پیام الیاس کردی
کارشناس اقتصادی

اگر عرضه خودرو در بورس کالا باعث شود تا قیمت‌ها تعدیل و بازار شرایط بهتری پیدا کند و در ادامه خودرو با قیمت‌های منصفانه‌تری به دست مردم برسد و همچنین لاتاری خودرویی و سیستم قرعه‌کشی به وجود نیاید، عرضه خودرو در بورس کالا یکی از بهترین انتخاب‌هاست. عرضه خودرو از این جهت مثبت است که،قیمت خودرو دستوری اعمال می شود و این قیمت اختلاف زیادی با بازار آزاد دارد اما وقتی که خودرو در بورس کالا عرضه شودبه دلیل رقابتی شدن در سامانه‌ بورس کالا دیگر این اختلاف مشاهده نخواهد شد و خودرو با قیمت منصفانه‌تری مبادله می‌شود. باید توجه داشت در دولت گذشته نیز دولت و مجلس وقت با عرضه خودور در بورس کالا موافقت کرد اما عرضه این محصول در آن زمان منتفی شد. این نکته حائز اهمیت است که نهادهای تصمیم گیرنده، رئیس جمهور، وزیر اقتصاد و صمت نیستند و سازمان ها و شوراهایی در حال تصمیم گیری هستند که اجازه این را نمی‌دهند که خودرو وارد بورس کالا شود. اگر پزشکیان در دوره مسئولیت خود بتواند خودرو را وارد بورس کالا کرده و موضوع فیلترینگ را حل کند این توانایی را خواهد داشت که یک سری از رویه و روندها را تغییر دهد. دولت گذشته نیز تمایل به تغییر این روندها و رویه‌ها داشت اما این اتفاقات رخ نداد. این توانایی در دولت پزشکیان نیز دیده نمی‌شود به دلیل اینکه مباحث خیلی ساده تری بر میز رئیس جمهور است و وی هنوز از پس حل این مشکلات بر نیامده است. کار وزارت صمت و اقتصاد برای عرضه خودرو در بورس کالا سخت است. اگر روند دوره قبل در خصوص ورود خودرو در بورس کالا ادامه پیدا می‌کرد، دو شرکت بزرگ خودروساز طی مدت زمان بسیار کوتاهی و زیر یک سال مسائل و مشکلاتشان حل می‌شد و به سمت بهره‌وری و تولید با کیفیت تر محصول حرکت می‌کردند. همچنین بهانه هایی برای گذاشتن تعرفه بر واردات خودرو از طرف این دو خودروساز وجود نداشت، زیرا قیمت ها واقعی شده بودند. متاسفانه هیچوقت یک دوره طولانی را با حضور خودرو در بورس کالا تجربه نکرده‌ایم اما در همان دوران کوتاه بعضی از خودرو ها به ۳۰ درصد اصلاح قیمتی رسیدند و آرام آرام به حاشیه بازار نزدیک شد و به دلالانی که در بازار بودند و بدون ارزش افزوده بیشترین سود را می‌بردند، ضربه زد. در یک دوره کوتاه در دهه ۹۰ کارخانه ها ۵ درصد قیمت خودرو را از قیمت بازار ارزان تر می‌فروختند. همچنین تقاضا واقعی شده بود و مردم اگر واقعا نیاز به خودرو داشتند آن را خریداری می‌کردند به دلیل این تجربه بسیار خوب، به نظر می رسد که سیستم هایی که بتوانند چه در قالب بورس کالا و چه فراتر از آن قیمت را به سمت و سوی حاشیه بازار برساند، باعث خواهد شد تا قیمت خودرو واقعی تر ‌شود. شاید مردم فکر کنند که در نتیجه این رفتار قیمت ها بالا می‌رود اما تجربه نشان داده است که هر زمان که این کار انجام شده، قیمت بازار آزاد کاهش یافته است. در حال حاضر اگر بانک مرکزی تصمیم بگیرد که قیمت دلار نیما را بیشتر از قیمت دلار بازار آزاد کند، افراد تصور می‌کنند که اتفاقی افتاده و قیمت دلار باید بالاتر برود اما بعد از مدت کوتاهی قیمت دلار بازار آزاد کم می‌شود چون عرضه در آن شدت می‌گیرد. واقعیت این است که ارز تک نرخی نیاز به یک سری ملزومات دارد و ارز را تک نرخی زمانی محقق می‌شود خیال دولت از فروش و درآمد نفتی در حال حاضر و آینده راحت باشد که این خود در صورتی انجام پذیر است که کشور درگیر تحریم نباشد. همچنین شرایط بالارفتن قیمت ارز نیما این است که نیاز سوداگرانه مردم تا مقطعی و نیاز تمام صادر کننده و وارد کننده را پوشش دهی شود تا روند نرخ ارز تغییر کند.