روزنامه جوان
1403/09/19
جعبه پاندورا در سوریه باز شد
جوان آنلاین: فقط ۱۱ روز طول کشید تا معارضین سوری زیر چتر تحریرالشام، از ادلب به حلب و از آنجا به حما و حمص برسند و بعد هم با پیمودن ۱۶۰ کیلومتر وارد دمشق، پایتخت تاریخی سوریه شده، بشار اسد را سرنگون کنند و افسار حکومت را در شام به دست بگیرند؛ رویدادی که تا دو هفته قبل، کسی آن را پیش‌بینی نمی‌کرد. حالا ده‌ها گروه کوچک و بزرگ که تنوع آنها از ملی‌گرایی عربی تا سلفی اخوانی و القاعده‌ای و داعشی متغیر است، بر بخش بزرگی از خاک سوریه (احتمالاً دوسوم) مسلط شده‌اند. فعلاً گروه‌های مسلح در یک بیانیه زیر بیرق «شورای ملی انتقالی»، «برای ساختن یک کشور آزاد، عادلانه و دموکراتیک که در آن همه شهروندان بدون تبعیض برابر باشند» متعهد شده و تأکید کرده‌اند که «سوریه جدید در انحصار هیچ‌کس نخواهد بود.» با این همه تنوع و تعارض فاتحان دمشق و کش و قوسی که از همین حالا بین آنها، کرد‌های شمال و شرق و تعارض قدرت‌های خارجی در حال به وقوع پیوستن است، چشم‌انداز چندان روشنی درباره فضای جدید به دست نمی‌دهد. می‌توان گفت این وضعیت توصیفی از جعبه پاندوراست که یک مفهوم شناخته شده برای توصیف حوادثی است که به دلیل تعدد بازیگران، غیر‌قابل‌پیش‌بینی است و می‌تواند حاوی تمامی بلا‌ها و شوربختی‌های ناشناخته و پیش‌بینی‌نشده باشد به گزارش «جوان»، «امروز صفحه جدیدی در تاریخ این کشور گشوده و عهد و پیمانی ملی آغاز میشود که سوری‌ها را متحد کرده و آنها را از هم جدا نمی‌سازد.» وزارت خارجه سوریه دیروز پس از سقوط دولت بشار اسد، بیانیه خود را با این جملات آغاز کرد و با اشاره به اینکه وزارتخانه‌ها و هیئت‌های دیپلماتیک متعهد به انجام وظایف خود هستند، تأکید کرد: «ما موظف هستیم برای ساخت کشوری یکپارچه که عدالت و برابری بر آن حاکم بوده و در آن همه از تمامی حقوق و وظایف برخوردار هستند، تلاش کنیم.» این اظهارات را «محمد غازی الجلالی» نخست‌وزیر سوریه در گفتگو با «العربیه» به نوعی دیگر تکرار و البته تکمیل کرد و گفت: «ما با ستاد فرماندهی عملیات نظامی تماس گرفتیم و بر اهمیت حفظ نهاد‌های دولتی در سوریه توافق کردیم. اکثر وزرای دولت سوریه در دمشق حضور دارند. تماسی را از ابومحمد الجولانی درباره روند ادامه کار دریافت کردم.» بنابر آنچه اعلام شده، تماس با الجولانی بر گفتگو درباره مدیریت دوره انتقالی کنونی متمرکز بوده و این نشان‌دهنده پیشرفت قابل‌توجهی در تلاش‌ها برای شکل دادن به آینده سیاسی سوریه است. وی افزود که هیئت تحریرالشام با رهبران تماس گرفته و افراد مسلح قول دادند که سرکوبی در کار نخواهد بود. او همچنین در پیامی به ملت سوریه گفت: «مرحله جدیدی در کشور آغاز شده است و من همیشه خواستار حل و فصل اختلافات در سوریه بودم. از محل حضور «بشار اسد» و زمان خروج او از سوریه اطلاعی ندارم و آخرین تماس من با او عصر دیروز بود.» نخست‌وزیر سوریه گفت که سوریه باید عرصه برگزاری انتخابات آزاد باشد تا