سیدرضا صدرالحسینی
کارشناس مسائل منطقه

بر اساس وضعیت کنونی که در سوریه شاهد آن هستیم، سناریوهای پیش‌روی این کشور از پنج احتمال خارج نیست. نخستین سناریو، تجزیه خاک سوریه و دوم، اشغال بخشی از اراضی این کشور توسط ترکیه و رژیم صهیونیستی است. سومین سناریو هم تکرار وضعیت لیبی برای .سوریه به معنای استقرار هرج و مرج دائمی خواهد بود و چهارمین سناریو هم جنگ داخلی در بخش‌های مختلف سوریه است. البته سناریوی پنجم یعنی اداره سوریه به صورت فدرال هم متصور است، اما وقوع آن بسیار بعید به نظر می‌رسد. بر این اساس باید توجه داشته باشیم که شرایط مقابل مردم سوریه در حوزه اجتماعی، اقتصادی و سیاسی و هم در حوزه امنیتی به شدت با یک خطر ملموس روبه‌رو خواهد شد. لذا باید گفت جریانی که در شرایط کنونی پرچم سقوط نظام سیاسی سوریه را در دست دارد، یکپارچه نیست و اختلافات گروه‌های قابل توجهی که این جریان را حمایت می‌کنند، در حال آشکار شدن است. طی روزهای اخیر حتی سهم‌خواهی و درگیری میان آنها در مناطق مختلف سوریه دیده می‌شود و حتی سناریوی تشکیل یک حاکمیت اسلامی تندرو (همانند داعش) در سوریه بسیار ضعیف است و می‌توان گفت که تا ماه‌های آینده با یک سوریه چندپاره روبه‌رو خواهیم بود. در این میان مساله اول این است که بازیگران فرامنطقه‌ای رخداد سوریه، قطعاً آمریکا و سرویس‌های اطلاعاتی آنها هستند؛ چراکه آمریکا ربع قرن است که در تلاش برای شکست خطوط مقاومت در کنار اسرائیل است و این بخشی از پازل خاورمیانه جدید موردنظر واشنگتن است. مساله دوم هم اوکراین بود و این کشور فناوری سایبری و استفاده از پهپادها را به تحریرالشام و سایر جریان‌های تروریستی آموزش داد و به عنوان یک بازیگر فرامنطقه‌ای همانند ایالات متحده، در این پرونده خود را دخیل کرد. مساله سوم هم این است که کشورهای منطقه‌ای هم اعتقاد دارند که ترکیه عامل اصلی وضعیت فعلی در سوریه است؛ به گونه‌ای که اکثریت دولت‌های منطقه معتقدند آنکارا در ادلب تروریست‌های انباشته شده و پتانسیل آنها را سر و شکل داد و پس از آموزش آنها، یکباره این جریان‌ها را به کارگیری کرد و چنین وضعیتی را رقم زد.