گروه صنعت و تجارت: به‌تازگی، سازمان توسعه تجارت ایران در اطلاعیه‌ای اعلام کرد که از این پس عرضه زنجیره فولاد و فلزات رنگین، از جمله محصولات مهم این صنایع مثل مس، به سامانه نیما بازخواهد گشت. براساس اعلام دفتر صنایع معدنی وزارت صنعت، معدن و تجارت (صمت) و سازمان توسعه تجارت ایران، صادرکنندگان محصولات زنجیره فولاد و فلزات رنگین اساسی اکنون ملزم به عرضه ۱۰۰ درصد ارز حاصل از صادرات خود در سامانه نیما هستند. نکته جالب توجه اینکه قید فرصت 80 روزه از زمان صادرات برای برگشت ارز به سامانه نیما نیز لحاظ شده است. بازگشت ارز صادراتی تولیدکنندگان فولاد به سامانه‌‌‌های دولتی در ماه‌‌‌های پایانی سال گذشته و ابتدای سال‌جاری سبب شده بود که انگیزه صادراتی این تولیدکننده به شدت افت کند و این موضوع اثر خود را در کاهش آمار صادراتی نشان داد. بر اساس اعلام انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران، ارزش صادرات زنجیره فولاد کشور در 7 ماهه ابتدایی سال جاری، ۱۴ درصد معادل تقریبی ۶۱۲ میلیون دلار کاهش داشته است. مطابق آمار بیشترین رشد حجم صادرات محصولات زنجیره نیز کماکان به مقاطع طویل فولادی تعلق دارد که برابر ۳۱ درصد بوده است. این موضوع در حالی است که حجم مقاطع طویل صادرشده توسط کارخانجات نوردی کاهش قابل ملاحظه‌ای داشته است. علاوه بر این در ۷ ماهه امسال کاهش قابل توجه ۴۴ درصدی حجم صادرات اسلب، افت صادرات آهن اسفنجی با کاهش ۱۷ درصدی حجم صادرات آن و صادرات گندله سنگ آهن ۱۳ درصد رشد داشته اما ارزش صادراتی آن حدود ۶ درصد افت داشته است. همچنین ارزش صادرات ورق‌های پوشش دار ۱۱ درصد کاهش داشته در حالی که حجم صادرات آن ۳.۵ درصد رشد نشان می‌دهد.
در همین زمینه در شهریورماه، بانک مرکزی ایران با اعلامی مبنی بر حذف الزام عرضه ارز در سامانه نیما، به صادرکنندگان زنجیره فولاد و فلزات این اجازه را داده بود که ارزهای صادراتی خود را در بازار توافقی به فروش برسانند. از آنجایی‌که فعالان فولاد یکی از مشکلات و موانع اصلی در مسیر صادرات محصولات زنجیره فولاد، الزام صادرکننده‌ها به بازگشت ارز با نرخ نیمایی عنوان می‌کردند، این تصمیم با استقبال فعالان زنجیره فولاد کشور روبه‌رو شد. اما این مقررات جدید به‌طور ناگهانی صادرکنندگان را به عرضه ۱۰۰ درصد ارز در سامانه نیما ملزم کرده است که بر این اساس در حال حاضر، تمامی صادرکنندگان سنگ‌آهن، فولاد و محصولات نهایی فولادی و فلزات رنگین باید ارز حاصل از صادرات خود را طبق قوانین جدید از طریق سامانه نیما بازگردانند. همچنین روزهای پایانی آبان ماه سال جاری بود که بانک مرکزی در اقدامی مهم، امکان استفاده ۱۰۰ درصدی از ارز حاصل از صادرات زنجیره فولاد و فلزات رنگین را برای واردات مواد اولیه، تجهیزات و کالاهای مورد نیاز این صنعت فراهم کرد. در واقع با اجازه استفاده ۱۰۰ درصدی از ارز حاصل از صادرات برای واردات مواد اولیه، مشکل تامین ارز به طور قابل توجهی کاهش یافته است، با توجه به اینکه ارز حاصل از صادرات به صورت مستقیم برای واردات استفاده می‌شود، نوسانات نرخ ارز تاثیر کمتری بر هزینه‌های تولید خواهد داشت، با ساده‌سازی رویه‌های گمرکی و افزایش سهمیه ارزی، فرآیند واردات مواد اولیه تسریع خواهد شد و با استفاده از ارز حاصل از صادرات، واحدهای تولیدی می‌توانند به راحتی مواد اولیه مورد نیاز خود را تامین کرده و توان مالی خود را افزایش دهند.