مردم بتوانند رهبر خود را انتخاب کنند. «ایاد الخطیب» وزیر ارتباطات سوریه هم دریافت تماس از طرف محمد الجولانی درباره انجام امور را تأیید کرد. دومینوی بیثباتیاین اظهارات مقامات سوری در کنار مواضع مخالفان مسلح سوری که خود را «اتاق عملیات آزادسازی دمشق» خواندند، در ساعات نخست پس از سقوط دمشق، رنگ و بوی فضایی آرام داشت. معارضین با صدور بیانیه‌ای که تلاش شده بود بر مبنای اصول دموکراتیک تنظیم شود، از کنترل خود بر شهر دمشق و رفتن حکومت بشار اسد رئیس‌جمهور سوریه سخن گفتند و رسماً خواهان حفاظت از اموال و دارایی‌ها شدند و از عناصر مسلح سوری و مردم سوریه خواستند که از همه اموال و دارایی‌های کشور سوریه حفاظت کنند. همچنین ابومحمد الجولانی، رهبر هیئت تحریرالشام، دستوراتی را به تمام نیرو‌های نظامی در شهر دمشق صادر کرد و از آنها خواست که به نهاد‌های عمومی نزدیک نشوند. با این همه، شورای موسوم به حکومت موقت سوریه از دیروز، ممنوعیت آمدوشد در شهر دمشق بعد از سیطره بر این شهر را اعلام کرد که از ساعت ۴ عصر شروع و تا ساعت ۵ بامداد صبح ادامه خواهد داشت. این اعلام در نخستین ساعات و کمتر از یک روز پس از حضور معارضین در سوریه بلافاصله با اخبار دیگری اعم از تعرض به سفارتخانه ایران در دمشق، غارت بانک مرکزی این کشور و خانه اسد، ربودن خودرو‌های سفیر ایتالیا از اقامتگاهش و گشودن در زندان‌ها با ویدئو‌هایی که حاوی تصاویر هرج‌ومرج در سوریه و حتی فروش سلاح بود، تکمیل شد. در حالی که برآورد شده معارضین تا قریب به ۴۰ گروه هستند، فقط در رقه که زمانی پایتخت فرمانروایی داعش بود و شهر‌های اطراف آن، پرچم معارضین برافراشته شد. نیرو‌های کرد قسد تحت حمایت امریکا نیز برای مقابله و سرکوب تیراندازی کردند. آنها شامگاه دیروز نیز از درگیری با شورشیان مسلح در منبج وابسته به ترکیه واقع در استان حلب در شمال سوریه خبر دادند و این حملات در شرایطی صورت گرفت که بنابر اعلام قسد، همزمان ترکیه مشغول بمباران مناطقی در این شهر بود. سرنوشت مبهم اسد
دیروز صبح پس از تأیید کناره‌گیری اسد، موجی از اخبار بعضاً ضدونقیض منتشر شد. رویترز به استناد داده‌های وب‌سایت فلایت‌رادار اعلام کرد که یک هواپیمای سوری در همان زمانی که دمشق به دست شورشیان افتاد از فرودگاه پایتخت بلند و سپس از صفحه رادار محو شد. ساعاتی بعد ویدئویی در شبکه‌های اجتماعی منتشر شد که گفته می‌شد، لحظه ناپدید شدن هواپیمای اسد را نشان می‌دهد. رویترز به نقل از دو مقام سوری، احتمال کشته شدن اسد را هم مطرح کرد. وبگاه بغدادالیوم به نقل از یک منبع آگاه از هدف قرار گرفتن هواپیمای حامل بشار اسد خبر داد و به نقل از یک منبع آگاه، مدعی شد که در جریان حمله اسرائیل به هواپیمای حامل اسد که از دمشق عازم مقصدی دیگر بود، به احتمال زیاد، وی کشته شده است. روزنامه واشینگتن‌پست هم نوشت که احتمالاً هواپیمای اسد دچار سانحه هوایی شده و اسد ناپدید شده است. باراک راوید، خبرنگار پایگاه خبری آکسیوس در