بازی تکراری یا مذاکره صادقانه؟
پس از اعلام ایران مبنی بر راه‌اندازی سانتریفیوژ‌های جدید و پیشرفته در واکنش به قطعنامه اخیر شورای حکام آژانس بین المللی انرژی اتمی، گفت‌وگو میان ایران و اروپا از روز جمعه آغاز خواهد شد.
شروع گفت‌وگوی ایران و اروپا می‌تواند شروع روند سیاسی برای کاهش تنش باشد. همکاری ایران با آژانس اگرچه در قالب توافقات پادمانی، همواره مورد تاکید ایران بوده است اما هرگونه همکاری در قالب «توافق مارس ۲۰۲۳» و توافقات سفر اخیر رافائل گروسی مدیر کل اژانس به ایران، مستلزم پیشرفت در گفت‌وگوهای سیاسی است.
در همین باره، سخنگوی وزارت امور خارجه از برگزاری نشست معاونان وزرای خارجه جمهوری اسلامی ایران، فرانسه، آلمان و انگلیس برای گفت‌وگو در مورد مسائل دوجانبه، منطقه‌ای و بین‌المللی در روز جمعه ٩
آذر خبر داد.
اسماعیل بقائی در گفت‌وگو با خبرنگاران حوزه سیاست خارجی با اشاره به سیاست اصولی جمهوری اسلامی ایران مبنی بر تعامل و همکاری با دیگر کشورها بر مبنای اصول عزت، حکمت و مصلحت، گفت‌وگوهای آتی با سه کشور اروپایی را در ادامه گفتگوهای انجام شده با آنها در حاشیه اجلاس سالانه مجمع عمومی سازمان ملل متحد در نیویورک توصیف کرد و گفت: در این دور از گفت‌وگوها که از همان نیویورک برنامه‌ریزی شده است، طیفی از مباحث و موضوعات منطقه‌ای و بین‌المللی از جمله موضوع فلسطین و لبنان و نیز موضوع هسته‌ای مورد بحث و تبادل نظر قرار خواهد گرفت. همچنین رسانه ژاپنی کیودو که اولین مصاحبه عباس عراقچی در سمت وزیر خارجه نیز با این رسانه بود، اعلام کرده است هیات‌های نمایندگی ایران و اتحادیه اروپا قرار است روز جمعه در ژنو دیدار کنند.
بنا به ادعای این رسانه، مذاکره‌کننده ارشد هسته‌ای ایران، مجید تخت روانچی که در مذاکرات برجام نیز حضور داشت، تیم ایرانی را رهبری خواهد کرد. ایالات متحده، روسیه و چین در این دیدار حضور نخواهند داشت. این مذاکرات در حالی در ژنو آغاز خواهد شد که شورای حکام آژانس بین المللی انرژی اتمی در نشست اخیر خود با تصویب قطعنامه پیشنهادی انگلیس، آلمان و فرانسه و ایالات متحده آمریکا با ۱۹ رأی موافق و ۱۲ رای ممتنع و ۳ رأی مخالف به دبیر کل اژانس تا بهار ۲۰۲۵ اعلام کرد که گزارشی کامل از فعالیت‌های هسته‌ای ایران ارائه کند. البته پیش از این در ماه جون نیز قطعنامه‌ای شبیه به همین قطعنامه از سوی شورای حکام تصویب شده بود.
ایران در لحظه، واکنش نشان می‌دهد
همچنین طبق اظهارات بهروز کمالوندی سخنگوی سازمان انرژی اتمی، اقدامات جبرانی ایران در واکنش به قطعنامه جدید شورای حکام بلافاصله شروع شده است. او با اشاره به تصویب این قطعنامه اظهار کرد: «ما اعلام کرده بودیم که در لحظه واکنش نشان می‌دهیم. قبل از اینکه مسؤولان آژانس دبیرخانه را ترک کنند به آنها اطلاع دادیم و امروز هم DIQ فرستادیم و این کار ادامه دارد. اینها با فشار دنبال این هستند که صنعت ما به عقب برود، اما این اتفاق که نمی‌افتد هیچ، از طرفی تعداد کشورهایی که به قطعنامه اینها رای می‌دهند از دفعات قبل کمتر شده است.»
استقلال آژانس با بدعهدی و بی‌صداقتی زیر سوال می‌رود
محمد باقر قالیباف رئیس مجلس شورای اسلامی نیز روز یکشنبه در واکنش به صدور قطعنامه علیه ایران از سوی شورای حکام، گفت: رویکرد غیرواقع‌بینانه سیاسی و مخرب سه کشور اروپایی و آمریکا منجر به صدور قطعنامه‌ای ناموجه و غیر اجماعی در مورد برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای ایران در شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی شد؛ سه دولت اروپایی و آمریکا فعالیت‌های هسته‌ای کشورمان را بهانه‌ای برای اقدامات نامشروع خود قرار داده‌اند، اعتبار و استقلال آژانس را با بدعهدی و بی صداقتی زیر سوال می‌برند و فضای سازنده ایجاد شده برای تقویت تعاملات ایران و آژانس را غبارآلود می‌کنند.
