روزنامه جوان
1403/09/13
مذاکره با اروپا چشم‌انداز روشنی ندارد
جوان آنلاین: دیپلمات‌ها می‌گویند ایران و اروپا بعد از یک دوره گفتگو در ژنو، طی هفته‌های آتی، دور بعدی گفتگو‌های خود را هم برگزار خواهند کرد؛ روندی که تنش‌های کم‌سابقه یا حتی بی‌سابقه ایران با اروپا طی سه دهه گذشته، بر آن سایه انداخته است. از سویی با خروج امریکا از برجام، طرف‌های اروپایی هنوز هم تکلیف خود را در گفتگو‌ها با ایران روشن نکرده‌اند و به درستی نمی‌دانند در سایه سیاست‌های دولت آتی امریکا چه رویکردی در پیش خواهند گرفت، عواملی که می‌تواند چشم‌انداز گفتگو‌های آتی تهران با پاریس، لندن و برلین را در هاله‌ای از ابهام قرار دهد. به نظر می‌رسد سیاست ایران در حوزه رفع تحریم‌ها و برنامه هسته‌ای تغییر چندانی نکرده و بر همین اساس، تهران مذاکرات با طرف‌های برجامی را متوقف نمی‌کند، اما آن‌گونه که اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت خارجه دیروز در جریان نشست هفتگی با خبرنگاران، مشخصاً درباره گفتگو‌های ژنو، به آن اشاره داشت، روند جاری یک مذاکره در معنای دقیق دیپلماتیک نیست، بلکه به گفته او، یک گفتگو محسوب میشود. بقایی به روابط دیپلماتیک با سه کشور اروپایی موسوم به تروئیکا اشاره کرد و گفتگو با آنها را در چارچوب روابط دیپلماتیک، امری طبیعی دانست. او درباره محتوای گفتگو‌های اخیر هم تصریح کرد: «گفتگو‌های ژنو محدود به بحث‌های هسته‌ای نبود بلکه دغدغه‌های مختلف خود را با طرف اروپایی مطرح کردیم.در خصوص موضوع هسته‌ای همیشه گفته‌ایم که آماده تعامل بر مبنای حقوق و تکالیفی هستیم که بر مبنای حقوق و قوانین بین‌المللی داریم.» در واقع ایران و طرف‌های اروپایی، با نگاهی به توقف مذاکرات از دو سال قبل، در دور جدید نشست‌ها که اولین آنها نهم آذرماه امسال کلید خورد، گرد هم آمدند تا به درک بهتری از شرایط موجود در سایه اعلام مواضع خود با توجه به تحولات صورت گرفته و شرایط کنونی برسند. قرار است ایران و اروپایی‌ها تا ۲۰ ژانویه (اول بهمن‌ماه) یعنی قبل از مراسم تحلیف دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور منتخب امریکا، دو یا سه دور دیگر نیز گفتگو برگزار کنند؛ چیزی که قبل از تعطیلات سال ۲۰۲۵ یا بلافاصله پس از تعطیلات، ملاقات‌های آتی ترتیب داده خواهند شد. با این همه به نظر نمی‌رسد «گفتگو» یا «مذاکره» یا هر تعبیری غیر از این که دیپلمات‌ها در وزارت خارجه بر آن تأکید می‌کنند، چشم‌انداز روشنی را از آینده ترسیم کند. تنش‌های کم‌سابقه با اروپا
تحولات سال‌های اخیر به ویژه جنگ روسیه و اوکراین باعث شده روابط کشور‌ها از جمله ایران با اروپا تحت تأثیر مجموعه‌ای از عوامل متعدد و در عین حال پیچیده قرار گیرد و اگر بخش عمده‌ای از تنش موجود میان تهران و طرف‌های اروپایی ناشی از این جنگ در نظر گرفته شود، چندان عجیب نیست. یک دیپلمات ایرانی به تازگی به «جوان» گفت که چه بسا «۹۰ درصد اختلافات ما با اروپا بر سر اوکراین است.» در عین حال از این نکته هم نباید غافل شد که اوکراین و همه حواشی برساخته پیرامون آن، اعم از ادعا‌های حمایت ایران از روسیه در جنگ جاری، پیش‌شرط مذاکرات ایران با طرف‌های اروپایی نیستند و بنابر اعلام منابع آگاه، تنها «کمتر از نیم ساعت از گفتگو‌های سه تا چهارساعته در ژنو به مسئله اوکراین اختصاص داشته است.» از طرفی دیگر، اروپایی‌ها تا