گروه مسکن و انرژی: سرنخ ناترازی برق به کجا می رسد؟ آیا آنگونه که وزارت نیرو گزارش می دهد، ریشه این ناترازی افزایش مصرف و کاهش سرمایه گذاری است یا آنگونه که برخی نمایندگان اعلام می کنند، این معضل برآمده از ترک فعل وزارتخانه های نیرو و نفت در پیش بینی و ذخیره سازی سوخت مایع است.
هر کدام از این دلایل که ریشه اصلی این ناترازی باشد هر ساله با آغاز فصل سرما و کمبود برق، موضوعی ذیل عنوان « کمبود و قطع برق» در فضای مدیریتی و رسانه ای کشور باز می شود و دوباره با پایان گرفتن فصل کمبودها، موضوع از دسترس توجه ها خارج می شود تا سال آینده. این روندی است که طی سالهای اخیر مدام تکرار و تجربه شده است. دیروز هم نشستی با عنوان«بررسی دلایل قطعی برق» با حضور وزیر نیرو و نفت در کمیسیون انرژی مجلس دوازدهم برگزار شد. نشستی که در آن طرف های مختلف توانستند بخشی از مهمترین ریشه های ناترازی برق در ایران را بررسی کرده و سپس راهکارهای عملی برای عبور از چالش ارائه کنند. از یک طرف نمایندگژان با یادآوری وظایف وزارت خانه های نفت و نیرو در تامین سوخت مورد نیاز و زمینه سازی برای جذب سرمایه های بخش خصوصی برای اتمام پروژه های نیمه تمام و احداث نیروگاه های تازه اشاره کردند و از سوی دیگر، وزیر نیرو هم استدلال هایش برای این کمبود را طرح کرد.
در نشست دیروز اما ابتدا وزیر نیرو پشت تریبون قرار گرفت و با بیان اینکه محدودیتی برای تولید و تامین برق نداریم، به تفاوت های روند تولید و مصرف برق در ایران با دنیا اشاره کرد. وزیر نیرو با تاکید بر اینکه با تامین سوخت نیروگاهی، مشکلی برای تامین و تولید برق وجود ندارد، ابراز داشت:« با اقداماتی که صورت گرفت وضعیت به شکلی است که در صورت تامین سوخت، مشکلی برای تولید برق وجود ندارد، این چند روز اخیر خوشبختانه شرایط خوبی را شاهد بودیم و توانسیتم سوخت کافی دریافت کنیم و خاموشی نیز در حال حاضر در هیچ نقطه کشور اعمال نمی‌شود.» علی‌آبادی با اشاره به این تفاوت ها گفت:« روند تولید و مصرف برق در ایران با دنیا تفاوت‌های اساسی دارد، علیرغم این‌که از سال ۵۷ رشد جمعیت ما مشابه کشور‌های دیگر بوده است، اما مصرف برق در دیگر کشورها ۳/۴ درصد افزایش داشته و در کشور ما فراتر از ۳۴ درصد رفته است. پیک سالانه در ۱۰ سال گذشته ۴/۷ درصد بوده است و در سال جاری با افزایش ۱۰ مگاوات به ۸/۷ درصد رسیده و این یعنی افزایش ۲ برابری مصرف. از طرف دیگر روند افزایش ظرفیت نیروگاه‌ها در دهه گذشته به ویژه در سال‌های اخیر متناسب با رشد مصرف نبوده است. به طوری که در پیک مصرف سال جاری این کمبود تا مرز ۲۰ هزار مگاوات ناترازی هم رسیده است.با توجه به شرایط ناترازی برق در ۹۰ روز حضورم در وزارت نیرو با همت همکارانم اقدامات مهم و فوری انجام شد و ۱۴ پروژه اصلی از جمله موارد زیر عملیاتی شده است.» علی آبادی ادامه داد:« انجام به موقع تعمیرات نیروگاهی به صورت فشرده و آماده کردن نیروگاه‌ها و شبکه‌های انتقال و توزیع برق که تا کنون تعمیرات بیش از ۴۰ هزار مگاوات نیروگاه به پایان رسیده است. این رکورد بسیار خوبی برای کشور است. تکمیل نیروگاه‌های ناتمام. تا الان ۱۵۰۰ مگاوات وارد مدار شده و امیدوار هستیم که تا پیک سال آینده هم ما بتوانیم ۱۵۰۰ مگاوات دیگر از این نیروگاه را در مدار تولید وارد کنیم. از شهریور امسال تاکنون حدود ۱۵ نیروگاه تجدید پذیر نیز وارد مدار شده و بیش از ۳۰۰۰ مگاوات دیگر نیز تا قبل از پیک سال آینده وارد مدار خواهد شد. حدود یک میلیون و پانصد هزار کنتور هوشمند نیز قبل از پیک سال آینده نصب خواهد شد که کمک شایانی به مدیریت مصرف به ویژه مصرف‌کنندگان پر مصرف در واقع خواهد نمود.» او یادآور شد:« همچنین مدیریت‌های شبکه و حبس تولید برق نیز به میزان هزار مگاوات انجام خواهد شد. همچنین شناسایی مصرف کنندگان غیر مجاز به ویژه رمز ارزها که تاکنون ۸ برابر سال قبل نسبت به شناسایی آنها اقدام شده است و استفاده از ظرفیت واحدهای نیروگاهی صنعتی