الماس بُرنده حزب الله
[شهروند] اگر به خاطرات شهید سردار سلیمانی رجوع کنید، به یکی از مهم ترین غافلگیریهای حزبالله در نبرد علیه اسرائیل میرسید؛ ترفندی که حالا هم نیروهای صهیونیست را با مشکلات جدی مواجه کرده است. اما قبل از اینکه به غافلگیری جدید مبارزان حزبالله برسیم، باید ببینیم نکتهای که حاج قاسم به آن اشاره کرده چه بود. پس ابتدای این گزارش را با ماجرای غافلگیری صهیونیستها در جنگ 33 روزه آغاز خواهیم کرد و بعد از آن سراغ برگ برنده جدید حزبالله در دو ماه اخیر میرویم. خاطرات را از کتاب «قاف» (برشهایی از خاطرات سردار شهید حاج قاسم سلیمانی) روایت کردهایم و مابقی گزارش را بر اساس مطالبی که سایت «جنگاوران» و خبرگزاری «مشرق» و «ایسنا» منتشر کردهاند، تنظیم کردهایم.
ناوچهای که ناگهان نصف شد!
روایت حاج قاسم سلیمانی از جنگ 33 روزه
برای رسیدن به جنوب لبنان یک مسیر اصلی وجود داشت. این راه از حاشیه دریای مدیترانه عبور میکرد. به صیدا و صور و نهایتا به خطوط مقدم جنوبی میرسید. در همه جنگها، ناوچههای رژیم صهیونیستی در دریا مستقر میشدند و با توپهای دقیق خود، این جاده را میبستند. در این جنگ هم هفته اول همین کار را انجام دادند. چیزی که دشمن فکرش را نمیکرد و حزبالله او را غافلگیر کرد، موشکهای دریایی بود. آن روز قرار بود برای اولین بار موشک دریایی مورد آزمایش قرار بگیرد. قبل از آن، همه موشکها مخفی بودند و امکان آزمایش کردن وجود نداشت. عملیات سختی بود. باید موشک از مخفیگاهش خارج میشد و با ماشینی که حامل آن بود، به نقطه پرتاب میآمد ولی آنجا دید داشت. سه چهار ناوچه اسرائیلی در مقابلش ایستاده بودند.
این کار قرار بود زمانی انجام شود که سید میخواست صحبت کند. در آن هفته دشمن از نظر نظامی نسبت به ما برتری داشت. ما هنوز کار مهمی غیر از عکسالعمل موشکی انجام نداده بودیم. این اقدام باید صورت میگرفت. چندین بار موشک روی سکو آمد تا شلیک شود اما شلیک نشد. سید میخواست در صحبتهای خودش این اتفاق را به عنوان غافلگیری مهم اعلام کند. صحبتهای سید باید ضبط و بعد منتشر میشد. من و عماد (مغنیه) هم در اتاق کناری نشسته بودیم و به صحبتهایش گوش میکردیم. دیگر به انتها رسیده بودیم اما موشک شلیک نمیشد. تا خواست بگوید: «والسلام علیکم و رحمهالله»، موشک شلیک شد. سرعت موشک، مافوق صوت بود و همان لحظه به ناوچه اصابت کرد. سید در پایان صحبتهای خود طوری که انگار صحنه را میدید گفت الان در مقابل خودتان میبینید که ناوچه اسرائیلی در حال سوختن است. این کلام سید با لحظه اصابت موشک همزمان بود. انگار ناگهان به او الهام شد که شلیک موشک با موفقیت اتفاق افتاد. من و عماد در اتاق کناری همدیگر را در آغوش کشیدیم و خدا را شکر کردیم. میدانستیم ناوچههای اسرائیلی امکانات جمر (یک سیستم مسدود کننده سیگنال با فرکانس های مختلف) دارند و میتوانند موشک را منحرف کنند. میدانستیم ضدموشک دارند و زدن موشک برایشان ساده بود اما موشک، ناوچه را به دو نیم کرد. آن اتفاق ما را بهطور کامل از نیروی دریایی اسرائیل خلاص کرد. نیرویی که دیگر تا پایان جنگ دیده نشد و با یک موشک، از صحنه بیرون رفت.
