اصرار بر افزایش قیمت بنزین نتیجه بی‌توجهی به راهکارهای جایگزین

      سرویس اقتصادی-   به گزارش خبرنگار کیهان، مسعود پزشکیان؛ رئیس‌جمهور، دوشنبه شب در بخشی از سخنان خود به موضوع ناترازی بنزین اشاره کرد و گفت: «بنزین گران را وارد می‌کنیم اما با قیمت 1500 تومان یا سه هزار تومان می‌فروشیم. هیچ کارشناسی در ایران و دنیا این روند را قبول ندارد. مشکل بنزین در کشور باید با نگاه به معیشت مردم حل شود. وقتی برای واردات بنزین دلار می‌دهیم حتما با کسری رو‌به‌رو می‌شویم. کسری تورم می‌آورد و به اقشار پایین جامعه ضربه می‌‌زند.» همچنین پزشکیان در پاسخ به اینکه «مجلس گفته به واردات بنزین ارز تخصیص نمی‌دهد»، تصریح کرد: «یعنی (بنزین) گران می‌شود، اگر ارز (کافی) به واردات بنزین تخصیص داده نشود، باید از جایی جبران شود.» البته به نظر می‌رسد مجلس این بهانه را از دولت گرفته، چرا که سخنگوی کمیسیون تلفیق بودجه روز گذشته خبر داد: «با مصوبۀ مجلس دولت می‌تواند تا 200 هزار میلیارد تومان بنزین وارد کند، بنابراین هیچ ارزی از واردات بنزین را کاهش ندادیم.» عبدالناصر همتی؛ وزیر اقتصاد هم در ادامه اظهارات چند روز اخیر خود، صبح دیروز در همایش بیمه تاکید کرد: «تا حرف می‌زنیم می‌گویند می‌خواهید بنزین‌ را‌ گران کنید؛ هیچ منطقی قبول نمی‌کند ‌این حجم ‌قاچاق وحشتناک بنزین داشته باشیم، بعد ‌خودمان مجبور به واردات بنزین شویم!» چندی قبل نیز معاون اجرائی رئیس‌جمهور‌ در مقایسه‌ای نادرست گفته بود که در ایران بنزین از آب‌معدنی ارزان‌تر است. این در حالی است که بنزین کالای واسطه و آب‌معدنی کالای نهائی است و قابل قیاس نیستند. همچنین آب معدنی کالای مصرفی و جزء کوچک تورم ولی بنزین کالای پیشران تورم است و برخلاف آب‌معدنی، بنزین در ایران فاقد کالای جانشین است. البته بماند که بنزین از آب معدنی ارزان‌تر نیست؛ بلکه از مجموع آب معدنی و بطری ارزان‌تر است وگرنه بنزین به مراتب از خود آب‌معدنی گران‌تر است.  راهکارهای غیرقیمتی به نظر می‌رسد، اتخاذ تصمیمات جدید در دولت برای بنزین قطعی شده است در حالی که سناریوهایی برای کاهش مصرف بنزین وجود دارد. به عنوان مثال به گفته رئیس ‌مجلس، روزانه بین 25 تا 30 میلیون لیتر بنزین، به‌صورت سازماندهی شده قاچاق می‌شود و کل واردات روزانه 10 میلیون لیتر است؛ یعنی با برخورد با قاچاق، سه برابر نیاز به واردات، بنزین تامین می‌شود. همچنین با وجود 23 میلیون خودرو که هفت میلیون آن فرسوده است و حدود 13 میلیون موتورسیکلت؛ راه‌اندازی مراکز تنظیم موتور، کمک شایانی به کاهش مصرف بنزین می‌کند؛ یعنی اگر به‌طور میانگین، مصرف بنزین در هر خودرو فقط یک لیتر کمتر شود؛ صرفه‌جویی روزانه 23 میلیون لیتر را در پی خواهد داشت. همچنین از رده خارج کردن خودروهای فرسوده هم باید با انواع مشوق‌ها سرعت بگیرد. علاوه‌بر این افزایش و مدیریت بهینه حمل‌ونقل عمومی شهری و جاده ای، عامل دیگری در کاهش مصرف بنزین و گازوئیل است.  