همین اواخر هم روی خوشی به ملاقات آتی با مقامات ایرانی نشان ندادند و هرچند پس از دیدار‌های دو ماه قبل در نیویورک، مقرر شد با تهران به گفتگو بنشینند، اما با تحریم سه شرکت هوایی، تحریم کشتیرانی، قطعنامه شورای حکام، همراهی با کشور‌های شورای همکاری خلیج فارس در اعلام موضع ضد ایرانی، حسن‌نیتی از خود نشان ندادند. در این بین، آلمانی‌ها با واکنش هیجانی به مرگ جمشید شارمهد، با بستن کنسولگری‌های خود و اظهارات تند، نقش پیشرو را ایفا کردند. علاوه بر جنگ اوکراین و مواضع مخرب اروپایی‌ها، جنگ غزه در ۱۲ ماه گذشته و تهاجم صهیونیست‌ها به لبنان و طی چند روز گذشته تعرض تروریست‌ها در سوریه را هم باید به عوامل تأثیرگذار اضافه کرد که همه اینها در امنیتی شدن جهان تأثیر مستقیم دارند. اروپایی‌ها طی همه سال‌های پس از انعقاد برجام و پس از تحولات چند سال اخیر نشان داده‌اند که سیاست مستقلی ندارند به این معنی که یا کاملاً همراستا با طرف امریکایی عمل می‌کنند یا در بهترین حال، موضعی منفعل اتخاذ خواهند کرد و روزنه امیدی برای همراهی اروپایی‌ها در حل‌وفصل سوءتفاهم‌ها باقی نمی‌گذارد. اروپایی‌ها ارزیابی ندارند
در این بین، رویکرد دولت آتی امریکا هم موضوعی است که هم طرف ایرانی و هم طرف‌های اروپایی هنوز نمی‌توانند ارزیابی قاطعی درباره عملکرد آن داشته باشند. تروئیکای اروپایی امیدوار است که واشینگتن، سیاست اعمال فشار با اندکی تغییر رویکرد در جهت تعامل در پیش بگیرد. شواهد حاکی از این است که اروپایی‌ها در تلاشند همراهی «امریکای دوران ترامپ» را جلب کنند، چرا که به خوبی می‌دانند، مواضع آنها بدون جلب نظر کاخ سفید عملاً کارایی نخواهد داشت. یک دیپلمات در گفتگو با «جوان» درباره اینکه ایران بهتر است چه موضعی داشته باشد، می‌گوید که ایران با در نظر گرفتن مصالح ملی خود با همه طرف‌ها کار می‌کند، چرا که هر کدام از آنها را دارای ظرفیتی می‌داند. با این حال، به گفته این دیپلمات ایرانی «بهتر است تهران در شکل‌گیری سیاست ترامپ نقش مؤثری داشته باشد.» مجموعه این تحولات، اظهارات سیدعباس عراقچی، وزیر خارجه ایران را تقویت می‌کند. او هفته پیش در آستانه مذاکرات ایران و تروئیکای اروپا، با اعلام اینکه به نظر می‌رسد اروپایی‌ها رویکرد تقابلی را در پیش گرفته‌اند، گفت: «به مذاکرات ژنو خوش‌بین نیستم.»
عراقچی در جمع خبرنگاران در پایتخت پرتغال تصریح کرد که به رغم آنکه ایران توانمندی و دانش تولید تسلیحات هسته‌ای را دارد، اما چنین موضوعی بخشی از راهبرد امنیتی ایران را تشکیل نمی‌دهد. او هشدار داد در صورتی که غرب به تهدید برای اعمال مجدد تمامی تحریم‌های سازمان ملل ادامه دهد، بحث هسته‌ای در داخل ایران به سمت در اختیار داشتن تسلیحات هسته‌ای تغییر پیدا خواهد کرد.
سایر اخبار این روزنامه
قانونی که وضع شده باید ابلاغ و اجرا شود
حتی در امریکا هم!
اینترنشنال از «خلیج فارس» هم گذشت
حفظ حاکمیت و تمامیت ارضی سوریه راهبرد منطقه‌ای ایران
چرا سد معبر را مسیر گردشگری نمی‌کنید
یک روضه در چهار پرده!
ضرورت تقویت خدمات مشاوره‌ای
طرحی که کاش فقط حرف نباشد
مذاکره با اروپا چشم‌انداز روشنی ندارد
در «عسر»ها منتظر «یسر»ها باشید
پیکر ۳۰۰ شهید گمنام پنج‌شنبه در سراسر کشور تشییع میشود
برد دیوانه‌وار پرسپولیس
طــلاق یک متن جدی در حاشیه شهر‌ها
ماهیت صهیونیستی امریکایی تروریست‌های جولانی در سوریه
