افزایش ۷ برابری محصولات فناورانه در سال جاری

جوان آنلاین: نمایشگاه دستاورد‌های پژوهش، فناوری و فن‌بازار، مجموعه‌ای کوچک از نخبه‌های کشور است؛ نخبه‌هایی که تا به امروز چشم‌انتظار مساعدت هیچ مقام و مسئولی نبوده‌اند و برای اثبات خود، با دست پر، پژوهش‌های‌شان را در نمایشگاهی که طی یکی‌دو روز آینده نیز فرصت بازدید از آن وجود دارد، ارائه کرده‌اند، یعنی قبل از آنکه هزینه‌ای صرف آنها شود، خود و توانمندی‌های‌شان را برای برداشتن باری از دوش مشکلات جامعه ثابت کرده‌اند و حالا منتظر نگاه حمایتی آقایان تصمیم‌گیرنده هستند تا دستاوردهای‌شان را برای حل معضلات جامعه ارائه دهند. مسیر زیادی طی شده، شاید فقط نیاز به اندکی آزمون و خطا باشد، شاید هم نه. این نمایشگاه در واقع سفره‌ای بزرگ است، لقمه‌های آماده را مقابل مسئولان پهن کرده و این فرصت را در اختیار آنها گذاشته است تا به فراخور حال، امورات خود را از این سفره پهن‌شده برداشت کنند. اینجا تنها جایی است که هیچ‌کس به پرخوری افراد خرده نمی‌گیرد، چراکه هر لقمه‌ای که از این سفره برداشته می‌شود، کاربرد خاص خود را دارد و می‌تواند نیاز‌های مختلف کشور را برآورده کند.    بیست‌وپنجمین نمایشگاه دستاورد‌های پژوهش، فناوری و فن‌بازار صبح روز گذشته با حضور حسین سیمایی وزیر علوم، تحقیقات و فناوری، پیمان صالحی معاون پژوهشی وزارت علوم و افشین معاون فناوری ریاست جمهوری افتتاح شد؛ نمایشگاهی که توان بالای علمی جوانان این مرز و بوم را نشان می‌دهد؛ جوانانی که در جای‌جای این کشور در تلاش برای تبدیل ایده‌های خود به واقعیت هستند و دستاوردهای‌شان را به نمایش گذاشته‌اند، به امید اینکه با نگاه حمایتی مسئولان، تلاش‌های شبانه‌‎روزی آنها برای حل معضلات ریز و درشت مورد استفاده قرار گیرد.     لزوم حمایت‌های همه‌جانبه دولت تیم‌های مختلفی در غرفه‌های نمایشگاه حضور دارند و دستاوردهای‌شان را با خود آورده‌اند. هر کدام‌شان در نمایشگاه حاضر شده‌اند تا با نشان دادن دستاورد‌ها و تکنولوژی‌های جدیدشان، بگویند که می‌توانند در کشور اثرگذار باشند.  مجتبی رضانژاد، فارغ‌التحصیل کارشناسی ارشد دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تربیت مدرس یکی از همین پژوهشگران است که محصول فناورانه‌اش را به نمایش گذاشته است، وی در رابطه با آن به «جوان» می‌گوید: «اخیراً پژوهشگران گروه علوم چوب و کاغذ دانشگاه تربیت مدرس در یک پژوهش بین‌المللی مشترک با دانشگاه علوم کاربردی برن سوئیس، موفق به توسعه کامپوزیت تخته‌خرده‌چوب با قابلیت رسانایی الکتریکی به منظور کاربرد در صنعت مبلمان هوشمند بی‌سیم شده‌اند. از آنجا که ادغام پیشرفته‌ترین تکنولوژی‌ها در مبلمان سنتی نیاز به دسترسی به جریان برق از طریق سیستم‌های سیم‌کشی داخلی و خارجی دارد و این سیستم‌های سیم‌کشی، خطراتی، چون آتش‌سوزی و برق‌گرفتگی، محدودیت‌هایی در جا‌به‌جایی و چیدمان مبلمان را به دنبال دارد، پژوهشگران در دانشگاه تربیت مدرس با توسعه نسلی جدید از کامپوزیت‌های تخته‌خرده‌چوب با قابلیت رسانایی الکتریکی نه تنها با حذف سیستم‌های سیم‌کشی بر چالش‌های مربوط به آن فائق آمده‌اند بلکه موفق به ارتقای چشمگیر قابلیت‌های عملکردی مدرن و پیشرفته در ساختار