برخی سناریوهای احتمالی به گزارش خبرگزاری تسنیم، یکی از راهکارها، تعیین قیمت سوم برای کسانی است که بیش از 160 لیتر در ماه مصرف می‌کنند. این دسته، 20 درصد از مصرف‌کنندگان کشور هستند. یکی دیگر از سناریوهای محتمل، بحث تغییر در نظام سهمیه‌بندی است. به‌گونه‌ای که به جای خودرو، سهمیه‌های بنزین یارانه‌ای به افراد تعلق بگیرد. راهکار دیگر، افزایش نسبی (مثلا 30 تا 50 درصدی) قیمت فعلی بنزین (1500 تومانی و سه هزار تومانی) مد نظر است که می‌تواند اجرای این سناریو با تعیین نرخ سوم، به صورت ترکیبی باشد اما راهکارهای قیمتی به تورم و تحمیل فشار بیشتر به مردم بخصوص اقشار کم‌درآمد می‌شود و مصرف بنزین هم پس از مدتی دوباره افزایش خواهد یافت. گفتنی است، قاچاق بنزین هیچ‌گاه با افزایش قیمت کاهش نخواهد یافت و اقدامات دیگری لازم است. قیمت بنزین در برخی کشورهای همسایه لیتری یک دلار و در مناطق صعب‌العبور تا دو و نیم دلار می‌رسد. بنابراین، رساندن قیمت بنزین به نرخ فوب خلیج‌فارس یعنی 70 سنت (50 هزار تومان)، هم موجب پایان انگیزه قاچاق نمی‌شود.  انرژی؛ مزیت اقتصاد ایران رئیس‌جمهور دوشنبه شب از کارشناسان خواستند که برای رفع ناترازی‌ها راهکار بدهند. واقعیت این است که راهکار اصلی، تبیین نقش انرژی در کلیت اقتصاد ایران است. به عنوان مثال، چین به دلیل داشتن جمعیت بسیار زیاد، نیروی کار بسیار ارزان را مزیت اقتصادی خود قرار داد و با تکیه بر آن و با اولویت دادن به تامین بازار داخلی و سپس صادرات، افزایش قیمت ارز برای حمایت از تولید داخل و برخورد شدید با قاچاقچیان صادراتی و وارداتی به درآمد سرشار و پیشرفت‌های شگرف دست یافت. ایران با داشتن منابع غنی نفت، گاز و 68 نوع معدن، در این زمینه‌ها دارای مزیت است؛ در واقع انرژی و منابع اولیه ارزان، مزیت اقتصاد ایران است اما این واقعیت گویی در برخی دولت‌ها فهم نمی‌شود و دائم بر طبل گران کردن انرژی می‌کوبند.  این در حالی است که قیمت ارز بسیار بیش از آنچه که باید افزایش یافته و به دلیل حجم واردات بالا بخصوص کالاهای غیرضروری، از فایده به هزینه برای دولت تبدیل شده است. در این شرایط افزایش توامان قیمت ارز و انرژی در ایران، موجب عدم پیشرفت اقتصادی کشور می‌شود.  استراتژی دولت باید بر افزایش تولید انرژی و ارائه آن با نرخ‌های جذاب به واحدهای تولیدی و حتی تجاری به شرط کاستن از حجم اقتصاد دولتی، افزایش بهره‌وری، گسترش بخش خصوصی و سهیم کردن بخش خصوصی واقعی و مردم در درآمدزایی از انرژی به جای هدر دادن آن در کارخانه‌ها، خانه‌ها و استخرها و... باشد.  دولت در چنین شرایطی ضمن رونق‌بخشی به اقتصاد می‌تواند از درآمد مالیاتی ارزی و ریالی سرشار برخوردار شود. بنابراین، دلیل هدررفت بالای انرژی در کشور، سهیم نبودن مردم در کسب درآمد از اقتصاد کشور و بخصوص انرژی است؛ نه ارزان بودن آن. مردم، چیزی را که سرمایه بدانند هدر نمی‌دهند اما سود انرژی ارزان به اقتصاد دولتی می‌رسد و مردم از انرژی ارزان صرفاً گرمایش، سرمایش و اشتغال به مسافرکشی دریافت می‌کنند.  
سایر اخبار این روزنامه