گروه اقتصاد کلان: بررسی لایحه بودجه 1404 نشان از عزم دولت در راستای بهبود نابرابری‌های اقتصادی است. بنا بر این لایحه سقف درآمدهای معاف از مالیات نسبت به سال گذشته دوبرابر شده و رشد کل درآمدهای مالیاتی نیز نسبت به سال‌های پیش کمتر شده است. با این حال آن ‌طور که برنامه هفتم توسعه هدف‌گذاری کرده، نسبت مالیات به تولید ناخالص در پایان این برنامه باید به ۱۰ درصد برسد و در کنار آن رشد اقتصادی نیز سالیانه ۸ درصد معین شده است. به گزاش «تجارت»، مسوولان دولتی در هفته‌های اخیر تاکید کردند که قرار است در سال آینده سقف معافیت مالیاتی افزایش یابد تا از میزان بار مالیاتی بر حقوق‌بگیران کاسته شود. اما این معافیت مالیاتی باعث خواهد شد که درآمدهای دولت از این مسیر کاهش یابد و این کاهش، به دو روش جبران شود. بخشی از این منابع قرار است از طریق جلوگیری از فرارهای مالیاتی و بخش دیگر نیز قرار است از افزایش مالیات بر واردات جبران شود. نکته دیگر اینکه روندهای مالیاتی مورد بررسی نشان می‌دهد که در سال‌های اخیر، سهم مالیات از منابع بودجه روندی صعودی داشته است و بیش از نیمی از منابع دولت از مالیات تامین می‌شود. در سال‌های اخیر نیز نسبت مالیات به تولید ناخالص داخلی مسیر افزایشی را طی کرده، هرچند هنوز نسبت به سال۱۳۹۵ پایین‌تر بوده است. نکته مهمی که باید به آن توجه کرد این است که در قبال افزایش سهم مالیات از مخارج دولت، سیاستگذاران نیز باید محل هزینه‌های مالیاتی را برای مردم و فعالان اقتصادی شفاف کنند. اما یکی از موضوعات بسیار مهم در راستای لایحه بودجه ۱۴۰۴ و مزیت حمایتی از معیشت مردم در اولین لایحه بودجه دولت چهاردهم، مسئله مربوط به افزایش سقف و حجم معافیت‌های مالیاتی خرد مردم است که زمینه را برای حمایت از معیشت خانوار در لایحه بودجه از محل افزایش خالص دریافتی حقوق و همچنین افزایش مالیات بخش مشاغل فراهم کرده است.
ارزیابی کارشناسی از رویکرد مالیاتی دولت در بودجه
ارسلان محمدی، کارشناس اقتصادی در رابطه با تغییرات مالیاتی در لایحه بودجه ۱۴۰۴ گفت: لایحه بودجه ۱۴۰۴ چندین اصلاحات مالیاتی کلیدی را تعیین کرده است که هدف آنها حمایت از معیشت خانوارها، تشویق رشد تولید و تضمین جمع آوری عادلانه مالیات است. یکی از اهداف اصلی اصلاحات مالیاتی در لایحه بودجه ۱۴۰۴ افزایش معافیت مالیاتی حقوق بگیران و مشاغل کوچک است. این افزایش معافیت های مالیاتی ۱۰۰ درصد تعیین شده است که سه برابر میزان و نرخ تورم است. با افزایش معافیت های مالیاتی، دولت قصد دارد حمایت هدفمند از خانوارها و مشاغل خرد را فراهم کند و از این طریق بار مالیاتی را بر این گروه ها کاهش دهد. وی در ادامه با اشاره به معافیت مالیاتی حقوق کارمندان تا میزان ۲۴ میلیون تومان در ماه گفت: به طور مشخص در لایحه بودجه ۱۴۰۴ شاهد افزایش ۱۰۰ درصدی معافیت مالیاتی حقوق تا سقف ۲۴ میلیون تومان در ماه هستیم که این افزایش معافیت مالیاتی برای کمک به کارمندان و کارگران حقوق بگیر از طریق افزایش خالص دریافتی آن‌ها و ایجاد درآمد قابل تصرف بیشتر طراحی شده است. دولت امیدوار است با افزایش معافیت مالیاتی از معیشت خانوارها حمایت کند و به خانواده های با درآمد پایین کمک کند. همچنین لایحه بودجه ۱۴۰۴ علاوه بر افزایش معافیت های مالیاتی برای کارمندان حقوق بگیر، بر حمایت از رشد تولید از طریق معافیت های حمایتی هدفمند در بخش های مرتبط با مشاغل خرد نیز تمرکز دارد. هدف دولت با ارائه معافیت های حمایتی هدفمند، تحریک تولید و ایجاد فضای مساعد برای رونق کسب و کار و حمایت از معیشت خانوار است. این کارشناس اقتصادی در ادامه افزود: یکی دیگر از اهداف کلیدی اقدامات اصلاحی مالیاتی در لایحه بودجه ۱۴۰۴ تمرکز بر اخذ مالیات از مشاغل و شرکت‌های بزرگ و همچنین توجه ویژه به جلوگیری از فراریان مالیات است. دولت قصد دارد اطمینان حاصل کند که همه افراد و مشاغل سهم عادلانه خود را از مالیات پرداخت می کنند. هدف دولت با هدف قرار دادن فراریان مالیاتی و دانه‌درشت‌ها در کنار معافیت‌های هدفمند مالیاتی، کاهش فشار مالیاتی از مشاغل خرد و همچنین حقوق‌بگیران است. همچنین در لایحه بودجه ۱۴۰۴ اقداماتی برای کاهش ۵ درصدی مالیات بر تولید به منظور حمایت از بخش تولیدی اقتصاد در نظر گرفته شده است. دولت قصد دارد با کاهش مالیات تولید، بنگاه‌ها را برای سرمایه‌گذاری در تولید تشویق کند و فعالیت‌های خود را گسترش دهد. این کاهش مالیات تولید برای تحریک رشد اقتصادی و ایجاد فرصت های جدید برای رونق کسب و کار طراحی شده است. دولت امیدوار است با حمایت از بخش تولیدی اقتصاد، فضای اقتصادی با رونق و پایداری ایجاد کند. محمدی در پایان گفت: بنابراین یکی از موضوعات بسیار مهم در راستای لایحه بودجه ۱۴۰۴ و مزیت حمایتی از معیشت مردم در اولین لایحه بودجه دولت چهاردهم، مسئله مربوط به افزایش سقف و حجم معافیت‌های مالیاتی خرد مردم است که زمینه را برای حمایت از معیشت خانوار در لایحه بودجه از محل افزایش خالص دریافتی حقوق و همچنین افزایش مالیات بخش مشاغل فراهم کرده است و در کنار آن نیز در بخش تعامل‌افزایی با مردم با رویکرد ایجاد شده در شفافیت مالیاتی در زمینه تداوم طرح نشان‌دار کردن مالیات و مشارکت مستقیم مردم در زمینه تخصیص منابع مالیاتی است. این سه مزیت اصلی یعنی حمایت از معیشت خانوار و رشد تولید با معافیت‌های هدفمند و کاهش مالیات تولید در کنار تمرکز بر اخذ مالیات از دانه‌درشت‌ها و همچنین تداوم مسیر مشارکت مردم در مسیر جدید تعیین مصرف مالیات از مزیت‌های کلیدی و اصلی لایحه بودجه ۱۴۰۴ در بخش مالیاتی است.