مبلمان هوشمند شده‌اند.» این پژوهشگر به راهکار‌هایی که می‌تواند از سوی دانشگاه ارائه شود و مشکلات صنعت را حل کند، اشاره می‌کند و اظهار می‌دارد: «متأسفانه صنعت در کشورمان از علم روز دنیا عقب مانده، این در حالی است که راه‌حل بسیاری از مشکلات صنعتی ما در دانشگاه‌هاست. محیط دانشگاهی تمایل زیادی برای همکاری با بعد صنعتی دارد، اما این خواسته باید دوطرفه باشد تا کار‌ها به نتایج بهتری برسد.» او با بیان اینکه باید به پژوهشگران انگیزه داده شود، می‌گوید: «باید همانند سایر کشور‌ها تمرکز بیشتری روی علوم کاربردی داشته باشیم و سرمایه‌گذاری خوبی روی پژوهش‌هایی که مناسب و مؤثر هستند، شود. بدون شک همه طرح‌ها قابلیت صنعتی‌شدن ندارند. باید آن دسته از طرح‌های خوبی را که توجیه صنعتی‌شدن دارند با حمایت‌های همه‌جانبه دولت رشد داد و به پیشرفت آنها کمک کرد.»    دستگاهی برای شناسایی آلاینده‌ها در این نمایشگاه غرفه دیگری نیز قرار دارد که در زمینه شناسایی میزان آلایندگی‌های زیستی تحقیق و فعالیت می‌کند.  دکتر محمداسماعیل خراسانی، مدیرعامل شرکت سورنا فناور سینا در رابطه با دستگاهی که او و تیمش ساخته‌اند، می‌گوید: «ما این دستگاه را برای پایش مستمر آلاینده‌های زیستی توسعه دادیم؛ محصولی که می‌تواند دانه‌های گرده و اسپور قارچ‌ها را از هوا نمونه‌گیری کند و در بازه زمانی مشخصی آنها را به تله بیندازد. به این ترتیب نواری که در این دستگاه وجود دارد آلاینده‌های زیستی را ثبت می‌کند، آن وقت می‌توانیم زیر میکروسکوپ، هم نوع دانه‌های گرده و اسپور قارچ و همچنین غلظت آنها را در هوا گزارش کنیم.» او به ضرورت بررسی آلایندگی‌های زیستی اشاره می‌کند و اظهار می‌دارد: «باید اصولاً چنین دستگاهی در همه ایستگاه‌های پایشی سازمان محیط زیست کشور وجود داشته باشد و مهم شمرده شود، اما متأسفانه از قلم افتاده است. شاهد آن هستیم که آلاینده‌های گرد و غبار و گازی در کشور پایش می‌شوند، اما آلاینده‌های زیستی چندان مورد بررسی و توجه قرار نگرفته است.» دکتر خراسانی ادامه می‌دهد: «یکی از کاربرد‌های دستگاه ساخته شده این است که می‌تواند منشأ آلرژی‌ها را به صورت شهر به شهر و منطقه به منطقه مشخص کند. مثلاً در شهری، چون اهواز که برخی گرده‌های گیاهی موجود در هوا، موجب ایجاد آلرژی و بیماری تنفسی در افراد می‌شود، اگر نوع گرده و پراکنش زمانی و غلظت آن تعیین شود، می‌توان به طور مؤثرتری اقدام به اطلاع‌رسانی به جامعه هدف کرد و‌درصدد چاره‌جویی و اصلاح یا درمان بود.»    راه کاربردی‌سازی پژوهش‌ها تعامل با دانشگاه‌ها و دانشجویان و صنایع از اهداف برخی دیگر از غرفه‌های حاضر در این نمایشگاه است، مانند غرفه پژوهشگاه نیرو که قصد دارد از دانشجویان برای کار‌های تحقیقاتی کمک بگیرد.  