وی گفت: پاسخ متقابل جمهوری اسلامی ایران به این سوءاستفاده سیاسی از شورای حکام آژانس بلافاصله در دستور کار قرار گرفت و راه‌اندازی مجموعه‌ای از سانتریفیوژ‌های جدید و پیشرفته آغاز شد. ادامه این قبیل تصمیمات سیاسی و غیر سازنده باعث می‌شود که کشورها برای حفظ امنیت ملی خود به سمت اقدامات خارج از پروتکل‌های آژانس سوق پیدا کنند. قالیباف تاکید کرد: امید است این سازمان و سران کشورهایی که با مخالفت خود در صدور قطعنامه اخیر حافظ و حامی استقلال عمل و اعتبار فنی شورای حکام هستند، به سلطه ظالمانه سه کشور اروپایی و آمریکایی پایان دهند تا مسیر تعاملات ما و آژانس در فضای غیرسیاسی و در چارچوب تعهدات صورت پذیرد.
ابراز نگرانی بدون اشاره به همکاری‌های ایران
متعاقب اعلام راه اندازی سانتریفیوژ‌های جدید و پیشرفته از سوی ایران در واکنش به قطعنامه اخیر، یالات متحده آمریکا و سه کشور اروپایی انگلیس، فرانسه و آلمان روز شنبه سوم آذرماه با صدور بیانیه‌ای مشترک ابراز نگرانی و ادعا‌ها سیاسی درباره برنامه هسته‌ای ایران را تکرار کردند.
در بخشی از این بیانیه ادعا شده است: ما با نگرانی جدی اعلامیه ایران در ۲۲ نوامبر ۲۰۲۴ (۲ آذر ۱۴۰۳) را مورد توجه قرار دادیم که در آن به جای پاسخ همکاری‌محور با قطعنامه، قصد دارد برنامه هسته‌ای خود را به روش‌هایی که منطق صلح آمیز معتبری ندارد، گسترش دهد. این بیانیه بدون اشاره به همکاری‌های همیشگی ایران با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ادعا کرده است: ما انتظار داریم که ایران دوباره در مسیر گفتگو و همکاری با آژانس قرار گیرد.
تعامل سازنده؛ سیاست همیشگی ایران
این در حالی است که وزارت امور خارجه و سازمان انرژی اتمی با صدور بیانیه‌ای مشترک بعد از صدور قطعنامه شورای حکام آژانس بین المللی انرژی اتمی تصریح کرده بودند: سیاست اصولی جمهوری اسلامی ایران همواره مبتنی بر تعامل سازنده با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در چارچوب حقوق و تکالیف مصرح ذیل معاهده عدم اشاعه و موافقت‌نامه جامع پادمان بوده است.
فرجی راد: اروپا نگران توافق ایران و آمریکا بدون حضور خود است
عبدالرضا فرجی راد تحلیلگر مسائل بین‌الملل نیز در ارزیابی دلایل رفتار خصمانه اروپا در قبال ایران گفت: اروپا به دلیل عدم اطمینان به دونالد ترامپ در پی این است که با تندروی امکان هرگونه مذاکره و توافق ترامپ با ایران را بدون هماهنگی با این اتحادیه تضعیف کند و به نوعی دست ترامپ را هم در پوست گردو گذاشته و محدودش کنند. این استاد دانشگاه با اشاره به اینکه نباید فراموش کرد که ۱۱ ماه دیگر دوره برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ به پایان خواهد رسید و تحریم‌های ایران برداشته می‌شود، اظهار داشت: اروپایی‌ها در تلاش هستند بهانه‌ای برای فعال‌سازی مکانیسم ماشه داشته باشند و مدعی شوند ایران با آژانس همکاری نکرده است و با این قطعنامه و یا قطعنامه آینده، پرونده ایران را به شورای امنیت برده و تحریم‌های ایران را برگردانند. فرجی‌راد تاکید کرد: اروپا به دنبال بهانه‌ای برای برگرداندن تحریم ایران است.
تحلیلگر روابط بین‌الملل در گفت‌وگو با «شهروند» مطرح کرد
مراقب نقشه اروپایی‌ها باشیم
حسن بهشتی‌پور تحلیلگر روابط بین‌الملل در گفت‌وگو با «شهروند» با اشاره به آغاز مذاکرات ایران با سه کشور اروپایی در روز جمعه، اظهار داشت: این مذاکرات فی‌نفسه برای کاهش تنش موجود با اروپایی‌ها بویژه سه کشور فرانسه، آلمان و انگلیس خوب است و دستور مذاکرات نیز به احتمال زیاد، اتهاماتی است که طرفین به یکدیگر وارد کرده‌اند.
وی گفت: اروپایی‌ها نقشه کشیده‌اند تا وانمود کنند که همکاری‌های ایران با آژانس کافی نیست و در نهایت به دنبال ارجاع پرونده ایران به شورای امنیت و فعال‌سازی مکانیزم ماشه هستند. بنابراین باید مراقب این طرح و نقشه آنها باشیم. این تحلیلگر روابط بین‌الملل با بیان اینکه روابط ایران و اروپا بیش از هر زمان دیگری آسیب دیده است، تصریح کرد: مذاکره در چنین شرایطی بسیار سخت است اما اگر انتظار داریم که نتیجه این مذاکرات، رفع تحریم باشد، متاسفانه باید بگویم که تحقق چنین موضوعی بعید است، چون آمریکا از ابتدا نشان داده که جلوی تحقق هرگونه توافقی بین ایران و اروپا را می‌گیرد. چنانچه سال‌ها قبل نیز شاهد ایجاد همین اخلال توسط آمریکا بوده‌ایم.