شباهت جنگ امروز با جنگ 33 روزه
آنچه خواندید، مربوط بود به جنگهای 33 روزه در سال 2006 که رژیم صهیونیستی را کاملاً غافلگیر کرد و به عقب نشاند. در واقع یکی از مهمترین اصول و ویژگیهای حزبالله لبنان همین بوده؛ اینکه در لحظات حساس، توانایی جدید خود را به رخ دشمن صهیونیستی بکشد. حالا هم در حال تجربهای مشابه با جنگ سال ۲۰۰۶ هستیم. چرا؟ نیروی زمینی رژیم صهیونیستی مثل سال 2006، از هر ۴ محور ناقوره، عیتا الشعب، مارون الراس و کفرکلا به خاک لبنان تجاوز کرد. چقدر از این تجاوز میگذرد؟ اگر روز این تجاوز را ۳۰ سپتامبر ۲۰۲۴ در نظر بگیریم، در واقع میشود چیزی حدود 40 روز و حزبالله در این 40 روز چه کرده؟
ماجرای «موشک ضد زره خاص»
قبل از ورود رژیم صهیونیستی به خاک لبنان، اواخر ماه ژانویه میلادی، رسانه تبلیغاتی حزبالله، تصاویری شگفتانگیز از حمله به سایتهای راداری رژیم صهیونیستی در مناطق مرزی با لبنان منتشر کرد. در بیانیه مربوط به این حمله از لفظ «موشک ضد زره خاص» برای معرفی سلاح جدید استفاده شده بود. بعد به تدریج چندین ویدئوی دیگر هم از حملات حزبالله با این موشک جدید به سایتهای راداری، پایگاههای نظامی و ادوات ارتش اسرائیل منتشر شد. اما ویژگی مهم ویدئوهای منتشرشده این بود که ما میتوانستیم لحظه نشانهگیری و اصابت را دقیقا از دریچه دوربین نصبشده روی خود موشک ببینیم؛ برخلاف موشک روسی «کورنِت» که نیاز به حضور تیم فیلمبرداری دارد. در واقع این موشک جدید خاص حزبالله، بهخوبی نشان میداد تکنولوژی به کار رفته در آن کاملا متفاوت است و به کاربر این اجازه را میدهد به هدفی حمله کند که در محدوده دید چشمی او نیست.
معرفی رسمی موشک توسط حزبالله
پس از اینکه چندین بار پرتاب این موشک از طرف حزبالله و انتشار ویدئوهای موفق از اصابت آن به هدف و انهدام سوژه، رسانههای اسرائیلی و کارشناسان نظامی وابسته به آنها متوجه این تهدید جدی شدند. همینجا بود که کمکم صحبت از موشک «الماس» علنیتر شد. بهویژه که شبکه تلویزیونی المیادین هم در یک ویدئوی مفصل با حضور کارشناس نظامی لبنانی و یکی از فرماندهان واحد ضد زره حزبالله، به معرفی رسمی این موشک پرداخت. در این مستند، فرمانده واحد ضد زره حزبالله با لقب «جهاد» توضیحات مفصلی در خصوص پیشرفتها و تحولات واحد ضد زره حزبالله از جنگ ۲۰۰۶ تا امروز ارائه داد و استفاده از موشک الماس را رسماً تأیید کرد.
موشک «الماس» ساخت ایران
موشک ضد زره الماس نخستین بار در سال ۱۳۹۵ در نمایشگاه تجهیزاتی وزارت دفاع به نمایش درآمد اما معرفی رسمی آن در سال ۱۳۹۹ در زمان رزمایش پهپادی ارتش جمهوری اسلامی ایران به عنوان یک سلاح هواپرتاب صورت پذیرفت. در سال ۱۴۰۰ هم نسخه زمینی این موشک به نمایش درآمد و برد آن ۸ کیلومتر اعلام شد. البته در سالهای بعدی، نسخههای بهروزشده موشک با برد شلیک بالاتر توسعه پیدا کرد. بعد از آن بود که هم در اختیار یگانهای نظامی کشورمان قرار گرفت و هم به نیروهای مقاومت در منطقه ارسال شد.
شلیک کن، فراموش کن!
