضرباتی را متحمل شده اما این به معنای نابودیش نبوده و نیست. حزب الله دارای پایگاه مردمی است. همین گزاره کافی است که هیچ وقت این جنبش از میان نرود. حزب‌الله می‌تواند بخش بزرگی از ضربات وارد شده به خود را در بلتدمدت جبران و احیا کند. این جریان چالش‌های سیاسی و نظامی عدبده‌ای را پیش‌رو دارد اما تمامی این مسائل بدین معنا نیست که این جریان به سوی اضمحلال پیش برود. در مجموع باید گفت حزب الله به عنوان یک نیروی تاثیرگذار در تحولات لبنان باقی خواهد ماند.»

اسرائیل در صدد مهار تهدیدات و حزب الله در صدد فرسایشی کردن جنگ است
مدیر میز مطالعات لبنان در مرکز مطالعات استراتژیک خاورمیانه، در بخشی دیگر اظهارات خود در ارتباط با آینده جنگ اسرائیل در جنوب لبنان و نیز آینده حزب الله گفت: «اسرائیل بعد از ضرباتی که به حزب الله وارد کرد، با انگیزه ایجاد ترتیبات امنیتی جدید در نواحی مرزی خود با لبنان، جنگ را گسترش بدهد. اسرائیل قصد دارد تا آن‌جا که امکان دارد حزب الله را تضعیف کند. تل‌آویو نیز می‌داند این جنبش قابل حذف نیست اما می‌خواهد تحرکات و میزان تهدیداتش را کاهش دهد. از طرف دیگر اسرائیل در پی نوعی تنبیه جمعی در لبنان نیز است. بدین معنا که هزینه مالی بزرگی را به لبنان تحمیل کند که از طریق آن جریان‌های سیاسی لبنانی، حزب‌الله را تحت فشار قرار دهند.»
وی افزود: «در مقابل این سیاست اسرائیل، حزب الله به رغم تمامی آسیب‌هایی که بر آن وارد شده، استراتژی فرسایشی شدن جنگ را در پیش گرفته است. حزب الله با توان نظامی‌ای که دارد، قصد دارد همچنان جنگ و تهدید را در میدان اسرائیل نگه دارد. سیاست آن‌ها این است که تل‌آویو دستاوردهای تاکتیکی خود را به دستاورد راهبردی تبدیل نکند. خط اصلی حزب الله در مقطع کنونی ناامن سازی فزآینده شمال اسرائیل است تا از این طریق مانع پیشروی گسترده آن‌ها شود.»

میدان لبنان سرنوشت نظم منطقه را در آبنده رقم خواهد زد
خواجویی در پایان تاکید کرد: «فرسایشی کردن جنگ، برای کل محور مقاومت اهمیت دارد. واقعیت امر این است که جبهه جنگ در لبنان، میدانی سرنوشت‌ساز برای نظم منطقه‌ای و موازنه قوا در آینده است. اگر اسرائیل در این جبهه موفق شود، به سمت دیگر اضلاع محور مقاومت و تقابل گسترده‌تر گام بر خواهد داشت. اما اگر در این جبهه محدود شود مسیر گسترش جنگ در منطقه با چالشی بزرگ مواجه خواهد شد. در ارتباط با آینده حزب الله نیز این موضوع که این جنبش جنگ کنونی با اسرائیل را چگونه پشت سر بگذارد، بسیار اهمیت دارد. اگر حزب الله در فرسایشی کردن جنگ موفق باشد و اجازه اجرایی شدن ترتیبات امنیتی موردنظر را به اسرائیل ندهد، طبیعتا می‌تواند وزن خود را در لبنان حفظ و چه بسا ارتقا ببخشد. اما اگر موفق به چنین امری نشود، چالشی بزرگ برای این جریان در لبنان ایجاد خواهد شد. به طور حتم بسیاری از جزیان‌ها در صورت شکست حزب الله در جنگ خواهان تضیف قدرت این جزیان هستند و تلاش خواهند کرد قدرتش را محدود کنند. اینکه حزب الله بتواند قدرت بازدارندگی را در برابر اسرائیل احیا کند، بسیار کار دشواری است اما در وزن این جریان در لبنان و حتی منطقه نقش حیاتی دارد. »