دولتی و غیره که از طریق انتقال توافقنامه در دست اجراست . از سوی دیگر در نظر است تا پیک سال آینده بیش از ۱۰ هزار مگاوات افزایش ظرفیت و کاهش مصرف ایجاد شود. البته مجلس با قانون مانع زدایی از توسعه صنعت برق کمک ارزشمندی به صنعت برق نموده که امیدواریم با ادامه این حمایت‌ها و تلاش‌ها شرایط مطلوب‌تری برای رونق فضای کسب و کار و مشارکت بخش خصوصی برای توسعه این صنعت فراهم شود.» او گفت:« رشد بسیار زیاد مصرف گاز خانگی در سال‌های اخیر موجب گردیده که کمبود گاز در زمستان نیز علیرغم آمادگی نیروگاه‌ها برای تولید برق کافی، عرصه را بر تولید برق تنگ نماید. کاهش سوخت گاز تحویلی به نیروگاه‌ها از ابتدای سال جاری و ضرورت استفاده از ذخایر مخازن گازوئیل به عنوان سوخت جانشین جهت جبران آن منجر به کاهش مخازن سوخت گازوئیل گردیده که به منظور جلوگیری از کاهش بیشتر، عملاً نمی‌توان از ظرفیت نیروگاه موجود که آمادگی کامل برای تولید برق اضافه‌تر بر نیاز مصرف‌کنندگان دارند، استفاده نمود و ناچاراً محدودیت‌های برنامه‌ریزی شده طی چند روز برای مشترکان عزیز اعمال گردید. خوشبختانه با همکاری ارزنده که توسط وزارت نفت به عمل آمد، گاز تحویلی به نیروگاه‌ها افزایش یافته و همچنین با تحویل سوخت مناسب گازوئیل به نیروگاه‌ها ضمن برطرف شدن محدودیت‌های تامین برق، ذخیره‌سازی گازوئیل در نیروگاه‌ها نیز در حال افزایش است و با رعایت مصوبه اخیر شورای امنیت ملی این رفع محدودیت ادامه خواهد داشت. مصرف مازوت در نیروگاه‌ها نیز با بهینه‌سازی سوخت آنها از ترکیب گاز و مازوت کپسول خوب در دستور کار قرار گرفته است که به این ترتیب می‌توان از ظرفیت نیروگاه‌های مازوت نیز حداکثر استفاده را کرد بدون اینکه نگرانی برای شهروندان عزیز وجود داشته باشد. خوشبختانه در شرایط حاضر کمبودی در تولید برق توسط نیروگاه‌ها نداریم و نیروگاه‌های ما در آمادگی کامل برای تولید برق هستند. »

نمایندگان درباره ناترازی برق چه می گویند
یکی از نمایندگانی که طی روزهای اخیر در خصوص ترک فعل وزارتخانه های نیرو و نفت، مبتنی بر قانون مانع زدایی از صنعت برق دیدگاه هایی را مطرح کرده مالک شریعتی است. شریعتی در خصوص قطعی برق در فصل سرد و تامین سوخت نیروگاه‌های حرارتی کشور می گوید:« من در نشست بررسی در خصوص ناترازی برق دو سوال را از وزرای نیرو و نفت را طرح کردم. ماده ۲ قانون مانع زدایی از صنایع برق در خصوص تامین سوخت نیروگاه‌ها تکالیفی را برای دو وزارتخانه تعیین کرده است. وزارت نیرو باید جدول اعلام نیاز سوخت نیروگاه‌ها تا پایان سال در خرداد ماه و یا قبل از پایان خرداد ماه به وزارت نفت اعلام کند و وزارت نفت هم براساس آن جدول سوخت ماهانه را تامین کند و این جداول را باید وزرا ارائه می‌دادند.» نماینده مردم تهران، ادامه می دهد:« ابتدای شهریور ماه که دوستان دولت چهاردهم تشریف آوردند با یک وضعیت موجود تحویل گرفته‌اند و مواجه شدند و این وضعیت نشان می‌دهد که اولا باید براساس قانون مانع زدایی از توسعه صنعت برق جداولی که وزارت نیرو برای سوخت نیروگاه‌ها اعلام کرده تامین و تکمیل شود حالا این تامین سوخت یا از داخل اتفاق می‌افتد یا وارداتی است که برای واردات هم در سال گذشته مجوز گرفته‌اند. اگر نیاز به افزایش میزان واردات هم بود می‌توانستند از سران قوا یا مجلس متمم بگیرند که این اتفاق رقم بخورد. از ابتدای شهریور ماه نسبت به آنچه که از سال‌های گذشته اتفاق افتاد حدودا ۶۶ درصد، ۵۲ درصد و ۱۴ درصد افزایش تامین سوخت نیروگاه‌ها در این بازه زمانی بوده است که متاسفانه در سال ۱۴۰۳، ۳۳ درصد کاهش پیدا کرده است. یعنی ما از ابتدای شهریور ماه تا آبان حدود ۲.۵ ماه کاهش ذخایر نیروگاه‌ها را داشته‌ایم و برداشت از ذخایر نیروگاهی هم افزایش پیدا کرده است، یعنی مجموعا این اتفاقی که رقم خورده است به دلیل هم عدم تامین گاز طبیعی در فصل گرم سال و هم افزایش برداشت از ذخایر بوده است.»

چرا سرمایه گذاری در صنعت برق کاهش یافت؟