اینکه از این موشک جدید چند بار در این ماهها استفاده شد چندان مشخص نیست و طبیعتاً به خاطر محرمانه بودن جریان، نمیتوانیم به تعداد دقیق آن دست پیدا کنیم. اما تعداد پرتاب آن تا پایان ماه فوریه ۲۰۲۴، توسط رسانه حزبالله، 23 بار عنوان شده. در واقع میدانیم که قبل از ورود زمینی رژیم صهیونیستی هم از آن استفاده شده بود. اما بعد از آن چه اتفاقی افتاد؟ مدتی ویدئوهای منتشرشده از این موشک کمتر بود تا اینکه بعد از ورود زمینی نیروهای اسرائیل، دوباره شاهد حضور این نوع موشک به خصوص در ماه اکتبر بودیم. نیروهای حزبالله نام این موشک را گذاشتهاند: «شلیک کن، فراموش کن!» یعنی زمانی که شلیک کردی، دیگر هدف را فراموش کن چراکه نیست و نابود شده است! اما نام آن موشک «الماس» بود و ویدئوهای منتشرشده از کارکرد آن، شگفتانگیز.
چرا انهدام تانک «مرکاوا» مهم است؟
از شروع نبرد در جبهه شمالی، یگانهای ضد زره حزبالله با انواع موشکهای ضد زره خود حملات متعددی علیه نیروهای اسرائیلی تدارک دیده بودند اما همه در انتظار تقابل مستقیم موشک «الماس» با تانک مرکاوا بودند. چرا؟ برای توضیح این ماجرا ابتدا باید به دهه 70 میلادی برویم؛ زمانی که موشکها و راکتهای ضد تانک، بهتدریج بلای جان تانکها در میدانهای نبرد شدند. سازندگان تانکها هم با کمک فناوریهای مختلف از جمله افزایش قطر زره و در سالهای بعدی، توسعه زره های ترکیبی و سامانه دفاع واکنشدهنده، تلاش کردند با موشکها و راکتها مقابله کنند. سازندگان تانک «مرکاوا» هم از این قاعده مستثنی نبودند. ساخت این تانک توسط رژیم صهیونیستی در دهه 70 آغاز و اولین تولید آن، سال 1979 وارد ارتش نیروی زمینی اسرائیل شده بود. «مرکاوا» اما همچنان آسیبپذیر بود تا اینکه سازندگانش سامانه دفاع فعالی به نام «تروفی» را روی تانک مستقر کردند. این سامانه در سالهای بعدی توسعه یافت تا اینکه سال 2009، «مرکاوای 4»، مجهز به «تروفی» (سامانه دفاع نصب شده روی تانک) بهروزتری شد؛ سامانهای که اولین بار بود در جهان به شکل عملیاتی درمیآمد. مهمترین بخش این سامانه، راداری بود که روی تانک نصب شد تا قابلیت پوشش 360 درجه داشته باشد. این در حالی بود که آخرین سامانه از همین نوع (ساخت شوروی) فقط میتوانست فضایی در حدود 60 درجه را پوشش بدهد. اما «مرکاوا»ی جدید میتوانست تمام فضای پیرامون را جستوجو کند. بعد به محض شلیک هر راکت یا موشکی، به سامانه داخلی تانک اطلاع بدهد تا پرتابه دفاعی خود را به سمت هدف متحرک بفرستد و آن را قبل از اصابت به تانک، منهدم کند. البته حزبالله پیشتر با موشکهای «کورنت» روسی توانسته بود از سد این سامانه دفاعی پیشرفته «مرکاوا» عبور کند اما «الماس» ایرانی قرار بود کابوسی عجیبتر برای «مرکاوا»ی صهیونیستها باشد.
تقابل «الماس» ایران با «مرکاوا»ی اسرائیل
همانطور که گفتیم از شروع نبرد در جبهه شمالی، حزبالله با انواع موشکهای ضد زره خود حملات متعددی علیه نیروهای اسرائیلی تدارک دید اما همه در انتظار تقابل مستقیم موشک «الماس» با تانک مرکاوا بودند. این انتظار هم مدت زیادی طول نکشید و موشک «الماس» شروع به شکار تانکهای «مرکاوا» کرد. چگونه؟ ماجرا از این قرار بود که تانکهای «مرکاوا»ی اسرائیلی چندین کیلومتر دور از منطقه مرزی و پشت تپههای بلند، داخل پایگاه نظامی با خیال آسوده مستقر میشدند، غافل از اینکه موشک «الماس» نیازی به دید مستقیم علیه هدف نداشته و پس از عبور از بالای ارتفاعات، شیرجه نهایی خود به سمت هدف را آغاز میکرد. ماجرا به قدری برای ارتش اسرائیل نگرانکننده بود که حتی برخی از صهیونیستها هم اعتراف کردند اگر درگیریهای جبهه شمالی با حزبالله لبنان به یک جنگ تمامعیار تبدیل شود، موشک ضد زره «الماس» بزرگترین معضل واحدهای زرهی و پیاده این رژیم خواهد بود.