آقای رویانی، رئیس اداره خدمات پژوهشی پژوهشگاه نیرو در این رابطه توضیح می‌دهد: «کار‌های پژوهشی در حوزه‌های برق و انرژی را ذیل وزارت نیرو انجام می‌دهیم. حال با دو هدف در این نمایشگاه شرکت کرده‌ایم که یکی از آنها، توسعه تعاملات‌مان با دانشگاه‌ها و دانشجویان است. قصد داریم از همه ظرفیت‌های کل کشور استفاده کنیم. گاهی از اعضای هیئت علمی دعوت می‌کنیم به پژوهشگاه بیایند و کار‌های مطالعاتی انجام دهند، گاهی نیز از سرباز نخبه‌ها و کارآموزان کمک می‌گیریم.» آنطور که رئیس اداره خدمات پژوهشی پژوهشگاه نیرو می‌گوید، در زمینه افزایش راندمان و بهره‌وری نیروگاه‌های فسیلی تحقیقاتی انجام شده و در رابطه با انرژی‌های تجدیدپذیر (خورشیدی و بادی) نیز اقداماتی صورت گرفته است، با این حال شاهد خاموشی‌های پی‌در‌پی به دلیل کمبود انرژی هستیم! حال سؤال این است که آیا پژوهش‌های انجام‌شده در این زمینه کاربردی نبوده یا دلیل دیگری وجود دارد؟ آقای رویانی در پاسخ به این سؤال می‌گوید: «نمی‌توان گفت تحقیقات انجام‌شده کاربردی نیست، با توجه به توجهی که دولت فعلی و دولت قبل بر استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر داشتند، زمان نیاز است تا نتیجه کار‌ها مشخص شود. علاوه بر آن، سرمایه‌گذاری بالایی برای این کار وجود دارد. امیدواریم با توجه به اهمیتی که به این مسئله داده می‌شود، همه ظرفیت‌ها برای اجرایی‌شدن پژوهش‌های انجام شده به کار گرفته شود تا نتایج خوب آن را در سال‌های آینده ببینیم.»    نمایش کاربرد علم  با وجود اینکه ساعات اولیه افتتاح نمایشگاه سپری می‌شود، اما جمعیت زیادی برای بازدید از این غرفه‌ها آمده‌اند؛ مراجعه‌کنندگانی که عمدتاً جوانان و دانشجویان هستند. خانم سپیدار که یک دانشجوی جوان است نظرش در رابطه با این نمایشگاه را این‌گونه بیان می‌کند: «پیش از اینکه به نمایشگاه بیایم، تصورم این بود که تنها می‌توانم چند کتاب و جزوه بخوانم و مدرک بگیرم و به عنوان یک کارمند در یک شرکت استخدام شوم، اما حالا دیدن این دستاورد‌ها من را به وجد آورده است.» او ادامه می‌دهد: «دیدگاه من بعد از دیدن این نمایشگاه با قبلش خیلی متفاوت است. در تمام سال‌های تحصیل، چه در مدرسه و چه در دانشگاه، فقط و فقط با مطالب تئوری سروکار داشتم، به همین دلیل نمی‌توانستم به خوبی میزان اثرگذاری و کاربرد علم در جامعه و صنعت را تصور کنم. حال این نمایشگاه، به خوبی اهمیت علم را به من نشان داده است.» خانم بهلولی یکی دیگر از مراجعه‌کنندگانی است که از حضور خود در این نمایشگاه ابراز رضایت می‌کند. او به «جوان» می‌گوید: «این دوره از نمایشگاه نسبت به سال قبل، ارتقای زیادی داشته و محصولات متنوعی به خصوص در زمینه هوش مصنوعی ارائه کرده است. بدون شک دورهم جمع‌شدن این پژوهشگران و دیدن دستاوردهای‌شان باعث افتخار است.» آقای محمودی نیز یکی دیگر از مراجعه‌کنندگانی است که با ذوق و علاقه غرفه‌های نمایشگاه را می‌بیند، او نظر خود را درباره دستاورد‌هایی که در این غرفه‌ها به نمایش گذاشته‌شده است، این گونه بیان می‌کند: «این نمایشگاه، ظرفیت بالای علمی در نقطه به نقطه کشور را به تصویر کشیده است. امیدوارم این پژوهش‌ها، نوآوری‌ها و فناوری‌های به دست آمده، در همین فاز متوقف نشوند و بعد از تبدیل شدن به محصول ایده‌آل، اول وارد بازار کشور و پس از آن به خارج از مرز‌ها صادر شوند.» او با اشاره به نقش مهم آموزش رسمی در کشور و توجهی که باید مسئولان نسبت به کیفی‌سازی آن داشته باشند، اظهار می‌دارد: «با وجود تغییرات انجام‌شده در حوزه آموزش و پرورش و آموزش عالی، هنوز که هنوز است آموزش رسمی در کشورمان به تئوری اهمیت بیشتری می‌دهد و کمتر به سمت پژوهش محوری