تغییر عرضه ارز صادرات فولاد تکذیب شد
اما با این وجود عضو کارگروه بازگشت ارز به دنیای اقتصاد گفته است که تغییری برای عرضه ارز صادرات فولاد در کار نیست و فولادی‌ها همچنان ارز را توافقی واگذار کنند. محمد لاهوتی عضو کارگروه بازگشت با رد هر گونه تغییر در شیوه عرضه ارز صادراتی زنجیره فولاد گفت: هیچ تصمیم جدیدی در خصوص خارج شدن فولادی‌ها از توافق قبلی که بر مبنای آن بتوانند ارز حاصل از صادرات خود را در زنجیره فولاد، به واردکنندگان واگذار کنند، گرفته نشده است و هیچ مصوبه‌ای در کارگروه بازگشت ارز، در مورد تغییر در شیوه ابلاغی برای فولاد نداشته‌ایم. وی با بیان اینکه این موضوع حتی در دستور کار بررسی هم قرار نگرفته است، گفت: تا این لحظه هیچ مصوبه‌ای برای بازگشت عرضه ارز حاصل از صادرات محصولات فولادی به سامانه نیما نداشته‌ایم و لذا فولادی‌ها کماکان هم در نیما می‌توانند ارز خود را عرضه کنند و هم می‌توانند ارز حاصل از صادرات خود را در زنجیره به وارد کنندگان فولادی و بر اساس توافق، واگذار نمایند. پس از آن نیز بانک مرکزی نیز این موضوع را تکذیب و اعلام کرد: بانک مرکزی با تأکید بر اینکه بازگشت ارز حاصل از صادرات زنجیره فلزات بر اساس مصوبات قبلی بوده و رویه جدیدی اتخاذ نشده است، اعلام کرد: مصوبات کارگروه بازگشت ارز حاصل از صادرات فقط توسط بانک مرکزی منتشر می‌شود.

کاهش 10 درصدی صادرات فولاد
گفتنی است، بررسی آمار گمرک جمهوری اسلامی ایران نشان می‌دهد که مجموع صادرات فولاد کشور (فولاد میانی و محصولات فولادی) در ۸ ماهه نخست سال جاری، ۶ میلیون و ۴۴۴ هزار تن بوده که نسبت به مدت مشابه سال گذشته، کاهش ۱۰ درصدی را نشان می‌دهد. بررسی آمار گمرک جمهوری اسلامی ایران نشان می‌دهد که مجموع صادرات فولاد کشور (فولاد میانی و محصولات فولادی) در ۸ ماهه نخست سال جاری، ۶ میلیون و ۴۴۴ هزار تن بوده که نسبت به مدت مشابه سال گذشته، کاهش ۱۰ درصدی را نشان می‌دهد. همچنین در ۸ ماهه نخست امسال، صادرات گندله با رشد ۹ درصدی به حدود ۶.۹ میلیون تن رسیده و صادرات کنسانتره نیز بدون تغییر و بیش از ۴.۴ میلیون تن بوده است. در ۸ ماهه نخست سال جاری، صادرات فولاد میانی کشور، ۳ میلیون و ۸۴۲ هزار تن بوده که کاهش ۲۲ درصدی را نسبت به مدت مشابه سال قبل نشان می‌دهد. کل صادرات محصولات فولادی کشور در ۸ ماهه نخست سال جاری، ۲ میلیون و ۶۰۲ هزار تن بوده که نسبت به مدت مشابه سال گذشته، افزایش ۱۷ درصدی را نشان می‌دهد.