قابلیتهای شگفتانگیز «الماس»
«الماس» در واقع یک موشک ضد زره مجهز به ویژگی متمایز حمله از بالاست. برای توضیح این نکته باید بدانید «الماس» برخلاف سیستمهای قدیمی مانند موشکهای «تاو» آمریکایی، «کنکورس» یا «کورنِت» روسی عمل میکند که یک مسیر مستقیم به سمت هدف را دنبال میکنند. «الماس» در واقع یک مسیر غیرمستقیم را تا اصابت به هدف طی میکند. این موشک با حرکتی قوسیشکل پیش از فرود به سمت هدف، به یک ارتفاع خاص صعود میکند و از آنجایی که ضخامت زره خودروهای زرهی مثل تانک در طرفین و پشت یا سقف معمولاً کمتر از بخش جلویی است، این ویژگی «الماس» باعث میشود بخش ضعیفتر خودروی زرهی را هدف بگیرد و آن را منهدم کند.
توانایی قفل مجدد روی هدف
در ویدئوهای منتشرشده از موشک الماس، محل تجمع سربازان صهیونیست، خودروهای زرهی، تانک مرکاوا و حتی پناهگاههای بتنی مستحکم ارتش اسرائیل را میبینیم که مورد اصابت قرار میگیرند و منهدم میشوند. در واقع موشک الماس با توانایی قفل پیش از شلیک و بدون نیاز به هدایت کاربر و تغییر هدف تا ثانیه آخر، برترین و مدرنترین موشک ضد زره حزبالله محسوب میشود که وحشت عجیبی در میان نظامیان صهیونیست ایجاد کرده. بهخصوص این موشک از نوعی توانایی فوقالعاده نیز برخوردار است که اجازه میدهد نفر تا آخرین لحظه، هدف را تغییر دهد و قفل مجدد را فعال کند. این یکی از قابلیتهای شگفتانگیز «الماس» است.
«الماس» هزینه درگیری را بالا میبرد
مسلح شدن حزبالله لبنان به موشک ضدتانک «الماس»، سه پیامد تاکتیکی اصلی در پی دارد.
1) نخستین پیامد کاربرد این سلاح، هدف قرار دادن نقاط آسیبپذیر دشمن با دقت بسیار بالاست؛ حتی قفسهای نصبشده روی تانکهای اسرائیلی که عمدتاً برای مقابله با تهدیدات کوچکتری مانند مهمات پرتابشده با کوادکوپتر طراحی شدهاند، توان مقابله در برابر موشک «الماس» را ندارند.
2) دومین پیامد تاکتیکی استفاده از الماس، شکست دادن سیستمهای پرهزینه تروفی اسرائیل است؛ چرا که سیستم دفاعی اسرائیل موسوم به «تروفی» یا همان «بادشکن» در برابر پرتابههایی که از بالا میآیند ناکارآمد است و ویژگی منحصر بهفرد موشک «الماس»، قابلیت حمله از بالاست.
3) وجه سوم برتری تاکتیکی «الماس» برای حزبالله، پیچیده کردن شیوه جستوجوی هدف برای سیستمهای رهگیری و شناسایی اسرائیل است؛ در واقع پرتاب موشک از پشت موانع طبیعی، بدون خط دید مستقیم، یافتن تیراندازان یا مناطق پرتاب آنها را برای نیروهای دشمن تقریباً غیرممکن میکند و به این ترتیب «الماس» سطح مبارزه را فراتر از مبارزه با موشکهای مستقیمپرتاب مانند «کورنت» خواهد برد.
پیامدهای دسترسی حزبالله به موشک «الماس» فقط به درون میدان جنگ محدود نمیماند. افشای تاکتیکی این مسئله همچنین به مقامات ارشد نظامی اسرائیل در مورد خطرات احتمالی درگیری گسترده با لبنان هشدار میدهد، چراکه اگر حزبالله این روش را برای ضربه زدن به خودروها و تجمعات نظامی دشمن اتخاذ کند، هزینه درگیری برای تلآویو میتواند به میزان قابل توجهی افزایش یابد.