رفته است، در نتیجه شاهد آن هستیم که عمده دانش‌آموزان و دانشجویان ما، آمادگی لازم برای ورود به بازار کار ندارند. این ضعف و مشکلی است که باید ابتدایی‌ترین نقاطش را در مدارس پیدا و حل کنیم. باید دانش‌آموزان را علاوه بر اینکه به سمت آموختن علم سوق می‌دهیم، آنها را به حل مسئله نیز علاقه‌مند کنیم. در این صورت است که روزبه‌روز به تعداد جوانانی که می‌توانند در زمینه پژوهش و ساخت محصولات نوآورانه و فناورانه مؤثر و موفق باشند، افزوده می‌شود.»    ارائه ۱۰‌هزار محصول دانش‌بنیان پیش از افتتاح نمایشگاه، رضا بخشی‌آنی، معاون توسعه اقتصاد دانش‌بنیان معاونت علمی و رئیس ایران‌ساخت در سالن کنفرانس شماره یک حاضر شد و گفت: «دوازدهمین دوره نمایشگاه تجهیزات با حضور بیش از ۲۷۸‌هزار شرکت دانش‌بنیان برگزار می‌شود که با خط‌مشی‌های معاونت علمی ریاست جمهوری همسان است.» او ادامه داد: «در اولین دوره حدود هزارو۴۰۰ محصول داشتیم که امسال به بیش‌از ۱۰‌هزار محصول رسید و به علت فضا در انتخاب محصولات سختگیرانه عمل کردیم.» رئیس ایران‌ساخت گفت: «در این دوره ۱۴محصول دانش‌بنیان ارائه می‌شود که نشان از تنوع و رشد خوبی دارد.» بخشی‌آنی تصریح کرد: «معاونت علمی با کاهش فشار مالی ۳۰درصد از هزینه‌های تأمین و تجهیزات محصولات را پرداخت می‌کند، در این دوره علاوه بر این بازار دومی به عنوان سازوکار لیزیک برای شرکت‌های صنعتی در خرید تجهیزات ایجاد می‌شود.» او گفت: «افزایش توسعه صادرات را با توسعه شرکت‌های بین‌المللی در این دوره از نمایشگاه مدنظر داریم که با هشت هیئت خارجی به مذاکره خواهند رفت و در اختتامیه نمایشگاه دو جایزه از سوی معاون علمی فناوری ریاست جمهور به شرکت‌های برتر توسعه صادرات اعطا می‌شود.»    رشد ۲۰‌درصدی دستاورد‌ها حسین سیمایی، وزیر علوم نیز در حاشیه افتتاحیه بیست‌وپنجمین نمایشگاه دستاورد‌های پژوهش، فناوری و فن‌بازار در جمع خبرنگاران گفت: «این نمایشگاه باعث افتخار است، غرور ملی ما را افزایش می‌دهد. دستاورد‌های مترقی و پیشرفته‌ای را شاهد هستیم و صادرات محصولات ساده و مواد اولیه ما به صادرات فناورانه رسیده است.» او ادامه داد: «محصولات فناورانه نمایشگاه دستاورد‌های پژوهشی نسبت به سال گذشته حدود ۲۰‌درصد رشد داشته است.»    کمک به اصیل‌شدن تحقیقات علمی در ادامه، حسین افشین نیز درباره اهمیت برگزاری این نمایشگاه گفت: «ما در طول سال نمایشگاه‌های مختلفی از دستاورد‌های پژوهشی و دانش‌بنیان داریم ولی اهمیت این نمایشگاه همزمانی با هفته پژوهش است. این نمایشگاه با هدف کمک به تأمین زیرساخت‌های پژوهشی است.» او در مورد اینکه این نمایشگاه چه کمکی به رفع نیاز‌های مردم می‌کند، توضیح داد: «ما وقتی زیرساخت‌های پژوهشی را تقویت کنیم، سبب اصیل‌شدن تحقیقات و پژوهش‌ها خواهد شد و یک چرخه بسته ایجاد می‌شود. پژوهش باعث تولید مجدد محتوا و مجدد به محصول تبدیل می‌شود و این چرخه ادامه می‌یابد، بنابراین این نمایشگاه به شکل‌گیری این چرخه کمک می‌کند.» گفتنی است بیست‌وپنجمین نمایشگاه دستاورد‌های هفته پژوهش، فناوری و فن‌بازار با شعار «پژوهش و فناوری پیشران جهش تولید با مشارکت مردم» از ۲۳ تا ۲۶ آذر ۱۴۰۳ در نمایشگاه بین‌المللی تهران برگزار می‌شود.