پیامی در ایکس به نقل از یک مقام اسرائیلی مدعی شد که اسد حوالی نیمه‌شب دمشق را ترک کرد و در پروازی به پایگاه روسیه در سوریه رفت، با این قصد که از آنجا به مسکو برود.» راوید در ادامه پیامش به نقل از این مقام اسرائیلی افزود: «هیچ نشانه روشنی نداریم که او هنوز سوریه را ترک کرده یا خیر.» راوید همچنین به نقل از یک مقام امریکایی گزارش داد: «ما اسد را دیشب در حال خروج از دمشق ردیابی کردیم و معتقدیم قصد سفر به مسکو را داشت.» وال‌استریت‌ژورنال هم به نقل از مسئولان امنیتی سوری گزارش داد که «بشار اسد به مقصدی نامعلوم کشورش را ترک کرد. خروج اسد از سوریه پس از آن صورت گرفت که همسر و فرزندانش هفته گذشته به روسیه رفتند.» یکی از اعضای کمیته سیاسی ائتلاف موسوم به «مخالفان سوریه» به خبرگزاری تاس روسیه گفت: «بشار اسد از چند کشور درخواست کرده که او را بپذیرند، اما درخواستش رد شده است. اسد ممکن است به آفریقا رفته باشد.» نگرانی واشینگتن
روزنامه واشینگتن‌پست نوشت که پیروزی‌های گسترده مخالفان مسلح در سوریه، نگرانی‌های دولت جو بایدن را در مورد این کشور همزمان با قدرت گرفتن یک گروه شبه‌نظامی به دنبال داشته است. هرچند ناظران بر این باورند که گروه‌های مخالف مسلح تغییر کرده‌اند، اما باید به این نکته توجه داشت که یک دهه پیش گروه‌های گوناگونی از شورشیان، دمشق پایتخت سوریه را تهدید می‌کردند، کشور‌های مختلف از امریکا تا خاورمیانه همه نگران فروپاشی حکومت سوریه و ظهور وضعیتی به مراتب بدتر از آن بودند. در آن زمان تحلیلگران این سؤال را مطرح می‌کردند که چنانچه اسد سقوط کند و گروه‌هایی که از سوی واشینگتن تروریست نامیده می‌شوند، جایگزین شوند، وضعیت این کشور «فاجعه‌بار» میشود. اما اکنون که پیشروی‌های گسترده گروه تحریرالشام سبب سقوط دمشق شده، بار دیگر این سؤال مطرح شده است که سیطره این گروه تا چه اندازه می‌تواند شرایط را در سوریه به نفع گروه‌های تندرو و رادیکال تغییر دهد. تحلیل واشینگتن‌پست حاکی از این است که «با توجه به سرمنشأ این گروه و پیوند‌های تاریخی آن با داعش و القاعده، همه کشورها، از غرب آسیا گرفته تا امریکا، در حال آماده شدن برای این احتمال هستند که حکومت دمشق ممکن است تحت سیطره یک جناح شبه‌نظامی قرار گیرد که واشینگتن آن را رسماً تروریستی اعلام کرده است.»
پربازدیدترین‌های روزنامه ها
سایر اخبار این روزنامه
افتضاح رسانه‌ها و تحلیلگران ارشد منطقه!
خرده‌فروش‌ها مراقب «سوداگران ترازو» باشند
تخریب جبهه مقاومت حربه دشمن است
قالیباف: ارزش وفاق به ایجاد منفعت برای مردم است
مشارکت مردم در ایران همدل فوق تصوری است که ما در پویش‌های گذشته داشتیم
طنین «فریاد صلح در سکوت» بر بام آسیا
در انتظار زمستان متفاوت
جعبه پاندورا در سوریه باز شد
هرج و مرج هدفمند با اهداف فرا سوریه‌ای
تهران آماده «مناسبات دوستانه» با ملت و دولت آتی در دمشق
اسرائیل جغرافیای اشغال در سوریه را گسترش داد
ما پشیمان نیستیم
در سوریه چه خواهد شد
